به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) کتاب «صنایع دستی و اقتصاد خلاق» اثر سوزان لاکمن، استاد مطالعات فرهنگی دانشگاه استرالیا، که در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات ترجمه و به‌تازگی از سوی انتشارات این پژوهشگاه منتشر شده است با همکاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در معاونت صنایع دستی این سازمان نقد و بررسی شد.

بهمن نامورمطلق، معاون صنایع دستی سازمان میراث، پویا محمودیان، مدیرکل صادرات سازمان میراث فرهنگی، علی‌اصغر شالبافیان، عضو هیأت علمی دانشگاه سمنان و مسئول کارگروه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی به همراه شهاب طلایی شکری، مترجم کتاب درباره این کتاب سخنرانی کردند.

نامورمطلق در این مراسم با بیان اینکه این کتاب جزو‌ منابع مورد نیاز و ضروری در حوزه صنایع دستی است چرا که این صنعت در حال رشد و پویا است، گفت: از این نظر حوزه صنایع دستی نیازمند تحقیقات، نظریه و تفکر است و این کتاب می‌تواند این نیاز را پر کند. ما نیز اگر می‌خواهیم رشد منطقی و توسعه پایدار در این حوزه داشته باشیم باید به سمت تالیف کتاب در این حوزه حرکت کنیم.
 
وی خوانش این کتاب را به مدیران، مدیران صنایع دستی و هنرمندان توصیه کرد و افزود: اقتصاد خلاق جزء آخرین مباحث به روز صنایع دستی است و امروزه صنایع دستی بخشی از صنایع خلاق محسوب می‌شود. مولف کتاب نیز در جای درستی قرار گرفته و با ارجاعات خوب و به‌روز توانسته کتاب خوبی را به ما معرفی کند. نویسنده آگاه اثر با توجه به گرایش‌های چپی توانسته نقدی بر سرمایه داشته باشد و برای کارگاه‌های کوچک نظرات خوبی را ارایه کند.
 
به گفته معاون صنایع دستی، خاستگاه گرایش چپ نویسنده باعث بارزشدن بحث جنسیت در صنایع دستی و نقش عمده زنان در این حوزه شده است. همچنین طبقات اجتماعی برای مولف اثر مهم بوده و بر آن تاکید کرده است. از دیگر مباحثی که کتاب به آن توجه کرده است بحث خرده‌فروشی است و این موضوع با توجه به انفعال گالری‌های در ایران می‌تواند برای ما موثر باشد. همچنین در کتاب آمارهای خوبی برای مولف ارایه شده که با توجه به سختی آمار گرفتن در حوزه صنایع دستی از نقاط مثبت کتاب است.
 
وی با اشاره به اینکه مولف در کتاب نظریه‌های مختلفی را طرح کرده است گفت: اشتغال اخلاقی از دیگر موضوعات مهم این کتاب است و روی تجارت و خروجی‌های آن نیز بحث شده اما نقطه ضعف آن کم‌توجهی به حوزه تولید است. از سوی دیگر با توجه به اینکه نگاه آنگلاساکسونی با نگاه قاره‌ای در حوزه صنایع دستی متفاوت است در این کتاب با تفاوت در برخی مفاهیم و تعاریف مواجه می‌شویم.

کتاب پیونددهنده جامعه دانشگاهی و دستگاه اجرایی
علی‌اصغر شالبافیان نیز در بخش دیگری از این نشست با اشاره به فقر ادبیات در این حوزه اظهار کرد: دستگاه‌های اجرایی وظیفه ذاتی برای تولید ادبیات ندارند و از این جهت کتاب حاضر توانسته پیوندی کوچکی را بین جامعه دانشگاهی و دستگاه اجرایی ایجاد کند. متاسفانه در ایران نگاه صنایع دستی بیشتر با رویکرد پژوهش هنر است و جنبه اقتصادی آن مغفول مانده است.
 
مسئول کارگروه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ادامه داد: چنانچه در این حوزه ادبیات کافی تولید شود و گفتمان کشور قرار گیرد می‌تواند در تصمیم‌گیری‌های کلان نیز موثر باشد بنابراین نقش حیات اقتصادی صنایع دستی مغفول مانده و این کتاب تلاش شایسته‌ای در این حوزه است.
 
