خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- مظفر شاهدی: یکی از دوستان فرهیخته ما، که در همین فضای مجازی هم حضور دارند، محبت‌آمیز، به‌این بنده سراپاتقصیر تکلیف فرمودند به‌مناسبت آغاز بیست‌وششمین دوره هفته کتاب، در موضوع کتاب و کتاب‌خوانی و در بستر شعارِ «حال خوش خواندن» عرایضی تقدیم کنم. راستش فکر کردم هر آنچه درباره اهمیت و ضرورت کتاب و کتاب‌خوانی بنویسم لابد در محضر شما بزرگواران مثالِ زیره به‌کرمان بردن خواهد بود. به‌همین دلیل تصمیم گرفتم، در باره تجربهِ «خوش» کتاب‌خواندنم در مسیرِ روزانهِ متروِ تهران و حومه گزارشی خدمت شما گرامیان تقدیم کنم.

حدود 7- 8 سالی می‌شود که مسیرِ می‌شود گفت طولانیِ منزل تا محل کار (و بالعکس) را با مترو طی می‌کنم. به‌عبارت دقیق‌تر، 5 روزِ کاری هفته را، روزی حدود 3 تا 5/ 3 ساعت، (50-50)نشسته و ایستاده، میهمان مترو هستم. در این میان، حدود 3- 4 سالی است که تقریباً به‌طور دائم، لااقل 80 درصدِ از اوقات حضورم در مترو را به‌مطالعهِ کتاب (بیشتر کتاب کاغذی و گاه هم نسخه الکترونیکی) می‌گذرانم. کتابهایی را هم که می‌خوانم حوزه‌های مختلف علوم انسانی و اجتماعی را در برمی‌گیرد.
این را هم عرض کنم که، تعداد کتابخوانانِ در مترو (تا جایی که تجربه من نشان می‌دهد) به‌زحمت به 5درصد کل مسافران مترو می‌رسد؛ یعنی رقم کتابخوانان مترو دیوار به‌ دیوار هیچ است! البته که گسترش فضاهای اجتماعی مجازی فرصت مغتنمی برای اکثری از متروسواران فراهم آورده است تا دامنه مطالعات و اطلاعات عمومی خود را از طریق گوشی‌های تلفن همراه ارتقاء دهند؛ اما می‌دانیم که این فضاهای مجازی به‌رغم تمام مزایای دانش‌افزایی‌ای که دارند، لااقل تاکنون نتوانسته‌اند رقیبی قابل اعتنا برای کتاب محسوب بشوند.

باید بگویم این تجربه چندساله آمدوشدِ ولو اجباریِ با مترو، فرصت کم‌نظیری برای من فراهم ساخته است تا بخشی از مهمترین آثار علمی و فرهنگیِ سودمندِ منتشرشده در حوزه‌های گوناگون علوم اجتماعی و انسانی را، مطالعه کنم. برخلاف سال‌های قبل‌تر، طی سال‌های اخیر که اعتیاد کتابخوانی‌ام در مترو فزونی یافته است، دیگر هیچ احساس نمی‌کنم که مسیر آمدوشدم به‌محل کار و منزل، طولانی و وقت‌گیر است! و حتی وقتی مبحث کتاب در دست مطالعه به‌جایی شیرین‌تر می‌رسد، آرزو می‌کنم، کاش قطار کمی آرام‌تر مسیر را طی کند! دیگر حتی دغدغه یافتن صندلی خالی را هم ندارم و هم‌این‌که جایی ولو فشرده برای سرِ پا ایستادن پیدا بشود، که بتوانم کتابِ همیشه آماده در جیبِ بغلیِ کیفِ مندرسم را مطالعه کنم، مرا بس خوشنود می‌کند!

