حسین فتاحی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، درباره میزان استقبال از کتاب‌های کودک و نوجوان در حوزه دفاع مقدس گفت: به نسبت زمان طولانی که دفاع مقدس در ایران داشت یعنی دوره‌ای هشت ساله که طی آن هزار نفر به جبهه‌ها رفتند و عملیات‌های مختلفی انجام شد و اتفاقات شنیدنی و جالب آن زمان، داستان ننوشته‌ایم.
این نویسنده و منتقد ادبی، با بیان اینکه شاید ما می‌توانستیم هزاران عنوان کتاب خوب براساس این سوژه‌ها بنویسیم اما این اتفاق نیفتاده است، افزود: اگر کتابی هم نوشته‌ایم، نتوانسته‌ایم آنطور که باید به مخاطبان معرفی کنیم و سازوکاری ایجاد کنیم که نویسندگان تا جایی که می‌توانند از توان‌شان برای خلق آثار خوب و جذاب استفاده کنند. ناشران هم در زمان دفاع مقدس و بعد از آن خیلی توجه نکرده‌اند که متناسب با روز و سلیقه بچه‌ها کتاب‌هایی منتشر کنند که بچه‌ها را جذب کند.
فتاحی که کتاب‌های نوجوانانه «آتش در خرمن»، «پسران جزیره» و «پری نخلستان» در حوزه دفاع مقدس را در کارنامه‌اش دارد در ادامه بیان کرد: شاید حدود 15 جشنواره با موضوع کتاب دفاع مقدس داشته‌ایم که در هرکدام کتاب‌های زیادی بالا آمده‌اند ولی فکر نمی‌کنم امروزه مخاطبان کودک و نوجوان ما آن‌ها را بشناسند. یعنی همه اشکال و نقصان ما از ننوشتن این گونه کتاب‌ها نیست. درصدی از آن به ننوشتن برمی‌گردد، اما بخشی از آن به عدم معرفی و اطلاع‌رسانی خوب و درست به مخاطب است که سبب شده این آثار خودبهخود رنگ ببازند و جایشان را به کتاب‌های دیگری مانند کتاب‌های فانتزی و آثار ترجمه بدهند که مطابق سلیقه امروز بچه‌هاست و از دنیاهای تازه‌تری حرف زده‌اند مثل کتاب‌های علمی-تخیلی، فانتزی، ترس و وحشت و این محصول چیزی است که ما در این دوران 20 ساله کاشته‌ایم و درو می‌کنیم؛ وقتی چیزی نکاریم، چیزی هم نمی‌توانیم درو کنیم.
این نویسنده و منتقد ادبی، با بیان اینکه شاید ما می‌توانستیم هزاران عنوان کتاب خوب براساس این سوژه‌ها بنویسیم اما این اتفاق نیفتاده است، افزود: اگر کتابی هم نوشته‌ایم، نتوانسته‌ایم آنطور که باید به مخاطبان معرفی کنیم و سازوکاری ایجاد کنیم که نویسندگان تا جایی که می‌توانند از توان‌شان برای خلق آثار خوب و جذاب استفاده کنند. ناشران هم در زمان دفاع مقدس و بعد از آن خیلی توجه نکرده‌اند که متناسب با روز و سلیقه بچه‌ها کتاب‌هایی منتشر کنند که بچه‌ها را جذب کند.
فتاحی که کتاب‌های نوجوانانه «آتش در خرمن»، «پسران جزیره» و «پری نخلستان» در حوزه دفاع مقدس را در کارنامه‌اش دارد در ادامه بیان کرد: شاید حدود 15 جشنواره با موضوع کتاب دفاع مقدس داشته‌ایم که در هرکدام کتاب‌های زیادی بالا آمده‌اند ولی فکر نمی‌کنم امروزه مخاطبان کودک و نوجوان ما آن‌ها را بشناسند. یعنی همه اشکال و نقصان ما از ننوشتن این گونه کتاب‌ها نیست. درصدی از آن به ننوشتن برمی‌گردد، اما بخشی از آن به عدم معرفی و اطلاع‌رسانی خوب و درست به مخاطب است که سبب شده این آثار خودبهخود رنگ ببازند و جایشان را به کتاب‌های دیگری مانند کتاب‌های فانتزی و آثار ترجمه بدهند که مطابق سلیقه امروز بچه‌هاست و از دنیاهای تازه‌تری حرف زده‌اند مثل کتاب‌های علمی-تخیلی، فانتزی، ترس و وحشت و این محصول چیزی است که ما در این دوران 20 ساله کاشته‌ایم و درو می‌کنیم؛ وقتی چیزی نکاریم، چیزی هم نمی‌توانیم درو کنیم.
آثار دفاع مقدسی قابل رقابت با فضاهای جذاب امروزی در اختیار بچه‌ها قرار نداده‌ایم
این نویسنده با یادآوری اینکه ما با پایان دفاع مقدس فاصله‌ای 30 ساله داریم و در این مدت نتوانسته‌ایم کتاب‌های‌مان را به‌روز کنیم، گفت: در این مدت لازم بود ارگان‌های فرهنگی کاری کنند تا در شرایط فعلی، از توانمندی‌های نویسندگان استفاده شود و کتاب‌های دفاع مقدسی متناسب با زمان حال و سلیقه امروز بچه‌ها منتشر شود و آثار دفاع مقدسی در ژانرهای جدید عرضه شود و تا حدی از فضاهای واقعی دور شویم و به فضاهای فانتزی و فضاهای تازه برویم. ما در این زمینه نقصان داریم و در روزگاری که بچه‌ها به هرنوع سرگرمی‌های جذاب، فضاهای مجازی و بازی‌های کامپوتری دسترسی دارند ما نمی‌توانیم کتاب‌های دفاع مقدسی را در اختیارشان قرار دهیم که بتواند با فضاهای جذاب امروزی رقابت کند.
