به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، علیرضا حسن‌زاده، رییس پژوهشکده مردم شناسی پژوهشگاه با تشریح موقعیت ممتاز پژوهشکده مردم شناسی در پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، به برگزاری جشن هشتادمین سال تاسیس نهاد مردم‌شناسی در سال 1395 اشاره کرد.

او با تاکید بر این نکته که اهمیت پژوهشکده مردم‌شناسی نه تنها ملی، بلکه فراملی است، گفت: اگر کسی بخواهد تاریخ مطالعات خاورمیانه را بنویسد مجبور است به پژوهشکده مردم‌شناسی اشاره کرده و به آن بپردازد.

حسن‌زاده با اشاره به شکل گیری اولین نهاد مردم‌شناسی در خاورمیانه در سال 1925 در ترکیه گفت: در سال 1936 نیز پژوهشکده مردم شناسی  مرکز مردم‌شناسی در ایران شکل گرفت.

وی افزود: اولین بار اطلس مردم‌نگاری سرزمین در سال 1316 تحت عنوان نقشه فرهنگی کشور مطرح شد که بعد از انقلاب استاد میرشکرایی این طرح را دنبال کرد و بعد از مدتی وقفه، از چهارسال پیش پژوهشکده مردم شناسی  کار روی این اطلس را آغاز کرد.

وی گفت: پژوهشکده مردم‌شناسی با بیش از 200 جلد کتاب بیشترین کتاب را در حوزه مطالعات مردم‌شناسی در بین همه نهادهای خصوصی و دولتی تولید کرده است.

حسن‌زاده از وجود هزار پژوهش در گنجینه مرکز اسناد مردم‌شناسی خبر داد و از شاخصه‌های این پژوهشکده به مطالعات میدانی اشاره کرد و گفت: در حالی که در بیشتر جاها شاهد مطالعات نظری فاقد میدان هستیم، همه پژوهش‌های پژوهشکده مردم‌شناسی از گذشته تا کنون بر مبنای مطالعات میدانی بوده است و به همین دلیل در حوزه تولید علم بومی قرار می‌گیرد.

او در ادامه به نقش پژوهشکده مردم‌شناسی در تولید گفتمان های هویت در حوزه عمومی اشاره کرد و گفت: این پژوهشکده بسیاری از مباحث مانند نوروز، میراث طبیعی، مردم‌شناسی غذا، مردم شناسی آب و یلدا را برای نخستین بار مطرح کرد و امروز شاهد برگزاری همایش‌ها و نشست‌هایی با این موضوعات هستیم.

وی افزود: از شهریور سال 1393 به همراه همکاران تلاش‌های بسیاری داشتیم که از آن جمله می‌توان به تولید 42 کتاب و انجام پژوهش ها و برگزاری همایش‌های مختلف اشاره کرد و در صورت افزایش حمایت‌ها این پژوهشکده قادر به انجام فعالیت‌های بیشتر و گسترده‌تر خواهد بود.

حسن‌زاده در ادامه از چاپ 12 کتاب و 4 مجله توسط پژوهشکده مردم‌شناسی خبر داد و گفت: 11 کتاب نیز دردست چاپ است. 

او با اشاره به انجام 9 تحقیق پیمانی گفت: 32 تحقیق موظفی، پیمانی و امانی در حال انجام است.

وی همچنین به چاپ 58 مقاله، برگزاری یک همایش ملی، 17 سمینار و نشست علمی و برگزاری 5 کارگاه اشاره کرد.
 
تشکیل کمیته نجات‌بخشی با رویکرد مطالعات مردم‌شناسی
بهروز عمرانی، سرپرست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری بر لزوم تشکیل کمیته ای در زمینه نجات بخشی با توجه به مطالعات مردم شناسی تاکید کرد.

او گفت: امیدوارم با کمک تک تک اعضا بدنه مردم شناسی که از حوزه های بسیار موثر در مطالعات میراث فرهنگی و گردشگری پژوهشگاه است بتوانیم هر سال کارنامه دقیق تر، کاربردی تر و همه شمول تری را شاهد باشیم.

در ادامه نشست عبدالکریم شادمهر، معاون اداری مالی و توسعه مدیریت پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری نیز به ارایه توضیحاتی درباره تاریخچه شکل‌گیری اطلس پرداخت و گفت: این سیستم باید سامانه‌ای باشد که نه تنها بحث اطلس را دنبال می‌کند بلکه زمینه ایجاد مدیریت دانش را در بحث پژوهشکده مردم‌شناسی نیز فراهم کند.
 
رونمایی فاز دوم اطلس مردم‌نگاری سرزمین تا پایان سال
معصومه رخشا، مدیر بخش اطلس پژوهشکده مردم‌شناسی پژوهشگاه دیگر سخنران این نشست بود که به ارایه اطلاعاتی در زمینه اطلس مردم‌نگاری سرزمین پرداخت.

او از رونمایی فاز دوم اطلس مردم‌نگاری سرزمین تا پایان سال جاری توسط پژوهشکده مردم‌شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری خبر داد.

به گفته وی، یکی از برنامه‌های پژوهشکده مردم‌شناسی در توسعه اطلس مردم‌نگاری سرزمین جلب مشارکت ادارات کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در کل استان‌ها به منظور آماده سازی محتوای لازم است.

رخشا گفت: اطلس مردم‌نگاری سرزمین، یکی از برنامه‌ها و اولویت‌های پژوهشکده مردم‌شناسی در چند دهه اخیر بوده که در اساسنامه تاسیس و شکل‌گیری پژوهشکده مردم‌شناسی نیز به آن اشاره شده است.

او افزود: نرم‌افزار اطلس مردم‌نگاری سرزمین در سال 1397 آماده شده و در مرحله نخست بارگذاری اطلاعات آن به انجام رسیده و اطلاعات مرتبط با آیین‌های یلدا و نوروز در 17 استان کشور بارگذاری شده است.

به گفته وی، بر این اساس 2498 مدخل و زیر مدخل مرتبط با آیین‌های یلدا و نوروز ثبت شده و استان، شهر و روستا را پوشش داده است.

رخشا گفت: در اطلس مورد اشاره این قابلیت وجود دارد که موضوعات کلیدی جستجو شده و ارزیابی تطبیقی در مورد آنها صورت گیرد.

او افزود: اطلس مردم‌نگاری دارای 19 مدخل اصلی و 88 زیر مدخل است و عناوین آن شامل کلیات، خانواده و خویشاوندی، راه‌های ارتباطی، زبان، شیوه های معیشت، گاه شماری،‌ پزشکی مردمی، واحدهای اندازه گیری، فناوری‌های بومی، شیوه‌های حمل و نقل، مسکن، خوراک، بازی، ورزش، هنر، ادبیات شفاهی، آیین ها و مراسم و سوغات است.

وی اظهار داشت: در این اطلس 138 فرم بر اساس موضوعات مختلف طراحی شده و مجموعه ای از نقشه ها، فایل‌های متنی، عکس، فیلم و صوت را شامل می‌شود و در دوره‌های مختلف زمانی اطلاعات آن توسط پژوهشکده مردم‌شناسی بارگذاری خواهد شد.

در ادامه این نشست ضمن تقدیر از پژوهشگران برتر پژوهشکده مردم شناسی پژوهشگاه از اطلس مردم‌نگاری سرزمین نیز رونمایی شد.