دوشنبه ۳ دی ۱۳۹۷ - ۱۰:۰۰
نمایشنامه‌های اونیل تراژدی مدرن است/ اونیل پدر نمایشنامه‌نویسی آمریکاست

یدالله آقاعباسی می‌گوید:‌ کارهای اونیل تراژدی جدید و مدرن است. او به تراژدی علاقه دارد و در کارهایش مقداری بدبینانه برخورد می‌کند و فضا روشن نیست.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) برخی از منتقدان یوجین اونیل نمایشنامه‌نویس آمریکایی را بزرگ‌ترین نمایشنامه‌نویس آمریکا و جزو چند نمایشنامه‌نویس برتر جهان می‌دانند، عده‌ای نیز آثار او را با شکسپیر و سوفوکل مقایسه می‌کنند. اونیل نمایشنامه‌ای به نام «میمون پشمالو » دارد و آن را سال 1922 نوشته است که به فارسی نیز ترجمه شد؛ منتقدان این اثر اونیل را به عنوان تراژدی نوگرای بزرگ در ادبیات نمایش می‌دانند. اما در ایران بیش از هرچیز 

درون مایه آثار اونیل برگرفته از زندگی واقعی خود او و اطرافیانش است، او در خلق نمایشنامه‌هایش از حقیقت و واقعیت استفاده می‌کند و از زندگی روزمره مردمی که در اطراف خود می‌دید وام گرفته است؛ همین امر سبب می‌شود تا شخصیت‌های نمایشنا‌مه‌هایش باورپذیرتر شوند.

 

نمایشنامه «سفر طولانی روز به شب» اونیل چهار سال پس از مرگ او در سال 1957 جایزه پولیتزر را دریافت کرد؛ این نمایشنامه را می‌توان زندگی‌نامه‌نوشت اونیل دانست که بر اساس زندگی خود و خانواده‌اش است و می‌توان از طریق آن به شناخت و بررسی زندگی او پرداخت. علاوه بر این نمایشنامه، سه اثر دیگر او نیز موفق به دریافت جایزه پولیتزر شدند؛ همچنین او در سال 1936 جایزه ادبی نوبل را نیز دریافت کرده است.

اونیل آثار زیادی دارد که برخی از این نمایشنامه‌ها در ایران ترجمه شده است؛ یکی از این آثار نمایشنامه «تشنگی و دونمایشنامه دیگر» است. او شخصیت‌هایش را در این سه نمایشنامه در موقعیت‌هایی قرار می‌دهد که در یک آن چهره واقعی‌شان برملا شد و باید تصمیم سخت برای ادامه زندگی بگیرند. همچنین از مفهوم عشق نیز در آن‌ها استفاده می‌کند.

نمایشنامه «تشنگی» از کلک شناوری روی دریا آغاز می‌شود؛ از سه تن از بازماندگان کشتی درهم شکسته‌ای که برخلاف تایتانیک به صخره مرجانی برخورد کرد و غرق شده است. سه نفری که سوار بر کلک برای زنده‌ماندن و نجات جان خود تلاش می‌کنند برای جرعه‌ای آب له‌له می‌زنند. یکی دریانوردی که بنابر عقاید قبیله‌اش برای فرار از خورده شدن توسط کوسه‌ها آواز می‌خواند، دیگری‌ نجیب‌زاده‌ای که با حرف‌هایش جو را متشنج می‌کند و ترس را بیشتر می‌کند و زنی که برای رسیدن به آب حاضر به تن‌فروشی و گذشتن از با ارزشترین وسیله خود می‌شود. در بین ناامیدی،‌ شک و تردید نسبت به یکدیگر، تلاش برای زندگی و رسیدن به آب با مرگ زن رقاصه امیدی در دل آن‌ها زنده می‌شود که به زودی از بین می‌رود.

 

صحنه‌ای از اجرای نمایش «گوریل پشمالو» 
 
«بی‌پروایی» دومین نمایشنامه این کتاب است که در آن عشق و خیانت به تصویر کشیده می‌شود. زنی که برای رسیدن به پول همسر مردی از طبقه مرفه جامعه شد و عاشق راننده شخصی‌شان می‌شود. نمایشنامه «سقط جنین» نیز روایت‌گر زندگی قهرمان بازی بیسبال است که به عشق خود خیانت می‌کند،‌ فرزند خود را از بین می‌برد و مادر فرزندش هم از دنیا می‌رود.

یدالله آقا‌عباسی کارگردان، نویسنده و پژوهشگر تعدادی اثر از یوجین اونیل تزجمه کرده است که «تشنگی و دونمایشنامه دیگر» یکی از این‌هاست.این مترجم در گفت‌وگو با ایبنا بیان گفت: کتاب «تشنگی و دو نمایشنامه دیگر» مجموعه‌ای از سه نمایشنامه کوتاه «تشنگی»، «بی‌پروایی» و «سقط جنین» است. درواقع مجموعه نمایشنامه‌های اونیل که ترجمه کردم 6جلد هستند که این جلد اول است و جلدهای دیگر آن نیز به ترتیب منتشر خواهد شد.