البته تا الان، چند باری هم، مسافرانی خیرخواهانه به‌من تذکر داده‌اند، مراقبِ کتابم که در جیب بدون زیپ کیفم می‌گذارم، باشم، که مبادا به‌سرقت برود! و من با خونسردی آنها را مطمئن کرده‌ام که در این کشور هیچکس به‌مخیله‌اش هم خطور نمی‌کند که کتاب کالای باارزشی برای سرقتِ احتمالی باشد! البته من این فرضیه را قبول ندارم که کتابخوانان دستی در بلندکردن! کتاب ندارند!! (لااقل در دوره جوانی و بی‌پولیِ نسل ما که تک‌وتوک پیدا می‌شد!) این را هم بگویم که این کتابخوانی تقریباً دایم من در مترو، حتی یک نفر از مسافران را به‌کتاب و کتابخوانی علاقه مند نکرده است! برای این‌که در محضر شما عزیزان پُزی هم بدهم (والله)، که این مدیحه‌سراییِ‌ در باره کتابخوانی چند سالهِ اخیرم در مترو تهران و حومه، چه حاصلی داشته است، در ذیل همین عرایض، فهرستی از کتابهایی را ذکر می‌کنم که لااقل 90درصد آنها را، در همین فاصله زمانی تقریباً 3 ساله، در مسیر مترو مطالعه کرده‌ام. ایام به‌کام.

1)  ابرساختگرایی فلسفه ساختگرایی و پساساختگرایی؛ نوشته: ریچارد هارلند
2)  اخلاق پروتستان و روح سرمایه‌داری؛ نوشته: ماکس وبر
3)  اخلاق در حوزه عمومی؛ نوشته: علی میرسپاسی 
4)  از بسیج تا انقلاب؛ نوشته: چارلز تیلی
5)  امر روزمره در جامعه پساانقلابی؛ نوشته: عباس کاظمی
6)  انسانی، زیاده انسانی؛ نوشته: فردریش ویلهلم نیچه
7)  انقلاب ایران و بازتاب جهانی آن؛ نوشته: جان. ال. اسپوزیتو
8)  ایدئولوژی و اتوپیا: مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی شناخت؛ نوشته: کارل مانهایم
9)   آفرینش و آزادی: جستارهای هرمنوتیک و زیبایی‌شناسی؛ نوشته: بابک احمدی
10)  آموزش دانش سیاسی: دانش سیاسی 1 و 2 (مبانی علم سیاست نظری و تأسیسی)؛ نوشته: حسین بشیریه
11)   بازاندیشی زبان فارسی؛ نوشته: داریوش آشوری
12)   برآمدن جامعه‌شناسی تاریخی؛ نوشته دنیس اسمیت
13)   بنیان‌ها و مباحث نقلی اندیشه سیاسی اسلام؛ نوشته: یحیی فوزی
14)   بینامتنیت؛ نوشته: گراهام آلن
15)  بینش و روش در جامعه‌شناسی تاریخی؛ ویراستار: تدا اسکاچپل
16)   پارادایم‌شناسی علوم انسانی؛ نوشته: برایان فی
17)  پدیدارشناسی چیست؟؛ نوشته: آندره دارتیگ
18)   پل ریکور: زندگی در دنیای متن: شش گفتگو، یک بحث؛ ترجمه بابک احمدی
19)  تاریخ اجتماعی: دانش، روش، آموزش؛ گردآوری و ترجمه: ابراهیم موسی‌پور بشلی و محمدابراهیم باسط
20)  تاریخ اجتماعی: مسائل، راهبردها و روش‌ها؛ گردآوری و ترجمه: ابراهیم موسی‌پور بشلی و محمدابراهیم باسط
21)  تاریخ جنون؛ نوشته: میشل فوکو
22)  تاریخ فکری لیبرالیسم؛ نوشته: پی‌منان
23)  تاریخ‌نگاری اسلامی؛ نوشته: چیس. اف. رابینسون
24)   تبیین در علوم اجتماعی: درآمدی بر فلسفه علم‌الاجتماع؛ نوشته: دانیل لیتل
25)  تفکر سیاسی؛ نوشته: گلن تیندر
26)   تمایز: نقد اجتماعی قضاوت‌های ذوقی؛ نوشته: پی‌یر بوردیو
27)  توتالیتاریسم؛ نوشته: هانا آرنت
