خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- مرتضی هاشمی‌پور: مدیر سرای اهل قلم موسسه خانه کتاب: امروز وقتی از ادبیات تطبیقی سخن می‌گوییم موضوع این مبحث ادبی برایمان به راحتی مفهوم و قابل درک است. اما در دهة 30 و 40 این شاخة مهم ادبی چندان شناخته نبود. دکتر فاطمه سیاح با شناختی مطلوب در سال‌های پایانی 1310 در دانشگاه تلاش کرد تا معنای ادبیات تطبیقی را در ایران تبیین کند. بعد از او هم دکتر امینه پاکروان پیوندهای ملت‌ها را در ادبیات نشان داد. با این همه ادبیات تطبیقی مهجور بود. اینجاست که قدر و جایگاه استاد فقید دکتر جواد حدیدی نمایان می‌شود.

جواد حدیدی در پنجم آذر 1311 در قم به دنیا آمد. طبق رسم آن روزگار تحصیل را در مکتب آغاز کرد و به دشواری و با واسطة بزرگی رضایت پدر را جلب کرد تا برای ادامه تحصیل به مدرسه‌های جدید برود و به روش جدید درس بخواند. علاقه‌مند بود پزشکی یا فلسفه بخواند، طبق مقررات آن روز مقدور نشد. ادبیات فرانسه را برای ادامة تحصیل انتخاب کرد. شاگرد اول شد و بنا بر قوانین آن روز عازم بلژیک و بعد از آن سوئیس و سپس فرانسه شد. رسالة دکتری خود را دربارة ولتر و نحوة نگرش او به دین اسلام گذراند. از همان دورة تحصیل در فرانسه علاقه‌مند به ادبیات تطبیقی شد و حاصل این علاقه در موضوع رسالة دکتری او بازتاب دارد.

از سال‌های نخستین دهة 1340 به عنوان دانشیار رشتة زبان و ادبیات فرانسه در دانشگاه فردوسی مشهد مشغول کار شد. سمت‌های مختلفی را در دانشگاه بر عهده گرفت. مدیر گروه آموزشی زبان‌های خارجی، رئیس کتابخانة دانشکدة ادبیات مشهد، معاون دانشکده و رئیس دانشکدة ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد. اما کار مهم دکتر حدیدی در راه‌اندازی مجلة دانشکدة ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد نمودی دیگر دارد. نشریه‌ای که یکی از معتبرترین نشریه‌های دانشگاهی ایران شد. در سال‌های نخست حضور در دانشگاه فردوسی تأثیر ادبیات ایران در ادبیات فرانسه را درس داد و همین امر موجب شد تا بیشتر در آثار ادبی فرانسوی غور کند و نقش فرهنگ ایرانی را در ادبیات فرانسه بجوید.

ایران در ادبیات فرانسه ( دانشگاه مشهد 1346) حاصل این پژوهش‌ها بود. اما اثر مهم و سراسر تحقیقی دکتر حدیدی با موضوع ادبیات تطبیقی از سعدی تا آراگون است. این کتاب تأثیر ادبیات فارسی را در چهار قرن بر ادبیات فرانسه بررسی می‌کند. نویسندة از سعدی تا آراگون بر تحقیقات اروپاییان بر این موضوع متوقف نمی‌شود بلکه خود نیز صفحه به صفحه آثار نویسندگان و شاعران مهم و حتی کم اهمیت فرانسوی را تا میانه‌های قرن بیستم خوانده و تحلیل کرده است. حتی در موارد ضروری آثار منتشر نشدة برخی نویسندگان را در کتابخانة ملی فرانسه دیده است. این میزان دقت و حوصله در پژوهش موجب شده تا حاصل کار تحقیقی استوار بر اصول تحقیق و پر از اطلاعات بشود.

برخورد اندیشه‌ها و رهروان حقیقت نیز مجموعه مقالات اوست با طیف گسترده‌ای از موضوع. از شعر معاصر تا نقد و تحلیل ترجمه‌های قرآن به خصوص در زبان فرانسه.  نگاهی در آینه زندگی‌نامة خودنوشت اوست. در این زندگی‌نامه که از زبان دانای کل روایت می‌شود نویسنده نام مستعار حمید را برای خود برگزیده است. میراث سوم و حدیث عشق در شرق نیز دو اثری هستند که دکتر جواد حدیدی ترجمه کرد. به منظور برقراری رابطه با مراکز مطالعاتی در سراسر دنیا و نیز گسترش میراث غنی فرهنگ ایرانی، مجلة لقمان به زبان فرانسه را در مرکز نشر دانشگاهی پایه‌گذاری کرد و نویسندگان و محققان صاحب‌نام را از سراسر دنیا به مشارکت و همکاری فراخواند.

در سال‌های پایانی عمر با همکاری یحیی علوی ترجمه‌ای جدید از قرآن مجید را در دست داشت. خوش‌خلقی و انضباط و دقت همراه با عشق و علاقه به کار از خصیصه‌های بارز دکتر حدیدی بود، به نحوی که زبانزد همکاران او شد. در واقع تعلیم سنتی و آموزش به روش مدرن موجب شده بود دکتر جواد حدیدی درک درستی از فرهنگ خود داشته باشد، و در عین حال برای فرهنگ دیگری نیز احترام قائل باشد تا در این مواجهه پیوندی از سر فهم و درک مشترک به دست دهد. دکتر جواد حدیدی در 29 مرداد 1381 پس حدود یک سال پایداری در برابر بیماری سرطان به جاودانان پیوست.