اهمیت ایجاد انگیزه در نویسندگان و ناشران
خالق «امیرکوچولوی هشتم» در پاسخ به اینکه چکارکنیم بچه‌ها از این‌گونه آثار فاصله نگیرند، گفت: در این زمینه راحت‌ترین و سهل‌الوصول‌ترین کار این است که کتاب‌های کمی که با شرایط آن زمان نوشته شده را در دسترس بچه‌ها قرار دهیم و یک قدم ابتدایی در این زمینه برداریم. اما کار اصلی این است که فضایی را به وجود آوریم که نوشتن در حوزه دفاع مقدس همیشه تازه باقی بماند و با زمانه هماهنگ باشد و این انگیزه در نویسندگان و ناشران ایجاد شود که نوشتن در این حوزه و انتشار این‌گونه آثار همیشه در اولویت کاری‌شان قرار گیرد.
حوزه دفاع مقدس نیازمند رسیدگی به‌موقع و دائم است
فتاحی با بیان اینکه ایجاد انگیزه خیلی مهم است، گفت: همیشه باید کاری کنیم که انگیزه‌ها تازه و به‌روز شود و این کار‌ها مدیریت می‌خواهد. اما مدیریت فرهنگی ما دچار روزمرگی شده و از مدت‌ها قبل به این مساله فکر نمی‌کنیم که چه چیزی می‌خواهیم در هفته دفاع مقدس تولید کنیم؟ دو روز مانده به هفته دفاع مقدس به این فکر می‌افتیم که چکار کنیم؟ دو روزه هم که نمی‌شود کاری کرد! حوزه دفاع مقدس مانند باغی است که اگر به موقع و به طور دائم به آن رسیدگی نکنیم، خشک می‌شود.
نویسنده «عشق سال‌های جنگ» افزود: مدیریت فرهنگی موجود در نظام، کارآمدی لازم برای تازه نگه‌داشتن این فضا، رفع نقصان‌ها و کمبودهای موجود، تقویت نقاط قوت، ایجاد بستر و انگیزه لازم در نویسنده، ناشر و خواننده و عرضه کتاب‌ها را ندارد. به همین دلیل امروزه فضای کشور به سمت آثار ترجمه رفته است، در ترجمه هم ناشر بیشتر به رنگ و لعاب کار فکر می‌کند. روزگاری 70 درصد کارهای ما تالیفی و مطابق فرهنگ خودمان بود اما به جایی رسیده‌ایم که 70 درصد آثار، ترجمه است و 30 درصد کتاب‌های تالیفی داریم که در بین آن‌ها هم خودبهخود افراد زیادی به سراغ آثار حوزه انقلاب و دفاع مقدس نمی‌روند.
وی در ادامه یادآوری کرد: منابع زیادی در این حوزه داریم؛ کلی کتاب و خاطره داریم از افرادی که حضور دارند و فیلم‌هایی که از آن زمان هست. هنوز هم تعداد زیادی از رزمندگان هستند که می‌توانند از خاطراتشان بگویند. اما این انگیزه در نویسندگان امروز وجود ندارد که براساس توانمندی و فضاهای جدید به سراغ آن‌ها بروند و کارهای جدیدی خلق کند که مطابق سلیقه مخاطبان باشد. باید به این موضوع در سطح کلان نگاه شود نباید کار را به امید نویسندگان رها کنیم چون ممکن است به این سو نروند، نویسندگان باید هدایت شوند و انگیزه درآن‌ها ایجاد شود تا به این موضوع بپردازند. چه اتفاق اجتماعی بزرگ‌تر از اینکه ما 8 سال درگیر جنگ بودیم و هزاران شهید دادیم و خانواده‌های زیادی درگیر بودند؟
به گفته این نویسنده، در کشورهای دیگر می‌بینیم که هنوز رمان‌هایی درباره جنگ جهانی دوم یا جنگ‌های داخلی امریکا که صدسال از آن گذشته منتشر می‌شود و مورد استقبال قرار می‌گیرد اما از دفاع مقدس که زمان زیادی نگذشته و می‌توان درباره آن نوشت اما باز هم در جاهایی که در این زمینه کار می‌کنند، می‌بینیم به سراغ خاطره‌ها رفته‌اند و به کارهای خلاقانه مثل رمان و داستان و دنیای کودکان و نوجوانان کاری ندارند.
فتاحی در پایان به نوجوانان علاقه‌مند به آثار حوزه دفاع مقدس پیشنهاد کرد کتاب‌هایی که در جشنواره‌های حوزه دفاع مقدس برگزیده شده‌اند، را مطالعه کنند و گفت: جشنواره بنیاد حفظ آثار در طول دوره‌های مختلف، کتاب‌های برگزیده در حوزه دفاع مقدس را از بین آثار منتشر شده معرفی کرده و بهتر است لیستی از این آثار تهیه شود و در اختیار مخاطبان قرار گیرد تا بتوانند این آثار را تهیه و مطالعه کنند. البته نویسندگان خوب و شناخته‌شده‌ای هم مانند احمد دهقان، محمدرضا بایرامی، داوود امیریان، فرهاد حسن‌زاده و ... داریم که آثار ماندگاری در این زمینه نوشته‌اند.
نظر شما