به مناسبت 14 ژوئن، روز جهانی اهداء خون
دیدگاه طب سنتی و مدرن درباره اهداء خون در ماه مبارک رمضان/ از کتابهای «قانون» و «ذخیره خوارزمشاهی» تا «حجامت روش آزموده»
تقارن روز جهانی اهداء خون با ماه مبارک رمضان موجب نشده تا روزهداران به انجام این عمل انسانی بیتفاوت باشند. در این گزارش به سنت درمانی حجامت نیز پرداخته شده و از سوی نویسندگان و پژوهشگران جهانی و داخلی این شیوه درمانی مورد بررسی قرار گرفته است.
تقارن این روز با ماه مبارک رمضان، اهداء خون را از سوی مسلمانان روزدار متوقف نمیکند. براساس نظر پزشکان و دکتر علیاکبر پورفتحالله، مدیرعامل سازمان اهداء خون روزهداران میتوانند بعد از دریافت وعده سحری و مصرف مایعات کافی به اهداء خون اقدام کنند.
در کتاب «انتخاب اهداءکنندگان خون» که به همت سازمان جهانی بهداشت تدوین و در اختیار کشورها قرار گرفته درباره معیارهای انتخاب اهداکنندگان به ارزیابی عمومی اهداکنندگان، سابقه پزشکی اهداکنندگان، عفونتهای قابل سرایت از طریق انتقال خون (TTI) و ارزیابی خطر در اهداکنندگان اشاره شده است.
سازمان جهانی بهداشت در این کتاب که بهعنوان دستور عمل به حساب میآید به مراکز و سازمانهای انتقال خون در سراسر دنیا به دریافت خون برخی افراد هشدار و توصیههایی ارائه کرده است؛ بهعنوان نمونه معافیت 6 ماهه زنانی که سابقه سقط دارند، افراد مبتلا به آسم، کمخونی، سرخجه، سرخک، لوسمی(سرطان خون)، مالاریا، بیماری لایم، فقر آهن، آمبولی ریه، اختلالات روانپزشکی، بیماریهای کلیوی و افرادی که سابقه رفتارهای جنسی پرخطردارند از این جمله هستند.
سازمان جهانی بهداشت، علاوه بر این افراد توصیه میکنند افرادی نسبت به خالکوبی، طب سوزنی و حجامت نیز اقدام کردهاند مجاز به اهدای خون نیستند.
دکتر امید رجبی کبودچشمه، محقق علوم طبیعی و عضو انجمن داروهای طبيعی آمريكا در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران ضمن تایید این ممنوعیت گفت: اگر فردی برای اهداء خون به سازمان انتقال خون مراجعه و اعلام کند که حجامت انجام داده است با ثبت نامش تا یکسال مجاز به اهدای خون نخواهد بود.
وی با اشاره به وجود تفاوت در دو عمل اهدا خون و حجامت توضیح داد: حجامت و اهداء خون دو مقوله مجزا از هم است، حجامت یک رفتار الهی، درمانی و انسانی و اهداء خون صرفا یک رفتار انسانی است. حجامت هدیه پیامبراسلام (ص) برای امت خود در شب معراج است. پژوهشگران و نویسندگان آمریکایی، اسراییلی و آلمانی این شیوه درمانی را بررسی کردهاند.
در حالی که این متخصص طب سنتی بر وجود پژوهشهای جهانی منتج به تایید حجامت اشاره میکند در کتاب «انتخاب اهداءکنندگان خون» آمده است: «هرگونه درمان مستلزم نفوذ به پوست برای مثال طب سوزنی یا حجامت ممکن است موجب سرایت آلودگی از راه خون شود.» در این بند به استثناء «مگر آنکه بهصورت کاملا استریل صورت پذیرد» اشاره شده است.
رجبی کبودچشمه، ضمن تایید وجود برخی مشکلات در عمل حجامت میگوید: «وجود برخی بیمبالاتیها در جریان انجام حجامت مانند، استفاده از لیوان مشترک، بیتوجهی به لوازم استریل نباید منجر به زیر سوال بردن اصل تاثیر مثبت حجامت شود؛ بهعبارت دیگر اشکالات و انتقادها به حجام وارد است نه به حجامت علاوه بر این از سوی دیگر معرفی حجامت بهعنوان عامل گسترش ایدز و هپاتیت تلقی جاهالانهای است که ریشه در تعصب نابخردانه دارد. حجامت یک شیوه درمانی با ریشهای علمی است.»
