در حالی که این روزها سلبریتی‌ها سینما و ورزش مرزهای میلیونی را رد کرده‌اند و همین چند وقت پیش خانم بازیگری فیلم‌های ایرانی از مرز هفت میلیون دنبال‌کننده عبور کرد اما کارکرد آن هنوز برای اهل قلم مشخص نیست. بسیاری از شخصیت‌های بزرگ ادبی ما هنوز نتوانستند اهمیت این شبکه‌ها را درک کنند و هنوز دید سنتی به ادبیات دارند و هیچ شبکه‌ای در فضای مجازی ندارند و خیلی آرام و بی سر‌وصدا کار خود را دنبال می‌کنند. از آن طرف تعداد دنبال‌کنندگان نویسنده‌های بسیار مطرحی به زحمت از عدد 1000 عبور می‌کند. البته اوضاع شعر و داستان در کشور ما کلا متفاوت است. برای مثال کم‌تر نویسنده‌ای را می‌توان در اینستاگرام پیدا کرد که تعداد دنبال‌کنندگانش از 10 هزار عبور کند؛ این در حالی است که شاعران درجه سه و چهار نیز معمولا از این تعداد بیشتر فالوئر دارند و داشتن 100 هزار دنبال کننده در شعر عدد عجیبی نیست.
برای بررسی بهتر این موضوع سری به صفحه اینستاگرام نویسندگان و شاعران پرفروش خردادماه می‌زنیم. در بررسی نویسندگان پرفروش متوجه می‌شویم که از هشت نویسنده پرفروش تنها سه نویسنده صفحه شخصی دارند و سایر نویسنده یا صفحه شخصی ندارند یا اگر هم دارند، توسط دوست‌دارانشان اداره می‌شود.
رضا امیرخانی که این روزها پرفروش‌ترین نویسنده حوزه ادبیات است صفحه شخصی در اینستاگرام ندارد و هواداران او چندین صفحه درباره او در فضای مجازی باز کرده‌اند که پرطرفدارترین آن نزدیک به 11 هزار دنبال‌کننده دارد.
خالق شخصیت دوست‌داشتنی گل‌محمد و مارال یعنی محمود دولت‌آبادی نیز صفحه شخصی در اینستاگرام ندارد اما صفحه هواداری بسیار شلوغی دارد که شاید در میان نویسندگان مطرح پرمخاطب‌ترین باشد. صفحه اینستاگرام طرفداران محمود دولت‌آبادی در حال حاضر با 43 هزار و 200 مخاطب یکی از صفحه‌های شلوغ ادبی اینستاگرام است.
در ادامه مصطفی مستور نیز صفحه شخصی ندارد و صفحه هواداران او 5 هزار مخاطب دارد. عباس معروفی نیز وضعیتی مشابه‌ای دارد و پر مخاطب‌ترین صفحه هواداری او 8 هزار و 82 نفر دنبال کننده دارد. در رتبه چهارم به نام یاسمن خلیلی‌فرد می‌رسیم. نخستین نویسنده پرفروشی که صفحه شخصی دارد و در این صفحه بیش از 10 هزار نفر او را دنبال می‌کنند. سیامک گلشیری پرفروش بعدی است که تعداد فالوئرهای صفحه شخصی او از مرز 7 هزار نفر عبور کرده است. نسمیم مرعشی که هنوز کتاب «پاییز فصل آخر سال است» او در لیست پرفروش‌ها قرار دارد، مدتی است که وارد باشگاه ده هزارتایی‌ها شده و نزدیک به 11 هزار مخاطب دارد. بلقیس سلیمانی، شاید جالب‌ترین نویسنده لیست پرفروش‌ها باشد که نه صفحه شخصی در اینستاگرام دارد و نه صفحه هواداری.
در ادامه بررسی متوجه شدیم که روزبه معین که یکی از پرفروش‌ترین نویسندگان دو سال اخیر بوده و کتابش در مدت یک سال از مرز 60 چاپ گذشته است، 62 هزار مخاطب دارد. یوسف علیخانی مدیر نشر آموت و خالق کتاب پرفروش «خاما» نیز 15 هزار طرفدار دارد. زویا پیرزاد دیگر نویسنده پرفروش سال‌های گذشته اما صفحه‌ای در اینستاگرام ندارد و صفحه شخصی فریبا وفی نیز با هزار و 506 مخاطب در حال فعالیت است.
اتفاق جالب آنجاست که شهریار عباسی، دبیر آخرین دوره جایزه جلال و خالق آثار برگزیده جشنواره‌های مختلف تنها 836 فالوئر دارد اما این آمار هیچ ربطی به فروش کتاب‌هایش ندارد و کتاب‌های او همچنان می‌فروشند. آیت دولتشاه نیز که یکی از فعالان حوزه نشر است و در بخش‌های مختلف دستی بر آتش دارد، صفحه‌اش با هزار و 290 نفر به کار خود ادامه می‌دهد.
بابک زمانی که در نمایشگاه کتاب حضور فعالی داشت و جزو پرفروش‌ها محسوب می‌شد، وضعیتش نسبت به سایر نویسنده‌ها بهتر است و تعداد دنبال‌کننده‌های او به 42 هزار نفر می‌رسد. شهلا زرلکی و زهرا عبدی که فعالیت زیادی در اینستاگرام دارند نیز به ترتیب در صفحه‌هایشان 17 هزار و 7 هزار دنبال‌کننده دارند. البته رکورد بیشترین تعداد فالوئر در حوزه نویسندگی در اختیار چیستا یثربی است. او در حال حاضر 133 هزار فالوئر دارد.
در ادامه نیز به برخی چهره‌های شناخته شده اشاره خواهیم کرد:
احمد آرام: 1680 – شیوا مقانلو: 6543 – فرشته نوبخت: 11300 – فرهاد حسن‌زاده: 3304 – ابوتراب خسوری: 1034 – منیرو روانی‌پور: 946 – منیرالدین بیروتی: 1014 – مهدی یزدانی‌خرم: 22100- مهسا محب‌علی: 3601 – ضحی کاظمی: 5731 – قاسم کشکولی: 2339 – رامبد خانلری: 6105 - تکین حمزه‌لو: 20 هزار
| نام نویسنده | تعداد فالوئر |
|---|---|
| چیستا یثربی | 133 هزار نفر |
| روزبه معین | 62 هزار نفر |
| محمود دولت‌آبادی | 43 هزار نفر |
| بابک زمانی | 42 هزار نفر |
| مهدی یزدانی‌خرم | 22 هزار نفر |
| تکین حمزه‌لو | 20 هزار نفر |
| شهلا زرلکی | 17 هزار نفر |
| یوسف علیخانی | 15 هزار نفر |
| نسیم مرعشی | 11 هزار نفر |
| رضا امیرخانی | 11 هزار نفر |
| فرشته نوبخت | 11 هزار نفر |
| یاسمن خلیلی‌فرد | 10 هزار نفر |
| عباس معروفی | 8 هزار نفر |
| سیامک گلشیری | 7 هزار نفر |
| زهرا عبدی | 7 هزار نفر |
| شیوا مقانلو | 6 هزار نفر |
در حوزه ترجمه اوضاع کمی متفاوت‌تر است و زهرا طراوتی که مدتی است از حوزه شعر به حوزه ترجمه تغییر فعالیت داده است با 49 هزار فالوئر در رتبه نخست قرار دارد. همچنین اسدالله امرایی که فعالیت بسیار زیادی در اینستاگرام دارد با اختلاف از گزینه‌های بعدی با 35 هزار فالوئر در رتبه دوم قرار دارد. پیمان خاکسار دیگر مترجم پرفروش 9 هزار فالوئر و مریم مفتاحی نیز تنها 6 هزار فالوئر دارد. در میان سایر مترجمان احمد پوری، بیژن اشتری و اصغر نوری با 7 هزار دنبال‌کننده به کار خود ادامه می‌دهند.
نکته چاپ اما آمار صفحه شخصی ارسلان فصیحی است؛ مترجمی که بیش از سه سال است ترجمه «ملت عشق» او پرفروش‌ترین کتاب بازار است و تا به امروز بیش از 500 هزار نسخه فروش داشته است. صفحه فصیحی در حال حاضر تنها 1217 مخاطب دارد.
| نام مترجم | تعداد فالوئر |
|---|---|
| زهرا طراوتی | 48 هزار نفر |
| اسدالله امرایی | 35 هزار نفر |
| پیمان خاکسار | 9 هزار نفر |
| احمد پوری | 7 هزار نفر |
| اصغر نوری | 7 هزار نفر |
| بیژن اشتری | 7 هزار نفر |
| مریم مفتاحی | 6 هزار نفر |
| ارسلان فصیحی | 1217 نفر |
در بخش شعر اما اوضاع به کلی متفاوت است و انگار اصلا افت دارد که شاعری زیر 10 هزار مخاطب داشته باشد. البته باید به این نکته توجه داشت که شعر بسیار مصرفی‌تر از داستان است و طبیعتا یک صفحه شعر می‌تواند مخاطبان بیشتری از یک صفحه داستان داشته باشد. اگر به فهرست پرفروش‌ها خردادماه نگاه کنیم، در آمار متوجه می‌شویم که سجاد افشاریان 166 هزار، امید صباغ‌نو 168 هزار، علیرضا آذر 158 هزار، فاضل نظری 201 هزار و سابیر هاکا 20 هزار دنبال‌کننده در اینستاگرام دارند.
در حوزه شعر اما شاعران پرمخاطب کم نیستند. در میان پرمخاطبان محمدعلی بهمنی 166 هزار، حامد عسکری 48 هزار، نیلوفر لاری‌پور 104 هزار، روزبه بمانی 82 هزار، مونا برزویی 248 هزار، گروس عبدالملکیان 106 هزار، مهدی فرجی 67 هزار، کاظم بهمنی 62 هزار، علیرضا بدیع 83 هزار، رضا کاظمی 74 هزار نفر، مهدی اشرفی 25 هزار و احسان افشاری 64 هزار دنبال کننده دارد.
رکورد بیشترین مخاطب در جمع شاعران در اختیار یغما گلرویی است که در حال حاضر 581 هزار فالوئر دارد و بعد از آن صفحه هواداران امیرهوشنگ ابتهاج (سایه) 305 هزار فالوئر دارد. البته این صفحه تحت نظر دوست‌داران استاد اداره می‌شود. صفحه شمس لنگرودی نیز دیگر صفحه پرمخاطب شاعران که نزدیک به 192 هزار فالوئر دارد و زیر نظر دو نفر از نزدیکان او اداره می‌شود. در کنار این صفحه‌های پرمخاطب صفحه رضا براهنی 20 هزار فالوئر و صفحه یدالله رویایی تنها هزار و 219 مخاطب دارد.
| نام شاعر | تعداد فالوئرها |
|---|---|
| یغما گلرویی | 581 هزار نفر |
| سایه | 305 هزار نفر |
| مونا برزویی | 248 هزار نفر |
| فاضل نظری | 201 هزار نفر |
| شمس لنگرودی | 192 هزار نفر |
| امید صباغ‌نو | 168 هزار نفر |
| محمدعلی بهمنی | 166 هزار نفر |
| سجاد افشاریان | 166 هزار نفر |
| علیرضا آذر | 158 هزار نفر |
| گروس عبدالملکیان | 106 هزار نفر |
| نیلوفر لاری‌پور | 104 هزار نفر |
| علیرضا بدیع | 83 هزار نفر |
| روزبه بمانی | 82 هزار نفر |
| رضا کاظمی | 74 هزار نفر |
| مهدی فرجی | 67 هزار نفر |
نکته جالب صفحه شخصیت‌های ادبی فوت کرده هستند که در این بین حافظ شیرازی 276 هزار، سعدی 203 هزار، مولانا 266 هزار، صائب تبریزی 20 هزار، فروغ فرخزاد 117 هزار، شاملو 102 هزار و افشین یداللهی 114 هزار و صادق هدایت 108 هزار فالوئر دارد.
| نام اهل قلم | تعداد فالوئر |
|---|---|
| حافظ | 276 هزار نفر |
| مولانا | 266 هزار نفر |
| سعدی | 203 هزار نفر |
| فروغ فرخزاد | 117 هزار نفر |
| افشین یداللهی | 114 هزار نفر |
| صادق هدایت | 108 هزار نفر |
| شاملو | 102 هزار نفر |
| صائب تبریزی | 20 هزار نفر |
با توجه به آمار موجود می‌توان متوجه شد که تعداد فالوئرهای این افراد هیچ ارتباطی به فروش آثارشان ندارد که این موضوع هم ضعف ارتباط گیری با مخاطب را نشان می‌دهد و هم اگر بخواهیم کمی خودمان را خوشحال کنیم، نوعی قوت فرهنگی محسوب می‌شود که نشان می‌دهد مخاطب توجه‌ای به تعداد فالوئرها ندارد. البته همه این برداشت‌ها در شرایطی است که تعداد فالوئرهای اعلام شده درست باشد و دوستان مانند چهره‌های فیک اینستاگرامی اقدام به خرید فالوئر نکرده باشد.
نظرات