به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) پس از اینکه «کتابخانه ویژه نمایندگان» پس از حدود 11 سال ارائه خدمات اطلاعاتی و پژوهشی به نمایندگان، در تیرماه سال جاری و در سکوت خبری جمع‌آوری شد (اینـــجا)، با واکنش‌های متفاوتی را از سوی نمایندگان فعلی و ادوار مجلس شورای اسلامی درباره دلایل و تبعات این اتفاق همراه شد.

روبرت بگلریان، نماینده ارامنه جنوب کشور در دوره‌های هفتم، هشتم و نهم مجلس، طی اظهارنظری در این‌باره گفته بود: «کتابخانه ویژه نمایندگان را از حیث کتاب‌های مرجع و قوانین بسیار غنی و وجود چنین کتابخانه‌ای در صحن مجلس را بسیار مفید می‌دانم؛ بسیاری از نمایندگان بدون مراجعه به این کتابخانه وارد صحن نمی‌شدند و الزام داشتند که درباره موضوع روز مجلس مطالعه کنند و کتاب‌ها و منابع مورد نظر خود را به همراه خود به داخل صحن ببرند و اغلب نمایندگان استفاده از این کتابخانه را به کتابخانه مجلس ترجیح دادند.»

همچنین ایرج ندیمی، نماینده دور نهم مجلس شورای اسلامی نیز وجود «کتابخانه ویژه نمایندگان» گرا برای مجلس و نمایندگان ضروری دانست و گفت: «هرچه مراجع دسترسی به اطلاعات برای نمایندگان بیشتر و بهتر باشد، امکان رقم خوردن آینده بهتری برای کشور وجود دارد و اگر حضور این کتابخانه و مراجعه نمایندگان به منابع آن، در تصمیم‌گیری برای مملکت مؤثر باشد، تداوم فعالیت آن بسیار ارزشمند خواهد بود.» (اینجـــا)

در ادامه محمد محمدرضایی، نماینده مردم بیجار در مجلس ششم با اظهار تأسف از تعطیلی کتابخانه ویژه نمایندگان، درباره دلایل آن عنوان کرد: «این تصور که اگر این کتابخانه در صحن تعطیل شود، نمایندگان به کتابخانه اصلی باز می‌گردند، ناشی از این است که نمی‌دانیم یک نماینده چه ویژگی‌ها، چه گرفتاری‌ها، چه نیازهایی دارد و رفتن نمایندگان از صحن مجلس تا کتابخانه اصلی که حداقل 30 دقیقه زمان آن‌ها را خواهد گرفت، با برنامه‌ها و شرایط سخت آن‌ها سازگار نیست.»

انتقادی که مجتبی رحماندوست، نماینده دور نهم مجلس شورای اسلامی نیز به آن اشاره کرد این بود: «اگر منظور از جمع‌آوری این کتابخانه، هدایت نمایندگان به کتابخانه اصلی مجلس باشد، باید بگویم که تنها نامی از «مجلس» بر این کتابخانه مانده است و نمایندگان به آن کتابخانه مراجعه نمی‌کنند. بر این اساس معتقدم که کتابخانه مجلس نمی‌تواند بار «کتابخانه ویژه نمایندگان» را بر دوش بکشد.» (اینجـــا)

علیرضا محجوب، نماینده مردم تهران در مجلس دهم نیز در واکنش به جمع‌آوری «کتابخانه ویژه نمایندگان» گفت: «ما در مجلس سعی می‌کنیم مردم را به مطالعه، کتاب و کتابخوانی تشویق کنیم، اما وقتی در داخل مجلس کتابخانه را تعطیل می‌کنند، از مردم چه انتظاری می‌توانیم داشته باشیم؟ این در حالی است که ما حتی انتظار داشتیم کتابخانه را به صحن مجلس ببرند و در آنجا برپا کنند!» (اینجـــا)

سهیلا جلودارزاده، نماینده مردم تهران با  اشاره به اینکه از مجلس ششم همواره بر تقویت فضای فرهنگی در مجلس تأکید داشته، درباره تعطیلی این کتابخانه اظهار کرد: «متأسفانه وضعیت فرهنگی مجلس هر دوره نسبت به دوره قبل نامناسب‌تر می‌شود؛ به‌خصوص با شرایطی که در ورودی شمالی مجلس حاکم شده، این محل را کاملا به یک مکان غیرفرهنگی تبدیل کرده و جمع‌آوری «کتابخانه ویژه نمایندگان» در این دوره نیز این روند را کامل می‌کند.» (اینجــــا)

اینکه قدرت گرفتن کتابخانه ویژه نمایندگان به ضرر چه کسی و یا چه کسانی تمام می‌شد، موضوعی بود که در اعتراضات و اظهارنظرها کمتر به آن پرداخته می‌شد و بیشتر تبعات این اقدام مورد اشاره منتقدان قرار می‌گرفت، تا اینکه غلامعلی حداد عادل، رئیس دور هفتم مجلس شورای اسلامی و موسس «کتابخانه ویژه نمایندگان»، طی اظهار نظری گفت: «دلیل تعطیلی این کتابخانه را باید از رئیس کتابخانه مجلس و همچنین معاون اجرایی رئیس مجلس پرسید!» (اینجــــا)

اظهار نظری که نوک پیکان انتقادات را به سمت محمدرضا مجیدی و علی افراشته هدایت کرد، بر همین اساس احتمال تعطیل شدن «کتابخانه ویژه نمایندگان» به دلیل تقویت «کتابخانه مجلس» قوت گرفت. اما با وجود اعتراضات و انتقادها پی در پی نمایندگان هیچ گاه پاسخی از سوی رئیس کتابخانه مجلس و همچنین معاون اجرایی رئیس مجلس درباره دلایل تعطیل شدن این کتابخانه ارائه نشد و پیگیری‌های خبرنگار «ایبنا» برای توضیح در این‌باره بدون پاسخ ماند!