28)  جامعه و سیاست: مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی سیاسی؛ نوشته: مایکل راش
29)   جامعه‌شناسی پست‌مدرنیسم؛ نوشته اسکات لش
30)  جامعه‌شناسی تاریخی- تطبیقی جهان سوم «پیدایش»؛ نوشته: ال. اس. استاوریانوس
31)  جامعه‌شناسی تالکوت پارسونز؛ نوشته: گی روشه
32)  جامعه‌شناسی دین؛ نوشته: ملکم همیلتون
33)  جامعه‌شناسی قشرها و نابرابری‌های اجتماعی؛ نوشته: رسول ربانی و ابراهیم انصاری
34)  جامعه‌‌شناسی معرفت و علم؛ نوشته: دیوید گلوور و شیلاف استرابریج و محمد توکل
35)  جامعه‌شناسی، مهندسی اجتماعی و انقلاب؛ نوشته: محمدرضا طالبان
36)   جستارهای روشی در علوم اجتماعی؛ نوشته: محمدرضا طالبان
37)  جهانی شدن و آینده دموکراسی منظومه پساملی؛ نوشته: یورگن هابرماس
38)  خرد و انقلاب؛ نوشته: هربرت مارکوزه
39)  خشونت و نظم‌های اجتماعی...؛ نوشته داگلاس. سی. نورث و دیگران
40)  دانشگاه و جهانی شدن؛ ترجمه: شروین مقیمی و دیگران
41)  در باره نظام دانش؛ نوشته: ابراهیم توفیق
42)   در باره هگل و فلسفه او: مجموعه مقالات؛ نوشته: کریم مجتهدی
43)  در پی فضیلت (تحقیقی در نظریه اخلاق)؛ نوشته: السدیر مک‌اینتایر
44)  درآمدی بر جامعه‌شناسی سیاسی؛ نوشته: احمد نقیب‌زاده
45)   درآمدی بر فلسفه تاریخ؛ نوشته: مایکل استنفورد
46)  درآمدی بر نظریه فرهنگی معاصر؛ نوشته: آندرو میلنر و جف براویت
47)  درآمدی تاریخی به‌فلسفه علم؛ نوشته: جان لازی
48)  دگرگونی ساختاری حوزه عمومی؛ نوشته: یورگن هابرماس
49)  دیرینه‌شناسی دانش؛ نوشته: میشل فوکو
50)  دین در جوامع مدرن؛ نوشته: گردآورنده و مترجم: علیرضا خدامی
51)  ذهن: درآمدی بر علوم شناختی؛ نوشته: پاول تاگارد
52)  راه بردگی؛ نوشته: فردریش فون‌هایک
53)   رساله‌ای در باب گونه‌شناسی روایت: زاویه دید؛ نوشته: ژَب لینت وِلت
54)  روایت در پژوهش‌های علوم اجتماعی معرفی روش‌های کیفی؛ نوشته: بارابارا زارنیوفسکا
55)   روایت‌شناسی: درآمدی زبان‌شناختی- انتقادی؛ مایکل تولان
56)   روش پژوهش در تاریخ‌شناسی: با تأکید بر اصول و قواعد رساله‌نویسی؛ نوشته: حسن حضرتی
57)  روش تحقیق کیفی در علوم اجتماعی با تأکید بر نظریه برپایه (گراندد تئوری GTM)؛ نوشته: مقصود فراستخواه
58)  روشهای تحقیق کیفی در جغرافیای انسانی؛ نوشته: اِیان های
59)  رویکرد عقلانی به‌دین؛ نوشته: نصر حامد ابوزید
60)   زمانه و زندگی امام خمینی؛ نوشته: محسن بهشتی‌سرشت
61)   زمینه‌های اجتماعی انقلاب ایران؛ نوشته: حسین بشیریه
62)  ساخت جامعه؛ نوشته: آنتونی گیدنز
63)  ساختار انقلابهای علمی؛ نوشته: تامس کوهن
64)   ساخت‌گرایی، پساساخت‌گرایی و مطالعات ادبی؛ نوشته: سوسور، اشکلوفسکی، یاکوبسن و دیگران
65)  سرنوشت تلخ بشر: جستارهایی در تاریخ اندیشه‌ها؛ نوشته: آیزیا برلین
66)  سیاست، جامعه‌شناسی و نظریه اجتماعی؛ نوشته: آنتونی گیدنز
67)   صورتبندی مدرنیته و پست‌مدرنیته؛ نوشته: حسینعلی نوذری
68)  عقلانیت دانش علمی روش‌شناسی انتقادی؛ نوشته: علی ساعی
69)  علم هرمنوتیک...؛ نوشته: ریچارد ا. پالمر
