به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «خاورشناسان و ابن عباس؛ تحلیل انتقادی دیدگاه خاورشناسان درباره آثار تفسیری منصوب به ابن عباس» اثر نصرت نیل‌ساز در بخش دین و در گروه علوم قرآنی سی و سومین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شایسته تقدیر شناخته شد.
نیل‌ساز، نویسنده این اثر و استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس، درباره روند تالیف این کتاب گفت: «ابن عباس» از جمله شخصیت‌های مهم و تاثیرگذار در فرهنگ و تمدن اسلامی است. وی در زمینه فقه و تفسیر یکی از سرآمدان این تمدن به شمار می‌رود که منابع حدیثی بسیاری هم از وی به جا مانده است.
بررسی سه اثر مستقل منسوب به ابن‌عباس
استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس با اشاره به اینکه سه اثر مستقل با عناوین «تفسیر منسوب به ابن‌عباس»، «اللغات فی القرآن» و «مسائل نافع بن ازرق» به ابن عباس منسوب شده است، اظهار کرد: البته غیر از این سه اثر مستقل روایات و احادیثی نیز در منابع روایی اهل سنت و شیعه به ابن عباس نسبت داده شده است. در اثر «مسائل نافع بن ازرق» به روش‌های تفسیری پرداخته‌ایم و اینکه آیا می‌توان از شعر برای تفسیر قرآن استفاده کرد. در بررسی کتاب دیگر منسوب به ابن عباس با عنوان «اللغات فی القرآن» به این موضوع توجه کرده‌ایم که آیا قرآن به لهجه خاصی نازل شده یا در بردارنده تمامی لهجه‌های اعراب است؟ و آیا واژگان غیر عربی نیز در قرآن وجود دارد یا خیر؟
«تفسیر منسوب به ابن عباس» و «الواضح» در نسخه‌های خطی
نیل‌ساز با اشاره به بررسی کتاب دیگر منسوب به ابن عباس با عنوان «تفسیر منسوب به ابن‌عباس» گفت: تحقیقات ما نشان داد که این انتساب صحیح نیست زیرا نسخه‌های خطی در لیدن هلند یافت شد که نشان می‌دهد این متن بعدها با عنوان تفسیر «الواضح» منتشر شده است و نویسنده آن عبدالله ابن مبارک دینوری است. این کتاب نسخه خطی است که دارای مقدمه بوده اما در چاپ‌های بعدی این نسخه مقدمه آن حذف شده است. به دلیل فقدان مقدمه پژوهشگران گمان می‌کردند که این کتاب تالیف ابن‌عباس است.
این شایسته تقدیر سی و سومین جایزه کتاب سال درباره عمده مباحث کتاب حاضر گفت: عمده مباحث صورت گرفته در این کتاب بیشتر درباره آراء خاورشناسان در معرفی و شناخت احادیث و روایات است. بخش مهم دیگر این کتاب به نظریه «ونزبرو» یکی از خاورشناسان آمریکایی می‌پردازد. وی در سال 1977 در کتاب خود با عنوان «مطالعات قرآنی» نظریه‌ای درباره نزول قرآن و متن نهایی آن از خود صادر کرد، طبق این نظریه این خاورشناس به این موضوع اذعان دارد که متن قرآن در قرن سوم هجری نهایی شده است و در واقع متن قرآن نه در مکه بلکه در منطقه بین‌النهرین برای همیشه ثابت شده است. این نظر خاورشناس امریکایی در فصلی جداگانه با عنوان «تاریخ‌گذاری متن قرآن» مورد بررسی و نقد قرار گرفته است.
جایزه کتاب سال؛ کتابسازی را مهار نمی‌کند
نیل‌ساز با اشاره به اهمیت برگزاری جایزه کتاب سال و داوری‌های انجام گرفته در آن گفت: برگزاری جایزه کتاب سال در فضای فرهنگی کشور امری مهم است. به علت کثرت حوزه‌های پژوهشی و ارسال آثار به دبیرخانه داوری دقیق یکی از ملزومات اساسی جایزه کتاب سال به‌شمار می‌رود. یکی از اتفاقات مهمی که امسال در جایزه کتاب سال اتفاق افتاد ارسال الکترونیکی آثار از سوی ناشران بود که انتشارات علمی و فرهنگی که مجری چاپ این کتاب است آن را برای دبیرخانه ارسال کرد.
وی در پاسخ به پرسشی درباره شناسایی آثار مطلوب حوزه دین در جایزه کتاب سال و تاثیر آن بر کند شدن روند کتابسازی در این حوزه اظهار کرد: برخی سیاستگذاری‌های انجام شده در فضای فکری و پژوهشی دانشگاه‌ها بسیاری از پژوهشگران را به سمت کتابسازی و مقاله‌سازی سوق می‌دهد که متاسفانه آسیب بسیاری به بدنه پژوهش در کشور وارد می‌کند. متاسفانه هنوز سیستم مناسبی برای شناسایی سرقت ادبی و مبارزه عادلانه و همچنین سازوکار دقیقی برای مالکیت معنوی در ایران وجود ندارد.
نیل‌ساز ادامه داد: جایزه کتاب سال قطعاً نمی‌تواند پدیده‌ای مانند کتابسازی و مقاله‌سازی را مهار کند اما می‌تواند با داوری‌های دقیق آثار خوبی را به علاقه‌مندان حوزه کتاب معرفی کند.
چهارشنبه ۲۱ بهمن ۱۳۹۴ - ۱۱:۰۰
نظر شما