به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، جمعه ۲۳ خرداد ماه، کتابفروشی فرهنگانِ فرشته، میزبان نویسندگان، مخاطبان و دوستداران کتاب بود. در این جشن امضا، از سه کتاب «هالی» اثر استیون کینگ به ترجمه ساینا اقبال‌پور، «سی و دو» اثر مجتبی هوشیار محبوب و «آقاجان» از محمد رفیع جلالی، که در نشر آپان منتشر شده‌اند، رونمایی شد.
یک رمان تاریخی دربارۀ وقایع دهۀ ۲۰ و ۳۰ ایران
پگاه افسری، نویسنده کتاب «مرگ منهای یک نویسنده»، در آغاز این نشست از محمد رفیع جلالی، نویسنده رمان «آقاجان» برای سخنرانی دعوت کرد.
محمد رفیع جلالی، در «آقاجان» که رمانی تاریخی ست، در مورد وقایع دهه ۲۰ و ۳۰ ایران روایتی داستانی ارائه داده است. او گفت: آغاز بالندگی قباد، قهرمان این رمان، مصادف است با شروع جنگ جهانی دوم در سال ۱۳۱۸. در آن زمان او نوجوانی است که در سفری به همراه خانواده به خوزستان و از آنجا به عتبات عالیات می‌رود و در بازگشت با حمله متفقین به ایران روبه‌رو می شود. او که فرزند یک میداندارِ بهنام در میدان امین السطان است؛ از بزن‌بهادرها و گنده‌لات‌های جنوب شهر تهران می‌گوید. در همان شروع اشغال ایران به دانشگاه می‌رود و در نهایت دکترای علوم سیاسی می‌گیرد. او در همین اوان با یکی از پناهندگان لهستانی ازدواج می کن. قباد که ناظر بسیاری از جریانات مملکت بوده و به لحاظ خانوادگی و ازدواج و مشاغلی که داشته، از نزدیک در جریان تحولات سیاسی کشور قرار گرفته و مطالعات فراوانی در خصوص مسائل ایران و جهان داشته، خاطراتش را از سال های پر آشوب ۱۳۱۸ تا ۱۳۳۶ بازگو می کند و خواننده را با خود به آن دوران سرنوشت‌ساز می‌برد.
این کتاب در دو جلد منتشر می‌شود و در این مراسم، جلد نخست آن رونمایی شد.
آخرین رمان استیون کینگ
در این نشست، همچنین آتوسا زرنگارزاده شیرازی، نویسنده، و مدیر انتشارات آپان گفت: «هالی آخرین رمان استیون کینگ که در اوج بحران کووید ۱۹ نوشته شده و در سپتامبر سال ۲۰۲۳ به چاپ رسیده، بلافاصله به رمانی پر فروش در جهان تبدیل شد. در این رمان استیون کینگ در قالب یک اثر جنایی کارگاهی در مورد قاتلین سریالی سالمند به بررسی مسائل و مشکلات جامعه آمریکا در زمان کووید می پردازد.»
نویسنده کتاب‌های «گراد عاشقانه» و «سربازهای پیاده به انتها نمی‌رسند» گفت: استیون کینگ که خالق کتاب‌های بسیاری در ژانر وحشت است و فیلم «شاینینگ» استنلی کوبریک اقتباسی معروف از کار اوست، استاد بی چون و چرای این ژانر است. مترجم این اثر ساینا اقبال پور بلافاصله پس از چاپ کتاب به زبان انگلیسی شروع به ترجمه این رمان کردند و انتشارات آپان هم افتخار این را دارد که کتاب را به چاپ رساند.
نویسنده کتاب «حالم قرن چندم تو است» در بخشی از حرف‌هایش به یادداشتی از استیون کینگ درباره «هالی» اشاره کرد: «من مجبور شدم این کتاب را فقط برای نوشتن یک صحنه بنویسم، صحنه‌ای که به وضوح در ذهنم دیدم: هالی که در مراسم خاکسپاری مادرش در زوم شرکت می کند. داستانی برای همراهی با این صحنه نداشتم، که بدشانسی بود، اما همچنان احساساتم را بیدار نگه داشتم، چون از همان ابتدا عاشق هالی بودم و می‌خواستم دوباره کنار او باشم. تا اینکه روزی یک گزارش خبری درباره قتل ناموسی خواندم. فکر نمی کردم این بتواند داستان من باشد، اما تیتر آن را دوست داشتم که چیزی شبیه این بود: «همه فکر می کردند آنها یک زوج پیر دوست‌داشتنی هستند تا اینکه اجساد در حیاط پشتی پیدا شد.» با خودم گفتم: «آدم کش های پیر؟ این همان داستان من است.» آن را نوشتم و حال شما آن را خوانده‌اید. امیدوارم از آن لذت برده باشید. و مثل همیشه، ممنونم که به مکان تاریک دیگری با من سفر کردید.»