این متخصص در مقایسه عمل حجامت و اهداء خون در تفاوتهای این دو عمل به عوارضی مانند سستی و ضعف جسمانی بعد از مداومت در اهداء خون اشاره میکند و معتقد است حجامت نهتنها این عوارض را به دنبال ندارد بلکه آثار درمانی آن موجب کاهش کلسترول خون، اسیداوریک، چربی و قند میشود. مداومت در اهداء خون نیز در کتاب «انتخاب اهداءکنندگان خون» نیز با زمانبندی حداقل 12 هفته برای آقایان و 16 هفته برای خانمها اعلام شده است.
رجبی کبودچشمه با تاکید بر وجود آلودگی در خون دریافتی در جریان حجامت میگوید: «خونی که در حجامت از بدن افراد گرفته میشود به دلیل ورود هزاران سم در طول یک شبانهروز و مصرف انواع غذاهای صنعتی آلوده است. برای اثبات این موضوع کافی است پژوهشگران خون انسان را قبل و بعد از حجامت آزمایش کنند.» وی به عنوان یک متخصص طب سنتی به اهداء کنندگان خون توصیه میکند که بعد از عمل حجامت به اهداء خون اقدام کنند.
نویسنده کتاب «رایحه سلامتی» با انتقاد به رویکرد دانشگاهیان به طب سنتی بهویژه حجامت میگوید: «بهنظر میرسد که دانشگاهیان ما بیش از اعتقاد به ائمه علیهمالسلام به منابعی مانند «هاریسون» و «سیسیل» اعتماد دارند!»
رجبی کبودچشمه در اثبات ادعای خود درباره تایید حجامت از سوی پژوهشگران داخلی و بینالمللی به معرفی نویسندگانی از جمله پروفسور شیرعلی نویسنده کتاب "cupping therapy"، یوحان آبله آلمانی، نویسنده کتاب «حجامت روش آزموده»، دکتر ایلکای، صاحب پژوهشهایی در تایید حجامت و پژوهشهای دانشگاهی مانند رساله دکترای دکتر منتظر با موضوع تاثیرات «فصد» اشاره کرد.
در بخشی از کتاب یوحان آبله آلمانی آمده است: «از هنگامي كه بشر پا به عرصه وجود گذاشته است، همواره مسئله بيماري و درمان آن يك نگراني عمده بوده است. هزاران سال در طول تاريخ بشر همواره شيوه درمان و تخفيف درد بدن انسان ابداع شده است و تلاش اين بوده كه درمان بيماري را سرعت بخشند. يك لحظه را در نظر بگيريم كه از آن همه روشهاي معالجه چقدر باقي مانده است و چند روش را میتوان در درمان امروزه بهكار برد.
واقعيت اين است كه شيوههای ابداع و شناخته شده درمان در 150 ساله اخير صرفاً مورد تأييد پزشكان بوده است، امروزه بسيار مشكل است كه با جرأت از روشهای درمانی باستانی دفاع كنيم، امروزه سؤال اين است كه با چه شيوههایی مثلاً شاعر بزرگ آلمانی «گوته» و يا البرتوس ماگنوس درمان میشوند؟ در ميان جوامع بشری بسياری از روشهای معالجه بيماریها بهدست فراموشی سپرده شده است؛ اما تاريخ پزشكی عالم بنيانگذاران بزرگی چون بقراط، ابنسينا را داشته و ما به آنها افتخار میكنيم و آنان را پدر پزشكی خود ميدانيم.»
این پژوهشگر طب سنتی درباره حجامت در ماه رمضان معتقد است: «روزهداران در ماه رمضان میتوانند حجامت کنند البته بعد از دریافت وعده افطار چراکه فرد دچار ضعف میشود. حجامت در درمان 120 بیماری از جمله آرتروز، واریس، دیسک کمر، نازایی، میگرن، بیماریهای خونی، تنفسی، استخوانی و مفصلی، اعصاب و روان، بیش فعالی و کبد چرب موثر است در حالی که اهداء خون از این ظرفیت برخوردار نیست.»
رجبی کبودچشمه با انتقاد از رویکرد جامعه علمی در مواجه با طب سنتی درباره تبدیل پژوهشهای صورت گرفته درباره حجامت به منبع آموزشی و ترجمه میگوید: کتابهای این حوزه تا وقتی که جامعه علمی در گام نخست آثار درمانی حجامت را مورد پذیرش قرار نداده است چطور میتوان انتظار داشت که منابع این حوزه در قالب کتاب منتشر شود. این در حالی است که در کتابهای طب کهن مانند «الحاوی» محمد زکریای رازی، «خلاصهالحکمه» نوشته محمدحسین عقیلی خراسانی شیرازی و «قانون در طب» ابنسینا، «ذخیره خوارزمشاهی» نوشته ابوابراهیم اسماعیلبن حسنبن احمدبن محمدالحسینی الجرجانی درباره آثار درمانی خونگیری مطالب متنوعی آمده است.»
نظر شما