وی با اشاره به آینده‌پژوهی صنایع مختلف در دنیا طی افق سی‌ساله افزود: در این افق صنایع فرهنگی از جمله صنایع دستی رو به رشد هستند و با توجه به این رشد بیرونی باید پتانسیل‌های این حوزه را فعال کرد.
 
نگاه ویژه‌ مولف نسبت به زنان و شبکه‌های اجتماعی
محمودیان در این نشست با اشاره به اینکه در حوزه نظری و پژوهش گام‌های خوبی در حوزه صنایع دستی برداشته شده گفت: امیدواریم در حوزه تالیف نیز کارهای بیشتری تولید شود. متاسفانه تاکنون مرکز مطالعات و پژوهش‌های مجلس پژوهش بنیادی روی این حوزه نداشته چرا که ادبیات این حوزه ضعیف است.
 
به گفته وی، اقتصاد، صنایع، طبقه، جنسیت و... از جمله مفاهیم مورد توجه در این کتاب است و مباحث آن با توجه به اینکه شهر اصفهان شهر خلاق در یونسکو شناخته شده می‌تواند برای ما موثر باشد. همچنین ترجمه روان و سلیس اثر از ویژگی‌های مثبت آن است که موجب می‌شود خواننده به راحتی با متن آن ارتباط برقرار کند.
 
مدیرکل صادرات سازمان میراث فرهنگی یادآور شد: توجه به صنایع دستی و اقتصاد خلاق مرهون تلاش‌های مولف کتاب است چرا که او نگاه ویژه‌ای نسبت به زنان و شبکه‌های اجتماعی داشته و ما می‌توانیم با ارتباط بیشتر با مولف کتاب به او کمک کنیم تا نقش کشورهای شرقی به‌ویژه ایران را در کتاب‌های دیگر خودش ببیند. 

بحث راه‌اندازی کسب و کار در کتاب‌های صنایع‌دستی
طلایی‌شکری در این نشست توضیحاتی را درباره ترجمه اثر و ویژگی‌های آن ارایه کرد و گفت: مولف در این کتاب چندین سوال اساسی را مطرح کرده است از جمله اینکه چه چیزهای باعث رشد صنایع دستی می‌شود؟ چگونه صنایع دستی در بافت اقتصاد خلاق قرار می‌گیرد؟ چگونه جنسیت در تجارت صنایع دستی نقش دارد؟ و در پایان اینکه قومیت و طبقه چگونه به کارآفرینی صنایع دستی مرتبط می‌شود؟
 
وی ادامه داد: منابع علمی دانشگاهی با رویکرد اقتصادی در حوزه صنایع دستی بسیار کم است و با صحبت‌هایی که با سایر اساتید این حوزه انجام دادم تصمیم به ترجمه این کتاب گرفتم که شامل آخرین تجربیات مولف آن در سطح کاری و دانشگاهی تا سال 2015 است. در حوزه صنایع دستی طی یک دهه اخیر در ایران این رشته زیرمجموعه رشته‌های هنری قرار گرفته و جنبه اقتصادی آن مغفول واقع شده است.
 
وی افزود: همان‌گونه که می‌دانید زنان در دنیا اغلب به صنایع دستی مشغولند و از این نظر عده بسیاری چون آن را کاری پاره‌وقت می‌دانند نگاه جدی‌ به آن ندارند. در حالی که صنایع دستی طی یک دهه اخیر از فعالیتی برای اقشار کم‌درآمد به شغلی باثبات برای طبقه متوسط شهری در ایران تبدیل شده است.
 
طلایی‌شکری در ادامه با بیان اینکه صنایع دستی به صورت ذاتی می‌تواند جزء صنایع خلاق به شمار آید گفت: این کتاب با نگاه اقتصادی به صنایع دستی پرداخته و بحث جنسیت و تأثیر زنان بر آن را بررسی کرده است. نقش فضای مجازی و گسترش فناوری اطلاعات و بستری که این ابزار برای توزیع صنایع دستی فراهم کرده بررسی شده است. از سوی دیگر بحث بازاریابی صنایع دستی و کسب و کارهایی که در این راستا تدوین شده در کتاب لاکمن مورد توجه قرار گرفته است.
 
به گفته وی، همچنین درحالی که در کتاب‌های دیگر صنایع دستی بحث راه‌اندازی کسب و کار در صنایع دستی بررسی شده است در این کتاب به‌صورت عمیق‌تر به این موضوع پرداخته می‌شود.