از سویی دیگر فارغ از مسافت موجود میان صحن مجلس و کتابخانه مجلس، نبود بسترهای لازم برای ارائه خدمات ویژه اطلاعاتی و پژوهشی به نمایندگان در کتابخانه مجلس (آن گونه که در کتابخانه ویژه نمایندگان جریان داشت)، موضوعی بود که حساسیت‌ها به تعطیلی «کتابخانه ویژه نمایندگان» را دوچندان می‌کرد؛ به‌طوری‌که استادان و پیشکسوتان حوزه کتابداری نیز با اذعان به این موضوع، شرایط کتابخانه مجلس را برای ارائه خدمات به نمایندگان نامناسب عنوان می‌کردند.

رحمت‌الله فتاحی، استاد علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد، طی گفت‌وگویی با تشریح فعالیت‌های استاندارد و تخصصی یک کتابخانه پارلمانی، گفته بود: «کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، باید برای تک تک نمایندگان پرونده‌ای مجزا داشته باشد؛ یعنی باید ویژگی‌ها و دانش کلی نمایندگان، نیازهای اطلاعاتی آن‌ها در رابطه با شهر و منطقه تحت نمایندگی و تمام چالش‌ها و نیازهای اساسی جامعه را که در ارتباط به آن‌ها منابعی منتشر می‌شود را شناسایی کند تا در ادامه و به تناسب، اطلاعات و دانش موردنیاز نمایندگان را به‌طور اختصاصی به آن‌ها ارائه دهد. این روالی است که کتابخانه‌های پارلمانی و مجلس کشورهای پیشرفته، چندین دهه به‌کار بسته‌اند و نمایندگان و کار نمایندگی در این کشورها، واقعا وابسته به این خدمات است.» (اینجـــا)

همچنین زهره میرحسینی، از اعضای هیأت علمی گروه علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه آزاد اسلامی، درباره تعطیلی «کتابخانه ویژه نمایندگان» عنوان کرده بود: «اگر مراد از تعطیلی این کتابخانه، احیاء وظایف «کتابخانه عمومی مجلس» است، باید بسترهای لازم در این کتابخانه فرآهم شود و اگر مراد ادغام در «کتابخانه عمومی مجلس» است، باز هم «کتابخانه ویژه نمایندگان» می‌تواند به فعالیت‌ خود ادامه دهد.» (اینجــــا)

ناکارآمدی «کتابخانه مجلس» در ارائه خدمات به نمایندگان از جمله موضوعاتی بود که غلامرضا فدایی عراقی، رئیس اسبق کتابخانه مجلس شورای اسلامی و از پیشکسوتان حوزه کتابداری به آن اشاره داشت و در واکنش به تعطیلی «کتابخانه ویژه نمایندگان» گفته بود: «کسانی که کتابخانه ویژه نمایندگان را جمع‌آوری کردند، جایگزین مناسب آن‌را هم معرفی کنند.» (اینجــــا)

در ادامه این اظهارنظرها، کاظم حافظیان رضوی، پیشکسوت عرصه کتابداری فعالیت «کتابخانه ویژه نمایندگان» را مثبت ارزیابی کرد و گفت: «اصولاً اگر با جمع‌آوری کتابخانه‌ای، استفاده‌کنندگان آن اعتراض نکنند، یعنی آن کتابخانه نقش مؤثری نداشته، ولی اگر استفاده‌کنندگان به جمع‌آوری آن اعتراض کنند، معلوم می‌شود که این کتابخانه نقش مؤثری ایفا می‌کرده، در این میان تعطیلی این کتابخانه در فاصله بین تعطیلی مجلس نهم و استقرار مجلس دهم نیز جای تأمل دارد!» (اینجـــا)

اما در این میان نکته مهم و مغفول مانده، نبود مرکزی تخصصی برای ارائه خدمات اطلاعاتی و پژوهشی به نمایندگان مجلس است که نقشی غیرقابل انکار در غنی‌سازی تصمیمات گرفته شده برای سرنوشت یک ملت خواهد داشت. بدون شک، ورود رئیس مجلس شورای اسلامی در این موضوع و استفاده از نظرات نمایندگان و پیشکسوتان کتابداری به‌ویژه کارشناسان حوزه کتابخانه‌های پارلمانی می‌تواند برای ادامه فعالیت «کتابخانه ویژه نمایندگان» و رسیدن به مقصود نهایی، موثر و راهگشا باشد.