او درباره فضای نمایشنامه‌ «تشنگی و دو نمایشنامه دیگر» اونیل گفت: فضای این نمایش آدم‌هایی هستند که در سرحد گیر می‌افتند و  تصوراتی در ذهن دارند، کشتی‌شان شکسته و در یک قایق کوچک اسیر شده‌اند و همه چیز دنیا در مقابل آفتاب سوزان و یک جرعه آب برایشان بیهوده می‌شود. در دو نمایشنامه دیگر نیز شخصیت‌ها بر اثر خطایی که مرتکب شدند دچار مشکلاتی می‌شوند. مجموعا نمایشنامه را که می‌خوانید حالت توهم‌زدایی دارند و پرده پندار -همان پندار باطل- به یکباره کنار می‌رود و آفتاب حقیقت نمایان می‌شود.

این مترجم دریاره تم اصلی نمایشنامه‌های اونیل اظهار کرد: تم اصلی نمایشنامه‌های او بریدن پرده پندار است. اغلب شخصیت‌های نمایشنامه‌های کوتاه و بزرگ اونیل افرادی هستند که با واقعیت‌هایی روبه‌رو می‌شوند و دنیا را به شکل دیگری می‌نگرند؛ معمولا اکثرا به این شکل است. من بسیاری از نمایشنامه‌های اونیل را ترجمه کردم و چاپ شده‌اند آن‌ها هم به همین شکل است.

وی در ادامه افزود: یعنی انسانی که دچار فاجعه است. البته کارهای اونیل تراژدی جدید و مدرن است. او به تراژدی علاقه دارد و در کارهایش مقداری بدبینانه برخورد می‌کند و فضا روشن نیست. به هرحال شخصیت نمایشنامه‌هایش آدم‌هایی هستند که در دنیایی زندگی می‌کنند که این دنیا یا مانند همین نمایشنامه تشنگی است که در آن یک رقاصه به معنای هنرمند رقص حضور دارد که بسیار به او توجه می‌شود؛ گردنبند الماسی دارد که به آن می‌نازد و لباس‌های آنچنانی به تن دارد؛ ولی زمانی که چند روز گیر می‌افتد و در آب و دریا سرگردان می‌ماند در آن زمان حاضر است هرچیزی را بدهد تا یک جرعه آب به او بدهند. اغلب نمایشنامه‌های دیگر او نیز به همین شکل‌اند اما موضوعات آن فرق می‌کند. ولی تم‌ها معمولا روبه‌رو شدن با واقعیت است که سخت آن‌ها را آزار می‌دهد.

او درباره‌ نمایشنامه‌هایی که از اونیل در ایران اجرا شد نیز گفت:‌ «راه دور و دراز به وطن»، «موجی» که در حال حاضر در کرمان اجرا می‌شود، «به سوی کاردیس»،‌ «میمون پشمالو» و چندتای دیگر از جمله نمایشنامه‌هایی هستند که در ایران روی صحنه رفتند. می‌توان گفت اونیل پدر نمایشنامه‌نویسی آمریکاست و در زمان خود بسیار تاثیرگذار بوده است.
 

در قسمتی از نمایشنامه «تشنگی» می‌خوانیم:
«رقاصه: آب می‌تونست زندگی مارو نجات بده. اون یه آدم کشه.
مرد نجیب‌زاده: (با هوشمندی دیوانه‌واری) گوش کن. به نظر من اون باید آب ریخته باشه تو قمقمه‌ش. یه‌کم آب اونجا بود. اون نمی‌تونه همه‌شو خورده باشه. اوه، اون یه حقه‌باز یه تمام معناس! اون آواز خوندنش... فقط یه پوشش یود. وقتی ما نگاه نمی‌کنیم آب می‌خوره. ولی دیگه نمی‌خوره،‌چون من مواظبشم. بهش نگاه می‌کنم!
رقاصه:‌ مواظبشی؟ خب،‌برای ما چه فایده‌ای داره؟ نگاهش کنی ما دیرتر می‌میریم؟ نه! بیا یه جوری ازش آب بگیریم. این تنها کاریه که باید بکنیم.
مرد نجیب‌زاده: اون به ما آب نمیده.
رقاصه: وقتی خوابید، ازش می‌دزدیم.
مرد نجیب‌زاده: فکر نکنم بخوابه. هیچ وقت ندیدم بخوابه. تازه ما بیدارش می‌کنیم.
رقاصه: (با خشونت) پس می‌کشیمش. حقشه که کشته بشه.»

(صفحه35-34)

گفتنی است نشر بیدگل نمایشنامه «تشنگی و دونمایشنامه دیگر» اثر یوجین اونیل را با ترجمه یدالله آقاعباسی، در 112 صفحه،‌ 1000 نسخه و با قیمت 16000 تومان منتشر کرده است.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها