به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) کتاب «مرگ و مدرنیته» نوشته تونی والتر با ترجمه هاجر قربانی روانه بازار نشر شده است.
 
این مجموعه مقالات بخش کوچکی از مطالعات تونی والتر، استاد مرگ‌پژوهِ انگلیسی، در حوزه مرگ و با رویکرد علوم اجتماعی هستند. والتر در اواسط دهه 1980 میلادی سه کتاب در حوزه بیکاری و امنیت اجتماعی به نگارش درآورد؛ اما،‌ پس از آن، بیش از بیست سال می‌شود که به نوشتن و مطالعه در حوزه مرگ در جوامع مدرن مشغول است. مراسم تشییع جنازه، اعتقادات پس از مرگ، سوگ شخصی، عزاداری عمومی، بقایای انسانی در موزه‌ها، گفتمان جدید از معنویت و مرگ در رسانه‌های خبری و اجتماعی از جمله موضوعاتی بوده که او در طول این زمان به مطالعه و پژوهش در باب آن‌ها پرداخته است.

مترجم در پیشگفتاری که بر این کتاب نوشته می‌گوید: «من این مقالات را به این دلیل انتخاب کردم که موضوعاتش همگی از موضوعات اصلی و پایه‌ای در مطالعات مرگ هستند و می‌توانند به مثابه یک راهنما در مطالعاتِ‌ کلیدی مرگ در ایران در نظر گرفته شوند. همچنین باید اشاره کنم که ترتیبِ مقالاتِ این مجموعه به‌صورتِ گاه‌شمارانه چیده شده است: از اواخر قرن بیستم تا سال‌های اخیر.

در مورد عنوان کتاب باید گفته شود که ابتدا مرگ در فرهنگ مدنظر من بود. اما با نظارت استادان بهتر دانسته شد که این کتاب با‌عنوان کلی‌تر مرگ و مدرنیته به جامعه آکادمیک ارائه شود. این جستار نه پژوهش را در بردارد که در انتخاب آن‌ها با خود مولف، تونی والتر، مشورت شده است و از ادبیاتِ پژوهش مرگ تا فرهنگ، هنر و ارتباطات را در برمی‌گیرد.

علاوه‌بر این، در این ترجمه لازم بوده که به واژگانِ تخصصی توجه ویژه شود. ترجمه کلمات تخصصی با توجه به دانشنامه مرگ و مردن، اثر دانا. کِی کَسِل (2005)، و توصیفاتی که او از واژه‌های تخصصیِ مرگ ارائه داده است، انتخاب شد. اتفاقاً باید عنوان کنم که این تعاریف با تعاریف والتر، در یکی از آثار ترجمه شده حاضر در این مجموعه، نیز همخوانی دارد.

نهایتاً باید به نکته‌ای مهم در ارتباط با نحوه نگارش و همچنین ثقیل بودنِ متن این کتاب اشاره کنم. مقالاتِ این کتاب کاملاً تخصصی هستند. در بسیاری از موارد مؤلف در تحلیل‌هایش به خلاصه‌ترین و فشرده‌ترین شکل از نظریاتِ علوم اجتماعی استفاده کرده است. این کتاب در معنای دقیقِ کلمه تخصصی به‌شمار می‌رود و خواننده باید به مباحث و رویکردهای نظریِ جامعه‌شناختی آشنایی نسبی‌ای داشته باشد. بر همین اساس ممکن است برخی خوانندگان و مخاطبانِ علاقه‌مند به مطالعاتِ مرگ با ابهاماتی در فهمِ این کتاب مواجه شوند. همچنین در مواردی مؤلف توضیح یا نقدِ یک مقاله یا یک کتابِ دیگر را بسیار مختصر در یک جمله گنجانده است که این خود منجر به دشواری در فهم منظورِ والتر و منظورِ آن پژوهشِ مدنظرش می‌شود.

با این اوصاف تمام تلاشِ من این بوده است که در وفادارترین شکل متن را از زبانِ اصلی به فارسی برگردانم. متنی که به بریتانیایی نوشته شده و اضافه کردنِ هرگونه مطلبی به آن می‌تواند بارِ معناییِ اصلی‌ای که والتر درنظر داشته است را تغییر دهد.
 
اگرچه مرگ کماکان در فرهنگِ هر جامعه‌ای تابویی سخت است و کنش‌های متفاوتی را، بسته به فرهنگ‌های مختلف در مواجهه با آن، در پی دارد و نتیجتاً جوامع آکادمیک، به‌خصوص ایران، را از پژوهش درباره آن فراری و گریزان ساخته است، اما امیدوارم که در سال‌های آتی تألیف‌های متعدد و روشمند، به‌جای ترجمه‌های پی‌درپی، از سوی علاقه‌مندان و بالاخص دغدغه‌مندان علمی در این زمینه به جامعه آکادمیک ایران و دیگر نقاط دنیا اهدا شود.»
 
در بخشی از کتاب حاضر می‌خوانیم: «مرگ سراغ همه انسان‌ها می‌آید، اما آنچه موجب مرگ انسان‌ها می‌شود و اینکه چگونه آن‌ها با مرگ دسته‌وپنجه نرم می‌کنند در طی زمان تغییر پیدا کرده و همچنان در حال تغییر است. مقاله‌هایی که در این کتاب مجدداً چاپ می‌شوند به‌دنبال بررسی چگونگی مدیریت مرگ و مردن در جوامع مدرن، چگونگی تفاوت این موضوع در کشورهای مختلف و چگونگی تداوم این تغییرات در پاسخ‌گوی به [موضوعاتی] همچون سکولارشدن و تکنولوژی جدید هستند.
 
اخیرا در جهان مدرن، [گروهی از] کارشناسان جدید مرگ، به‌خصوص پزشکان و دیگران متخصصان سلامت، به وجود آمده‌اند. مرگ در دنیای مدرن تبدیل به موضوعی پزشکی و عقلانی و بوروکراتیک شده است. هنگام مریض‌شدن، بیشتر مردم مدرن ابتدا به دکتر و سپس به‌عنوان راهِ چاره بعدی به یک عالِم دینی مراجعه می‌کنند. در بسیاری از کشورهای مدرن، هر مرگ باید از فرایندهای عقلانی و بوروکراتیک عبور کند تا به گواهی فوت برسد و این گواهی فوت باید شامل یک دلیل پزشکی باشد ـ در رویداد مرگ ساختار‌شکنی‌ای شده است، بدین صورت که در گذشته آن را مشیّتِ الهی می‌دیدند، اما امروزه صدها دلیل پزشکی برای آن می‌آورند.

گورستان‌ها و کوره‌های جسدسوزی مطابق با اصول سلامت عمومی طراحی شده‌اند که بیش از، یا به‌جای، توجه به حیاتِ پس از مرگِ متوفا، سلامت زندگان را تضمین می‌کند. [مثلاً] ممکن است بخش‌هایی از بدن مرده برای تحقیقات پزشکی یا به‌عنوان پیوند اعضا در جراحی استفاده شود. دانش علمی در مورد ماتم توسط روان‌پزشکانِ دارای صلاحیت پزشکی به‌صورت وسیعی توسعه یافته است. مردن، مرگ و ماتم تماماً عقلانی و پزشکی و تخصصی شده‌اند که گاهی اوقات با آیین‌ها و باورهایی که توسط کارشناسان دینی تبلیغ می‌شوند در تضادند یا آن‌ها را تکمیل می‌کنند.

با این حال، الزاماً، هر کشورِ مدرنی مرگ را به یک شکل مدیریت نمی‌کند. تفاوت‌های قابل توجهی بین خدماتِ سلامتِ ملیِ‌ انگلیس و پزشکی خصوصی آمریکا، تفاوت‌هایی بین کشورهایی که مرگ آسان را قانونی کرده‌اند و کشورهایی که این قانون را ندارند، تفاوت‌هایی بین کشورهایی مانند ژاپن و ایرلند که ممکن است صدها نفر در مراسم تشییع جنازه یک سالمند معمولی شرکت کنند و انگیس که ممکن است تنها ده یا دوازده نفر حضور داشته باشند، وجود دارد. دلیل این تفاوت‌ها چیست؟ بخشی مذهب، بخشی فرهنگ. بخشی تاریخ ملی، قانونی ملی و نهادهای ملی.»

کتاب «مرگ و مدرنیته» نوشته تونی والتر با ترجمه هاجر قربانی با شمارگان 300 نسخه در 313 صفحه به بهای 15 هزار تومان از سوی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات به چاپ رسیده است.