به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) سومین نشست کتابنوش با حضور حجت‌الاسلام‌ علیرضا پناهیان و محمدرضا سنگری یکشنبه ۱۶ آبان ماه به بازنمایی کتاب «رحمت واسعه» اختصاص داشت.

حجت‌الاسلام‌والسلمین علیرضا پناهیان، مدیر مدرسه علمیه دارالحکمه و دکتر محمدرضا سنگری، مدیر گروه ادبیات اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در این نشست سخنرانی کردند.

بصیرت سیاسی آیت‌الله بهجت مانند امام خمینی (ره) بود
حجت‌الاسلام پناهیان در این نشست با بیان اینکه همواره در سخنرانی‌هایش از سخنان آیت‌الله بهجت استفاده می‌کند، عنوان کرد: از نظر اعتبار و استحکام سخن کمتر کسی مانند آیت‌الله بهجت در این مکتب یافت می‌شود.
 
وی با اشاره به ویژگی‌های شخصیتی آیت‌الله بهجت گفت: آیت‌الله بهجت نگاه بسیار هوشمندانه، ژرف و عمیق به مسایل داشت. ایشان همچنین از بصیرت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی برخوردار بودند و در عین اینکه بسیار شخصیت عرفانی و معنوی داشتند، روشنفکرانه مسایل را تحلیل می‌کردند. آیت‌الله بهجت در اوج عرفان و معنویت بودند و بسیار از معانی را شهود می‌کردند. شهود ایشان هم از نوعی نبود که نصیب یک انسان ساده دل و عوام شود که نتواند ملاک عمل باشد چون ایشان در هیچ زمانی عقل و استدلال را کنار نگذاشتند.
 
به گفته این محقق دینی، آیت‌الله بهجت ذر تاریخ تشیع یک عارف است و به عنوان یکی از باتقواترین علمای تاریخ اسلام به شمار می‌آید. ایشان از قدرت فقاهت برخوردار بودند و همواره به مسایل سیاسی توجه ویژه‌ای داشتند به گونه‌ای که می‌توانیم بگوییم از نظر بصیرت سیاسی با امام خمینی(ره) تفاوتی نداشتند.
 
وی تاکید کرد: اگر بخواهیم ابعاد عرفانی، قدرت فقاهت و استدلال عقلی ایشان را در نظر نگیریم باز هم به عنوان یک شخصیت بصیر در حوزه سیاست قابل اتکا هستند. آیت‌الله بهجت یک فرصت و وعده الهی برای ما در دوره آخر الزمان بودند.

حجت‌الاسلام پناهیان با بیان این کتاب بصیرت سیاسی آیت‌الله بهجت را در اوج خودش نشان داده است، یادآور شد: ممکن بود در کتاب کلمات و سخنانی از ایشان انتخاب شود که تنها درباره امام حسین (ع) باشد اما تحلیل‌های سیاسی ایشان هم در کتاب آمده که قابل تقدیر است.
 
این روحانی عنوان کتاب حاضر را با توجه به معانی عمیق بسیار در این اثر مناسب ندانست و گفت: در کتاب معانی و مسایل بسیار عمیقی وجود دارد که می‌شد در عنوان و پشت جلد کتاب از آن استفاده کرد. کلمات و جملات حکمت آمیز آیت‌الله بهجت می‌تواند خستگی روح انسان را برطرف کند و من توصیه می‌کنم این جملات ایشان را بخوانید.
 
وی با تاکید بر هوشمندی و هدایت سیاسی آیت‌الله بهجت گفت: ایشان موعظه‌گر بزرگی بودند و می‌توانستند معایب ما را یادآور شوند. در سیاست نیز آخرین نقطه را می‌دیدند و اگر می‌شد از وجود ایشان در حوزه سیاست هم بهره می‌بردیم فضای سیاسی بالنده‌تری داشتیم.

حجت‌الاسلام پناهیان با بیان اینکه آیت‌الله بهجت برداشت منفعلانه از واقعه عاشورا ندارد افزود:  ایشان از شخصیت حضرت زینب (ص) تنها مظلومیت را نمی‌بیند و بر بعد انقلابی شخصیت ایشان تاکید می‌کند بنابراین برداشت ایشان از واقعه عاشورا انقلابی است.

به گفته وی، از آیینه این کتاب می‌توان شخصیت آیت‌الله بهجت را دید و هنر او در پس این سخنان به نمایش گذاشته شده است و می‌توان مانند یک چشمه جوشان از این سخنان استفاده کرد. ما در تاریخ تشیع همواره از ساده‌اندیشی اهل علم رنج بردیم اما آیت‌الله بهجت در عین معنویت روشنفکرانه برخورد می‌کردند.
 