یک رمان جناییِ ایرانی
کتاب دیگری که در این نشست رونمایی شد، جلد نخست «سی و دو»، رمانی از مجتبی هوشیار محبوب، نویسنده آثاری نظیر «آقای مازنی و دلتنگی‌های پدرش»، «آنها با شاعری که خیلی دوستش داشتند بد تا کردند» و «امارت شر» بود.
«سی‌ودو» رمانی‌ست اول شخص، که در آن راوی از وقایعِ عینی و ذهنی‌ای سخن می‌گوید که بعد از ارتکاب یک جنایت به وقوع می‌پیوندند. با اینکه شخصیت‌ها، توصیف صحنه‌ها و روایت اصلی به شکل رئالیستی و پرجزئیات ارائه شده است اما گاه رویدادهای این رمان واقع‌گرایانه، به مرزهای انتزاعی و خیالی نزدیک می‌شود. رمان «سی‌ودو» داستانِ یک قتل و فرار از عواقب آن قتل است. پسری که پدرِ ثروتمندش را کشته است توسط مامورانِ گماشته‌ی پدر، دنبال می‌شود و در این تعقیب و گریز سر از خانه‌باغی عجیب در جنوب کشور درمی‌آورد. رمانِ «سی‌ودو» بنا به قصه‌ی تعقیب‌وگریزی و جنایی‌اش، رمان ژانر است، و نیز بنا به ویژگیِ‌هایی نظیر زبان‌ورزی، روایتِ‌پردازی نو و چند لایه بودنِ داستان، ذیل آثارِ ادبی قرار می‌گیرد.
علیرضا بهنام، نویسنده، منتقد و مترجم، در این نشست درباره این رمان سخن گفت. او پیش از نقد و معارفه‌ی «سی و دو»، از مجتبی هوشیار محبوب به عنوان نویسنده‌ای یاد کرد که در هر دو گونه‌ی رمان ادبی و رمان ژانر آثاری درخور نوشته است.
این شاعر و منتقد گفت: هوشیار محبوب نویسنده‌ای‌ست که به خوبی از عهده‌ی قصه‌گویی برمی‌آید. او شخصیت‌های داستان پسامدرن را می‌شناسد؛ شخصیت‌هایی که پیچ و خم‌های تماتیک دارند، اما این پیچ و خم‌های روابط، قطعی نیست؛ شخصیت‌هایی که قرار است توسط خودشان و دیگران ریشخند شوند. او گفت: این شخصیت‌ها عمق دارند و در عین حال باید گفت، این لونِ عمق به گونه‌ای پارادوکسیکال در سطح جاری‌ست. این شخصیت‌ها اگر چه دارای پیچ و خم‌های یک شخصیت کلاسیکِ داستانی هستند، اما به واسطه‌ی اسکیزوفرنی، چند شقّگی، و همین‌طور به مدد فاصله‌گذاریِ راوی / نویسنده، و نوعی وراجی، به کاراکترهایی لغزنده بدل می‌شوند.
شاعر «ماه شایعه می‌سازد» ادامه داد: هوشیار محبوب در رمان‌های قبلی چنین کاراکترهایی ساخته است، و نیز موقعیت‌هایی پرتنش که هرگز به قطعیت نمی‌رسند؛ به طوری که خواننده نمی‌تواند یقین کند چنین اتفاقی افتاده است یا خیر. او در اجرای چنین داستانی موفق و تواناست، و نیز در نقل داستانی پرکشش و جذاب.
این منتقد ادبی با این مقدمه گفت: رمان «سی و دو» یک رمان پست‌مدرن است. شخصیت اصلی، دچار اسکیزوفرنی است و این اسکیزوفرنیک بودن به زبان داستان نیز تسرّی پیدا کرده است. زبان داستان مدام به خودش می‌اندیشد و پیوسته شکلِ نگارش داستان را واسازی، و به واسطه‌ی دخالت‌های راوی، انشقاق‌های جدی‌ای در روایت ایجاد می‌کند.
بهنام، شاعر «عقربه‌ها دور گردباد»، همچنین گفت: ویژگی دیگر که بسیار پر اهمیت است، این است که این رمان درباره رمزگذاری و رمزگشایی است. این رمزگذاری و رمزگشایی به صورت دو نوع متفاوت، توسط دو شخصیت آلا و راوی انجام می‌شود: یکی به واسطه اعداد و ابجد، و دیگری به مدد حروف و زبان.
بهنام ادامه داد: شخصیت آلا از این زاویه جهان را می‌بیند و با رمزگذاری و قبول کردنِ نافهم بودن جهان، آن را فهم می‌کند. او نسبت به جهان اطراف خودش خوی پذیرنده‌ای دارد و هر اتفاقی را ذیل این نوع تجربه‌ی درونی، یعنی شهود با اعداد، حلاجی می‌کند. شخصیتِ دیگر، راوی‌ست؛ شخصیتی که تعمداً برای خود نامی برنمی‌گزیند. می‌گوید نام خود را فراموش کرده است، اما در واقع، به انتخاب اسم، تن نمی‌دهد و از آن می‌گریزد. و نکته این است که سراسر این رمان از زاویه دید این شخصیت و ذهن او روایت می‌شود. وسواس‌های راوی، از جمله وسواسش نسبت به زبان، نسبت به رخدادهای اطراف و جهان پیرامونش، در روایتی مطلقاً ذهنی بازنمایی می‌شوند.
این منتقد ادبی گفت: نویسنده در همان بدو امر، تمام داستان را لو می‌دهد، و به شکلی جرأتمند، همین تکه از رمان را که کل رمان را لو داده، در پشت جلد منتشر کرده است. مابقی این رمان، زبان این شخصیت و بازنمایی ذهنیتِ شکاکی است که مدام خواننده را در دالان‌های پر پیچ و خمِ وسواس‌های ذهنش می برد و اجازه نمی‌دهد از این لابیرنت ذهنی بیرون بیاید.
این مترجم شاعران نسل بیت آمریکا گفت: ما راوی این داستان را بنا به اسکیزوفرن بودنش می‌توانیم یک راوی غیرقابل اعتماد و ناصادق تلقی کنیم که در مرز رئالیسم و سوررئالیسم، و مرز فضاهای ذهنی و عینی در نوسانِ روایی است. بنابراین باید دانست که ما با رمانی مواجه هستیم، که در آن خبری از «شخصیت» به مفهوم آنچه در رمان‌های دیگر تجربه شده نیست؛ راوی‌ای که ذهنیتی آشفته دارد و وسواسی کتمان‌ناشدنی نسبت به زبان و کلمه. او جهان را از طریق حروف و کلمات، و رمزگذاری در این وادیِ زبانی، معنی‌دار می‌کند.
علیرضا بهنام گفت: این رمان شخصیت‌پردازی متفاوتی دارد، پلات قصه را در همان بدو امر لو می دهد، کشمکش‌های داستانی‌اش به رئالیته نمی‌رسد و کاملاً ذهنی‌ست. اگر همه‌ی این امکانات را از یک رمان بگیریم و با این همه محدودیت، رمان بنویسیم، چیزی نظیر «سی و دو» خلق می‌شود که به گمان من نه تنها نوشتنِ آن بسیار دشوار است، حتی فکر کردن به آن نوعی بلندپروازی است.
او در پایان با پیش کشیدن این پرسش که آیا «سی و دو» رمانی موفق است، عنوان کرد: از نظرگاهِ راویِ «سی و دو»، باید اساسِ مفهومِ موفقیت را به چالش کشید. اینکه اصلاً موفقیت چیست؟ آیا موفقیت از وفاق با خواننده می‌آید؟ و آیا مخاطب می‌تواند با چنین رمانی وفاق پیدا کند؟ به نظر می‌آید پاسخ به این سوال بستگی به تلاشِ خواننده دارد. این رمان مخاطب را دعوت می کند که با دقت، و به شکلی متفاوت با سایر رمان‌ها خوانده شود، و نیاز به نوعی همدلی از جانب مخاطب دارد. به گمان من، اگر خواننده با «سی و دو» همدلی کند، می‌تواند مثل من از آن لذت ببرد.
نظر شما