70)   عمل نقد؛ ویراست دوم؛ نوشته: کاترین بلزی
71)   فایده‌گرایی؛ نوشته جان‌استیوارت میل
72)   فرهنگ اصطلاحات فلسفه سیاسی‌؛ نوشته: جان پایک
73)   فرهنگ علوم اجتماعی قرن بیستم؛ نوشته: ویلیام آوتوِیت و تام باتامور
74)  فقر مکتب تاریخ‌گرایی؛ نوشته: کارل پوپر
75)  فلسفه به‌مثابه روش؛ نوشته: هاوی کارل و دیوید گامر
وار   فلسفه تاریخ: مجموعه مقالات از دایره‌المعارف فلسفه؛ به‌سرپرستی: پل ادواردز
77)  فلسفه علم؛ نوشته: جیمز لیدیمن
78)  فلسفه علوم اجتماعی قاره‌ای؛ نوشته: ایون شِرَت
79)  فلسفه علوم اجتماعی؛ نوشته: مایکل رووت
80)  فلسفه نظری تاریخ: مفاهیم و نظریه‌ها؛ نوشته: مجید کافی
81)  فلسفه و آینه طبیعت؛ نوشته: ریچارد رورتی
82)   کار روشنفکری؛ نوشته بابک احمدی
83)  کتاب تردید؛ نوشته: بابک احمدی
84)  کلیات فلسفه؛ نوشته: ریچارد پاپکین و آوروم استرول (14/ 4/ 96 نشر شهر)
85)  ما ایرانیان: زمینه‌کاوی تاریخی و اجتماعی خلقیات ایرانی؛ نوشته: مقصود فراستخواه
86)  مبانی علم تاریخ؛ نوشته: حسین مفتخری
87)  مبانی منطق جدید؛ نوشته: لطف‌الله نبوی
88)  مبانی منطق و روش‌شناسی؛ نوشته: لطف‌الله نبوی
89)   مبانی نشانه‌شناسی؛ نوشته: دان یل چندلر
90)  مبانی نقد تفکر سیاسی؛ نوشته: مرتضی مردیها
91)  مبنای تفکر و ابزار زیبایی‌آفرینی استعاره؛ نوشته: اومبرتو اکو و دیگران
92)  متن، قدرت، حقیقت؛ نوشته: نصر حامد ابوزید
93)   مجموعه مقالات همایش: تاریخ و همکارهای‌های میان‌رشته‌ای: نخستین همایش از    همایش‌های دوسالانه تاریخ و همکاری‌های میان‌رشته‌ای؛ نوشته: داریوش رحمانیان
94)  مسائل و نظریه‌های ادراک حسی در فلسفه معاصر؛ نوشته: تیم کرین و لارنس بنجور و دیگران
95)  معرفت‌شناسی؛ نوشته: ریچارد فیومرتون
96)   مفاهیم اساسی جامعه‌شناسی؛ نوشته: ماکس وبر
97)  مقالاتی در باره دین؛ نوشته: گئورگ زیمل
9‌ن  مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی (تجدیدنظر اساسی با اضافات)؛ نوشته: محمدرضا حافظ‌نیا
99)  مقدمه‌ای بر فلسفه ذهن؛ نوشته: جاناتان لو
100)  مکتب در فرایند تکامل؛ نوشته: سیدحسین مدرسی‌طباطبایی
101)  میان گذشته و آینده؛ نوشته: هانا آرنت
102)  نظام اشیا؛ نوشته: ژان بودیار
103)  نظریه اجتماعی مدرن؛ نوشته: یان گرایب
104)  نظریه سیاست بین‌الملل؛ نوشته: کنت نیل والتز
105)   نظریه کنش: دلایل عملی و انتخاب عقلانی؛ نوشته: پی‌یر بوردیو
106)   نظریه و روش در تحلیل گفتمان؛ نوشته: ماریان یورگنسن و لوئیز فیلیپس
107)  نظریه‌های انقلاب: وقوع، فرایند و پیامدها؛ نوشته: محمدحسین پناهی
108)  نظریه‌های انقلاب؛ نوشته: عباس منوچهری
109)  نظریه‌های جامعه‌شناسی محض و کاربردی؛ نوشته: کالوین جی. لارسن
110)   نقد تاریخی (روایت بوم‌محور از تاریخ‌ورزی علمی مسلمانان)؛ نوشته: اسد رستم
111)  نگرشی جدید به‌علم سیاست؛ نوشته: مونتی پالمر و دیگران
112)  نیچه و فلسفه؛ نوشته: ژیل دلوز
113)  ویتگنشتاین؛ نوشته: اوروم استرول