اما به راستی چگونه می‌توان به محتوایی که نه منابع قابل قبولی دارد و نه پژوهشگری در این عرصه مولف آن بوده است اعتماد کرد؟ با وجود حجم عظیم توجه عموم مردم به درمان با بهره‌گیری از طب سنتی در سال‌های اخیر، تقریبا به همان میزان توجه به کتاب‌های این حوزه هم بیشتر شده است. اغلب مردم این روزها نگرش و نگاهی متفاوت‌تر به خواص دارویی عناصر طبیعی دارند نگاهی که در گذشته نه چندان دور طرفدار زیادی نداشت.
اگر به راهروهای بخش عمومی سی‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران سری بزنید، غرفه‌هایی را خواهید دید که پیشخانشان مملو از کتاب‌های اینچنینی است. نکته حائز اهمیت اینجاست که تمامی ناشرانی که با فروش کتاب‌های طب سنتی سود قابل توجهی در نمایشگاه کتاب عایدشان می‌شود، ناشران کتاب‌های مذهبی هستند که به بهانه رواج طب اسلامی کتاب‌های غیر قابل اعتماد را به مخاطبان و بازدیدکنندگان به فروش می‌رسانند.
از طرفی داروهای طبیعی و درمان بیماری‌ها با استفاده از این داروها همواره جزو راهکارهای درمانی مورد اعتماد عموم مردم بوده است با این توجیه که داروهای گیاهی عوارض چندانی ندارد و برخاسته از دل طبیعت است.
متاسفانه موضوعی مانند طب‌سنتی مانند هر موضوع دیگری که مورد علاقه مردم قرار گرفته جزو آن دسته از موضوعاتی است که کتاب‌های زرد فراوانی از آن در بازار نشر وجود دارد. حال اینکه افراد و عموم مردم برای خرید این کتاب بدانند سراغ چه ناشری بروند یا کتاب‌های بی‌هویت زرد را از کتاب‌های اصیل تشخیص دهند خود امری مهم است.
در این گزارش تلاش کردیم برخی از ویژگی‌های کتاب‌های زرد حوزه طب سنتی را به علاقه‌مندان و مخاطبان این بخش از علم ارائه دهیم.
سیدحسین عابدینی، مدیرمسئول انتشارات سفیراردهال در گفتگو با خبرنگار ایبنا درباره معضل جولان کتاب‌های زرد طب سنتی در بازار نشر گفت: در سال‌های اخیر شمار تیراژ کتاب‌های زرد در طب سنتی در بازار کتاب بسیار بیشار از کتاب‌های اصیل بوده است. در حقیقت هر موضوعی که مردم علاقه داشته باشند، قابلیت جولان برخی ناشرنماها در آن حوزه دارد. در زمینه طب سنتی هم علاقه مردم باعث شده است برخی ناشران طمع انتشار کتاب‌های زرد را پیدا کنند. بیشتر این کتاب‌ها که حاوی اطلاعات پراکنده است، گردآوری هستند که در واقع نویسندگان غیر متخصص این کتاب‌ها را به نگارش درمی‌آورند. عده‌ای هم کتاب‌ها را بر اساس محتوای سخنرانی دیگر اطبا در جلسات مختلف گردآوری کرده‌اند که حاوی اطلاعات بی سر و ته هستند.
وی ادامه داد: نکته جالب اینجاست که برخی از این کتاب‌های زرد به میزان چاپ بالایی هم می‌رسد؛ درحالی که اغلب کتاب‌های اصیل در این زمینه بعد از سال‌ها انتشار چاپ آن‌ها دورقمی شده است. شماره چاپ بالای یک کتابی که صحافی بی‌کیفیتی هم دارد می‌توان پی برد که یک کتاب زرد است.
عابدینی گفت: همانگونه که پیش‌تر اشاره شد، مخاطبان زیاد عاملی برای تولید و انتشار کتاب‌های بی‌استخوان در طب سنتی است. در اصل مطالب این کتاب‌ها برداشتی غلط از مطالب کتاب‌های اصیل است. منابع مکتوب در طب سنتی همواره ثابت بوده؛ برای مثال هیچگاه محتوای کتاب «قانون» ابوعلی سینا یا «ذخیره خوارزمشاهیان» تغییر نمی‌کند. عده‌ای با مطالعه کلی از این مفاهیم خود را مجاز به صدور محتوا می‌دانند. در حقیقت این افراد که پژوهشگر هم نیستند برداشت‌های خود را در قالب کتاب منتشر می‌کنند. بیشتر این اطلاعات تکراری است. در کل پژوهشگران و محققان با تجربه در زمینه طب سنتی شمار زیادی ندارند به همین نسبت هم کتاب اصیلی که مخاطبان بتوانند به آن اعتماد کنند چندان زیاد نیست.
وی با اشاره به نام‌های یکسان در کتاب‌های طب سنتی گفت: از دیگر معیارهای تشخیص کتاب زرد در حوزه طب سنتی نام‌های مشترک روز جلد کتاب‌ها است. در بازار کتاب‌های طب سنتی آثاری وجود دارد که نام یک فرد بر روی آن‌ها درج شده است. این یک نمونه بارز کتاب‌سازی در طب سنتی است. محققان طب سنتی اغلب کتاب‌های زیادی ندارند. مگر یک پژوهشگر در طول عمر خود چند کتاب می‌تواند بنویسد که امروز در بازاز کتاب از یک نویسنده چندین اثر در حوزه‌های متفاوت طب سنتی وجود دارد؟
این فعال حوزه نشر طب سنتی گفت: برخی افراد هم از ترجمه کتاب‌های خطی به محتوا می‌رسند و شروع به انتشار کتاب با نام خود می‌کنند. افرادی را می‌شناسم که با وجود سن کم صدها کتاب در این زمینه به نام خودش در بازار کتاب دارد. اگر چنین فردی تمام سال‌های خود را صرف نویسندگی هم کند باز هم نمی‌تواند که تا این میزان کتاب بنویسد.
وی در پاسخ به این پرسش که معیارهای صلاحیت تالیف یک کتاب طب سنتی چیست؟ گفت: به عقیده من یک پزشک عمومی که آناتومی بدن انسان را به خوبی می‌داند و سپس اشراف کامل و تخصصی بر یکی از مباحث طب سنتی دارد، باید دست به تالیف کتاب بزند. هر درمانی در طب سنتی دنیای جداگانه‌ای دارد با اینکه همه آن‌ها زیر مجموعه یک علم هستند اما هر کدام تخصص‌های جداگانه‌ای می‌طلبد و قطعا یک فرد نمی‌تواند در همه موارد اظهار نظر کند.
عابدینی افزود: اغلب این ناشران و نویسندگان به علت سودآوری شروع به تالیف و انتشار کتاب می‌کنند. در برخی کتاب‌ها محتوا یکی است که عناوین متفاوتی را دارند این هم یکی دیگر از معیارهای کتاب زرد در این حوزه است که جا دارد مخاطبان طب سنتی بدانند. ناشران محدودی هستند که کتاب‌های قابل اعتماد و اصیل را روانه بازار نشر کنند اغلب این ناشران به کتاب‌های ترجمه‌ای خارجی بیشتر اعتماد می‌کنند. چراکه بر اساس تحقیقات و پژوهش‌های دقیق نگارش یافته است.
نظر شما