حجت الاسلام پناهیان با اشاره به اینکه آیت‌الله بهجت از ارادتمندان امام حسین (ع) بودند و خودشان مجلس روضه برپا می‌کردند، گفت: حتی گفته می‌شود استاد ایشان آیت‌الله کمپانی نیز در این مجالس برای عزاداران چای می‌ریختند. آیت‌الله بهجت درباره آداب زیارت نیز نکات فراوانی دارند که نشان دهنده جامعیت فضایل ایشان است.

وی در پایان اظهار امیدواری کرد که این کتاب توسط رادیو اربعین برای زائران پیاده روی اربعین حسینی به صورت صوتی پخش شود.

کتاب به منابع روایی و تاریخی مستند شده است
سنگری نیز با بیان اینکه آثار تحقیقی زیادی برای شناخت واقعه کربلا امروزه منتشر شده است، گفت: این در حالی است که در گذشته وضعیت این چنین نبود. امروز برخی از کتاب‌ها محصول قلم است و قلم فرصت درنگ برای ما فراهم می‌کند، برخی کتاب‌ها نیز محصول گفتار است و کتاب «رحمه واسعه» نیز در این دسته قرار می‌گیرد و خوشبختانه طی دو سال اخیر، از سوی مخاطبان مورد توجه قرار گرفته است.
 
این پژوهشگر دینی ادامه داد: کتاب حاضر مشتمل بر 383 صفحه است و به گفتارهای آیت‌الله بهجت در درس خارج از فقه طی دو دهه اخیر عمر ایشان می‌پردازد. البته در کتاب از فایل‌های صوتی و تصویری سخنرانی ایشان در مناسبت‌های مختلف نیز استفاده شده است.
 
وی کتاب را به سه بخش اصلی تقسیم کرد و افزود: در بخش نخست که مشتمل بر 13 صفحه است زندگی آیت‌الله بهجت بررسی شده است. در بخش دوم که به اشارات اختصاص دارد و بسیار خواندنی است گزینش و چینش گردآورندگان در اشارات قابل تقدیر است. در این بخش 13 اشاره و نکته درباره اصحاب امام حسین (ع)، 29 اشاره درباره تاریخ زندگانی سید الشهدا و نیز سایر اهل بیت(ع)، 10 نکته درباره فضائل امام حسین (ع)، 29 نکته درباره درس‌ها و عبرت‌های عاشورا، 32 نکته درباره آداب زیارت امام حسین(ع)، 11 نکته درباره مجلس عزای ایشان و 25 نکته درباره بایسته‌های مجلس حسینی وجود دارد. در بخش سوم کتاب نیز که به پرسش‌های فقهی از آیت‌الله بهجت اختصاص دارد 32 سوال به همراه پاسخ آن بیان شده است.

به گفته سنگری، گردآورندگان اثر حاضر کوشیدند تا متونی را که آیت‌الله بهجت از آن‌ها استفاده کرده به زبانی شیوا ترجمه کنند. از سوی دیگر کتاب به منابع روایی و تاریخی مستند شده است و اثر قابل عرضه‌ای برای مجالس عزاداری است.

این پژوهشگر دینی در بخش دیگری از سخنانش به چهار روایت از واقعه عاشورا اشاره کرد و گفت: یک بعد از روایت این واقعه مرثیه و سوگ است که همواره به آن توصیه شده و خود آیت‌الله بهجت نیز از برگزارکنندگان آن بودند اما همواره تاکید داشتند که در روضه خوانی دقت صورت گیرد به طور مثال مداحان را از صحبت درباره چشم و ابروی حضرت عباس (ع) انزار می‌کردند.
 
وی با اشاره به بعد عبرتی واقعه عاشورا عنوان کرد: کاش نام این کتاب از فرازهای این اثر درباره عبرت‌هایی که می‌توانیم از عاشورا بگیریم، گرفته می‌شد تا نگاه ما را به واقعه کربلا سامان می‌داد. عنوانی که برای یک کتاب انتخاب می‌شود بسیار مهم است و مانند نام یک فرزند است چون کتاب هم یک فرزند معنوی به شمار می‌آید.
 
به گفته سنگری، بعد عرفانی واقعه کربلا نیز یکی از مهمترین ابعادی است که کتاب‌های مختلفی چون گنجینه اسرار عثمان سامانی درباره آن نوشته شده است. خوشبختانه این روایت عارفانه در این کتاب بسیار پررنگ است ‌و به هر حال این کتاب راوی تمام روایت‌هایی است که می‌تواند در واقعه کربلا وجود داشته باشد.

وی در پایان تاکید کرد: امیدوارم کتاب صوتی این اثر همزمان با اربعین حسینی برای استفاده زائران فراهم شود.