شنبه ۱۱ مرداد ۱۳۹۹ - ۰۹:۴۱
زیبایی‌شناسی هندی تک و بی‌بدیل است/سه کتاب هندی در راه است

هومن بابک گفت: تا پیش از گاندی هیچ‌کس در دنیا فکر نمی‌کرد که بتواند مانند او و با استفاده از ابزار عدم خشونت استعمار بریتانیا را شکست دهد. این پیروزی از نگرش‌های فلسفی هندو‌ها ریشه می‌گیرد که با همه‌ دنیا تفاوت دارد. بحث زیبایی‌شناسی هندی نیز به همین شکل تک و بی‌بدیل است.

هومن بابک نویسنده و مترجم در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) درباره آثاری که در دست انتشار دارد و توسط نشر پرما منتشر خواهد شد، گفت: نخستین اثری که به زودی توسط نشر پرما منتشر می‌شود، کتابی است با عنوان «راسا» و زیر عنوان «زیبایی‌شناسی در فلسفه هندو». این کتاب تحقیقی کتابخانه‌ای از منابع گوناگون است که توسط خانم سوزان شوارتس در چهار بخش پدیدار‌شدن مزه‌ها، راسا درنگره: متون و رسالات، راسا در تجربه: نمایش و رقص و موسیقی، دگردیسی در زمان و مکان گرد‌آوری شده است. بخش اول به تعاریف راسا در فلسفه هندو می‌پردازد. بخش دوم راسا را در متون و رسالات بررسی می‌کند. بخش سوم راسا و کاربردهای آن را در هنرهای اجرایی هند شرح می‌دهد و بخش آخر به راسا و شیوه‌های آن در دنیای مدرن می‌پردازد.
 
وی ضمن بیان این که کتاب «راسا، زیبایی‌شناسی در فلسفه هندو» در 186 صفحه و از زبان انگلیسی به فارسی ترجمه شده است، اظهار کرد: همانطور که از نامش پیداست به فلسفه زیبایی‌شناسی در فلسفه‌ هندو می‌پردازد. هندوان سامانه‌‌ فلسفی زیبایی‌شناختی دارند که از آن با عنوان راسا نام می‌برند و رسائل فراوانی در قرون متمادی و از نحله‌های فلسفی گوناگون به این مقوله پرداخته است.
 
نویسنده کتاب «کاتاکالی» با اشاره به این که بنیان زیبایی‌شناسی در هند بسیار متفاوت با ساختارهای دیگر فلسفه‌های‌ زیبایی‌شناختی کل دنیا است، اظهار کرد: در هند حتی ارگان دریافت حس زیبایی نیز با همه جای دنیا متفاوت است و فلاسفه‌ هندو چنان تعریفی از زیبایی‌شناسی به دست می‌دهند که در هیچ‌کجای جهان نمی‌توان نمونه‌ای همانند آن را مشاهده کرد؛ بر مبنای همین امر زیبایی‌شناختی شکلی متفاوت از شیوه‌های اجرایی هنرهای تجسمیْ، هنرهای نمایشی و باقی هنرها را ارائه می‌دهد که در دنیا همتا ندارد.
 
 او با بیان این که پیشینه این تفاوت فرهنگی هند را می‌توان حتی در حرکت‌های بزرگ سیاسی- اجتماعی هند نیز ‌بینیم، گفت: تا پیش از گاندی هیچ‌کس در دنیا فکر نمی‌کرد که بتواند مانند او و با استفاده از ابزار عدم خشونت استعمار بریتانیا را شکست دهد. این پیروزی از نگرش‌های فلسفی هندو‌ها ریشه می‌گیرد که با همه‌ دنیا تفاوت دارد. بحث زیبایی‌شناسی هندی نیز به همین شکل تک و بی‌بدیل است. در قرون وسطی در اروپا، فلسفه از معنویت جدا شد و راه خود را پیش گرفت ولی در هند هیچ وقت این اتفاق نیفتاد و هندوان همیشه معنویت و فلسفه را با هم پیش می‌بردند. هندوان شِش دستگاه حکمی و فلسفی دارند که به جنبه‌های مختلف تفکر آن‌ها می‌پردازد. هر کدام از این نحله‌های فلسفی نیز آرایی درباره زیبایی‌شناسی دارند.
 
بابک درباره‌ زیبایی‌شناسی شعر در شبه‌قاره بیان کرد: در هند زیبایی‌شناسی شعر را با نام دهوانی و زیبایی‌شناسی هنرهای زیبا و هنرهای نمایشی را با نام  راسا می‌شناسند. در این کشور نمایش حد اعلای شعر است؛ یعنی شعری است که به دید می‌آید. نخستین بار حکیم بهاراتا مونی در رساله «ناتیاشاسترا» درباره راسا صحبت کرد و در قرون بعد فلاسفه نوشته‌های او را شرح و تفسیر کرده‌اند و البته به آن افزودند. 
 
او با بیان این که در هند فلاسفه تکمیل‌کننده گفته‌های یکدیگرند اظهار کرد: در قرن‌های بعدی حرف‌هایی که حکیم بهاراتا در کتاب «ناتیاشاسترا» زده به وسیله فلاسفه بزرگی همانند شری شانکوکا و فرزانه آبهیناواگوپتا تفسیر‌ شده و به شکل رساله‌های متفاوتی از نحله‌های فرهنگی و فلسفی متفاوت تبیین شده است.
 
هومن بابک درباره اثر دیگری که در دست انتشار دارد بیان کرد: «مهابهاراتا روایتی نو از رزم‌نامه‌ای سترگ» خلاصه‌ و روایتی نو از «مهابهاراتا» است که هجده فصل دارد و داستان مهابهاراتا را به صورت خلاصه بازگو می‌کند. این تلخیص را یکی از نویسندگان به نام هند، ر.ک. ناراین انجام داده است. در حقیقت این اثر مجموعه‌ای سه جلدی با عنوان «پورانه‌ها»، «رامایانا» و «مهابهاراتا» است که یک جلد آن ترجمه شده.
 
وی افزود: «مهابهاراتا روایتی نو از رزم‌نامه‌ای سترگ» داستانی حماسی است و ناراین تنها پیرنگی از داستان اصلی «مهابهاراتا» را در این اثر ارائه می‌دهد و از خرده داستان‌ها چشم‌پوشی کرده است؛ از این رو که «مهابهاراتا» دارای حدود 100 هزار بند شعر بوده و هر بند شعر این کتاب نیز متونی بسیار طولانی دارد.
 
او با اشاره به این که نویسنده «مهابهاراتا» حکیمی به نام ویاسا است که مستنداتی از حضور او وجود ندارد بیان کرد: به لحاظ اسطوره‌ای ویاسا یکی از هفت حکیم هند بوده که کتاب‌های بسیاری را به او منصوب کردند. این اثر اولین بار در دوران اکبرشاه توسط میرغیاث‌الدین علی قزوینی ترجمه شده است و محمدرضا جلالی‌نائینی آن را تصحیح و منتشر کرد. متن این اثر به زبان دوران اکبری هند است و ترجمه جدیدی از «مهابهارات» نداریم.

مترجم «چیترا» ضمن بیان این که ادبیات شرق ادبیات تو در تو و لایه به لایه  است درباره داستان کتاب «مهابهارات» گفت: این اثر ظرفیت اقتباس بالایی دارد و داستان دو خانواده کوروها در جبهه شر و پاندوها در جبهه خیر و جنگی که بین آن‌ها شکل می گیرد را روایت می کند. اشخاص این داستان جزو شخصیت‌های مشهور هند هستند؛ پنج برادر در خاندان پاندوها و 100 برادر در خاندان کوروها که در جنگ کروکشت‌ها با یکدیگر می‌جنگند و کریشنا که تجلی ویشنا یکی از خدایان هندی در زمین است به خاندان پاندوها کمک می‌کند.
 
بابک درباره اثر دیگری که در دست انتشار دارد اظهار کرد: شعر هندی یک اقیانوس است به این معنی که بسیار زیبا و شاخص است ولی متاسفانه در ایران چندان ترجمه نشده و تنها می توان به یکی دو عنوان اشاره کرد.
 
وی با بیان این که سال‌ها پیش شروع به ترجمه اشعار هندی کرده است گفت: اولین شعری که با آن مواجه شدم اثری از ساروجینی نایدو بود که شعرهای بسیار لطیف با مضامینی اجتماعی و الهام گرفته از طبیعت هند می‌سرود؛ او شاعر ملی هندوستان است و در کنار گاندی سال‌های سال مبارزه کرد. با ترجمه دو شعر از نایدو و درک زیبایی آن تصمیم گرفتم تخصصی‌تر با موضوع برخورد کنم، و مجموعه‌ای را در نظر گرفتم با عنوان «شعر زنان هند» که جلد اول آن مربوط به اشعار ساروجینی نایدو با پیش زمینه‌ای از زندگی این شاعر هندی است.
 
هومن بابک در پایان درباره دلیل ترجمه اشعار بانوان هندی گفت: دلیلی خاصی برای انتخابم وجود ندارد و از روی احساس بود. در آینده نیز شعرهای نانیشواری و میرابایی را ترجمه خواهم کرد.
 
 
 

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها