به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست «اعلام سیاست‌ها و تصمیمات اتخاذ شده برای بیست و نهمین نمایشگاه کتاب تهران» امروز (29 دی‌ماه) با حضور سیدعباس صالحی، معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، امیرمسعود شهرام‌نیا، مدیرعامل مؤسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران، داریوش رضوانی، مشاور اجرایی معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، نیکنام حسین‌پور، مشاور توسعه منابع معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و حسین صفری، کارشناس مؤسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران در سرای اهل قلم برگزار شد.
 
سیدعباس صالحی در این مراسم، اظهار کرد: شورای سیاستگذاری بیست و نهمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در مردادماه سال جاری تشکیل شد. این شورا متشکل از «مدیران فرهنگی که در حوزه کتاب کار کرده‌اند» (سیدرضا صالحی امیری، مهدی فیروزان و علی اکبر اشعری)، «نمایندگان تشکل‌های نشر»، یک نفر با نگاه فرهنگی ـ هنری (سیدمحمد بهشتی)، یک نفر به اعتبار نویسنده پُرمخاطب (رضا امیرخانی) و چند نفر از کارشناسان مؤسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران است.
 
وی درباره نمایندگان تشکل‌های نشر که در شورای سیاستگذاری بیست و نهمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران حضور دارند، توضیح داد: سال گذشته دو نفر از تشکل‌های نشر در این شورا به عنوان نماینده حضور داشتند اما امسال این تعداد به سه نفر رسیده است. این نمایندگان به انتخاب تشکل‌های نشر معرفی شده‌اند و انتصابی نبودند. به همین منظور سه اتحادیه «ناشران و کتابفروشان تهران»، «تعاونی آشنا» و «مجمع ناشران انقلاب اسلامی» نمایندگان خود را معرفی کردند و به آنها حکم داده شد.
 
معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان این‌که شورای سیاستگذاری بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تاکنون 7 نوبت تشکیل جلسه داده‌اند، گفت: تاکنون در این جلسات 17 مصوبه مطرح شده است که از آن میان می‌توان به مشارکت همه ارکان و کنشگران صنعت نشر در نمایشگاه کتاب تهران، پردازش داده‌ها و اطلاعات نمایشگاه کتاب تهران در خدمت صنعت نشر، توجه و حمایت از نشر دیجیتال و صورت‌های جدید کتاب، توجه به طراحی هویت بصری و مسائل زیبایی‌شناسی نمایشگاه کتاب تهران و استفاده بیشتر از ظرفیت نمایشگاه کتاب تهران برای ترویج کتاب و کتابخوانی اشاره کرد.
 
صالحی افزود: شورای سیاستگذاری بیست و نهمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به تناسب این 17 سیاست، 37 اقدام متناظر را تصویب کرد که برخی از این اقدامات عبارتند از «توجه بیشتر به دیپلماسی فرهنگی و بُعد بین‌المللی نمایشگاه»، «دعوت از نویسندگان برجسته جهانی و مدیران نمایشگاه‌های کتاب جهانی برای حضور در نمایشگاه کتاب تهران»، «استفاده از زبان دوم در محیط نمایشگاهی»، «فرصت‌سازی برای حمایت از انتشار کتاب ایران به زبان دیگر»، «توجه به تمامی ارکان و قالب‌های نشر در صنعت نشر».
 
وی درباره سیاست «توجه به تمامی ارکان و قالب‌های نشر در صنعت نشر» گفت: ناظر به این سیاست، اقدامات مهمی صورت گرفت که از آن میان می‌توان به «استفاده از تشکل‌های اهل قلم و انجمن‌های علمی ـ دانشگاهی در نمایشگاه کتاب تهران»، «فعال‌سازی ارتباط نویسندگان و مخاطبان»، «راه‌اندازی سالن یا غرفه ابتکارات عرصه نشر»، «توجه بیشتر به توزیع‌کنندگان»، «امکان حضور لوازم جانبی و صنایع مرتبط با کتاب در غرفه‌ها» و «لحاظ کتاب‌های دیجیتال و صورت‌های دیگر کتاب در متراژ غرفه‌ها» اشاره کرد.
 
معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان این‌که تقویت وجه نمایشگاهی نمایشگاه کتاب تهران از دیگر سیاست‌های بیست و نهمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران محسوب می‌شود، گفت: در این زمینه اقدامات خوبی صورت می‌گیرد که برخی از آنها عبارتند از «تهیه گزارش‌های تحلیلی و توصیفی از نمایشگاه کتاب تهران برای عموم و دست‌اندرکاران صنعت نشر»، «برگزاری کارگاه‌های آموزشی در زمینه تحولات نشر»، «توجه به گروه‌های ترویج کتابخوانی»، «امکان اختصاص فضایی برای خرید و فروش رایت داخلی» و «بررسی امکان فروش متمرکز و موضوعی کتاب‌ها».
 
صالحی با بیان این‌که در حوزه مدیریتی نمایشگاه کتاب تهران، با نگاه کوچک‌سازی ساختار و واگذاری امور به بخش خصوصی، کمیته تفویض متشکل از نمایندگان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و تشکل‌های نشر، شکل گرفت. امسال کمیته‌های نشر داخلی، نشر بین‌الملل، فرهنگی، اطلاع‌رسانی، روابط عمومی و تبلیغات ـ غیر از ستاد خبری ـ به تشکل‌های نشر واگذار شده است.
 
وی ادامه داد: خوشبختانه امسال شاهد اجماع خوبی در تشکل‌های نشر هستیم. امسال با مشارکت مؤسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران، سه نفر از تشکل‌های نشر با حق رأی در حوزه‌های گمرک و کمیسیون معاملات حضور دارند.
 
معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره مکان بیست و نهمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران گفت: برای مکان برپایی این دوره از نمایشگاه کتاب تهران در حال حاضر چهار گزینه وجود دارد. نخستین مکان، مصلا است که از امتیازاتی مانند در دسترسی خوب قرار داشتن هم به لحاظ جغرافیایی و هم از نظر حمل و نقل برخوردار است. اما این مکان مشکلاتی نیز دارد. نخست این‌که برای نمایشگاه ساخته نشده است بلکه مکانی عبادی و معنوی است. از طرفی، برپایی نمایشگاه کتاب تهران در مصلا با نوعی اتلاف منابع مالی سنگینی مواجه است. ما هر سال حدود سه تا چهار میلیارد تومان برای تأسیسات نمایشگاه کتاب تهران هزینه می‌کنیم که بعد از اتمام نمایشگاه، این هزینه‌ها پوچ می‌شوند.
 
صالحی ادامه داد: صرف انرژی سنگین منابع انسانی از دیگر مشکلات برپایی نمایشگاه کتاب تهران در مصلاست. همچنین برپایی نمایشگاه کتاب تهران در مصلا به دلیل رفت‌وآمدهای مکرر درون شهری باعث افزایش آلودگی فضای نمایشگاه و به طبع، باعث افزایش آلودگی شهری می‌شود.
 
وی با بیان این‌که باغ کتاب به‌عنوان گزینه دوم برای برپایی نمایشگاه کتاب تهران مطرح بود، اظهار کرد: باغ کتاب نیز از محاسن و معایبی برخوردار است. حُسن این مکان این است که نسبتاً دسترسی جغرافیایی آن شبیه مصلاست اما معایب آن این است که فقط 80 هزار متر مربع از 120 هزار متر مربع فضای نمایشگاهی را دربردارد. همچنین برای باغ کتاب با کارکرد کنونی میلیاردها تومان هزینه شده است که اگر قرار باشد برای نمایشگاه کتاب تهران آماده شود باید تمامی ابزارها و تجهیزات آن به انبار انتقال یابند. این انتقالات فرسودگی تجهیزات را باعث می‌شوند.
 
معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران به عنوان گزینه چهارم برای برپایی نمایشگاه کتاب تهران، گفت: وزارت نفت از زمانی که نمایشگاه کتاب تهران به مصلا منتقل شد، محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران را در همان زمان برپایی نمایشگاه کتاب تهران، به خود اختصاص داد. ما خیلی تلاش کردیم که آن محدوده زمانی را به خود اختصاص دهیم اما عملی نشد. همچنین صحبت شد که زمان برپایی نمایشگاه کتاب تهران در این مکان (محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران) به خردادماه یا فروردین‌ماه موکول شود اما در فروردین‌ماه فضا به دلیل همزمانی با تعطیلات نوروز فراهم نبود و از طرفی، در خردادماه با امتحانات دانش‌آموزان تداخل پیدا می‌کرد. در نتیجه امکان تغییر زمان نیز وجود نداشت.

صالحی اظهار کرد: به دنبال پیشنهاد شهرداری تهران برای برپایی بیست و نهمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در شهر آفتاب، شنبه هفته گذشته دوستان ما با تشکل‌های نشر از مجموعه شهر آفتاب بازدید کردند. بنده مجموعه گزارش‌های بازدیدها را یکشنبه (27 دی‌ماه) به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ارائه کردم. همچنین در جلسه‌ای که دیروز (28 دی‌ماه) در برج میلاد با شهردار تهران داشتم، قرار شد دوباره بحث را مطرح کنیم تا بررسی‌های لازم صورت بگیرد.
 
وی با اشاره به مزیت‌های مجموعه شهر آفتاب برای برپایی بیست و نهمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، گفت: 93 درصد از اقدامات تکمیلی مجموعه شهر آفتاب در فاز نخست، به اتمام رسیده است. از طرفی، محوربندی این مکان به لحاظ خیابان‌ها و فضای سبز مناسب است. این مجموعه فضای طراحی قابل توجهی دارد و حدود 55 هزار متر مربع فضای مسقف (یک ساختمات 3 قلو با 25 هزار مترمربع فضا، یک ساختمان مرکز ملل با 10 هزار مترمربع فضا و یک ساختمان 3 طبقه‌ای با 38 هزار متر مربع فضا) دارد. بخش‌های دیگری که در گام دوم، ساخته خواهند شد فضایی بالغ بر 80 هزار متر مربع را به خود اختصاص داده‌اند. دوستان شهرداری به ما قول داده‌اند این فضا را نیز بهتر از آن‌چه که در مصلا است، فراهم کنند.
 
معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: مجموعه شهر آفتاب از تأسیسات و زیرساخت‌های مناسب برای برپایی نمایشگاه کتاب تهران برخوردار است. در مجموعه شهر آفتاب با یک فضای کاملاً استاندارد نمایشگاهی مواجه هستیم. همچنین در این مکان، هدر رفتن سرمایه انسانی و مالی را به دنبال نخواهیم داشت. و از طرفی با برپایی نمایشگاه کتاب تهران در مجموعه شهر آفتاب به منابع مالی نمایشگاه و سوق دادن این منابع به سمت کیفیت‌افزایی کمک می‌شود.
 
صالحی توضیح داد: از طرف دیگر، تصمیم شورای شهر این است که اگر هم امسال این امکان وجود نداشته باشد که نمایشگاه کتاب تهران به مجموعه شهر آفتاب منتقل شود بالاخره باید در سال‌های آینده این امکان فراهم شود چرا که این مکان با هدف برپایی تمامی نمایشگاه‌های شهری در حال تکمیل است. تاکنون حدود 700 تا هزار میلیارد تومان برای این مجموعه هزینه شده است و هنوز هم هزینه می‌شود. علاوه بر این، با انتقال نمایشگاه کتاب تهران به مجموعه شهر آفتاب، از آلودگی شهری کاسته می‌شود.
 
وی اظهار کرد: با تمام این توصیفات، مجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مؤسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران همچنان دغدغه‌هایی برای این جابه‌جایی دارند. نخستین دغدغه این است که آیا ما می‌توانیم مطمئن شویم که آنها (مجموعه شهرداری تهران) تا پایان سال جاری مجموعه شهر آفتاب را تکمیل خواهند کرد؟ دغدغه دوم ما این است که هنوز مترو و وسایل حمل و نقل عمومی برای رفت و آمد به این مجموعه راه‌اندازی نشده است؛ اگر مترو راه‌اندازی نشود اختلال جدی در مراجعات ایجاد می‌شود.
 
معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: از طرف دیگر، چه تضمینی وجود دارد که دست‌اندرکاران شهر آفتاب در سال‌های آینده چنین استقبالی از مجموعه دست‌اندرکاران برپایی نمایشگاه کتاب تهران کنند؟ دغدغه دیگر ما، میزان فروش نمایشگاه کتاب تهران در صورت انتقال این رویداد فرهنگی به شهر آفتاب است؛ به این معنا که اقتصاد نشر کشور تا مقداری به برپایی نمایشگاه کتاب وابسته است، آیا شهر آفتاب با توجه به بُعد مسافت و وسایل حمل و نقل، می‌تواند به این نیاز پاسخ دهد. به‌گونه‌ای که شاهد حضور پُرشور ناشران و مراجعان در نمایشگاه باشیم.
 
صالحی درباره پاسخ‌های شهرداری تهران به دغدغه‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، گفت: آقای قالیباف درباره فراهم کردن زیرساخت‌های مورد نیاز نمایشگاهی و ارتباطی در مجموعه شهر آفتاب، قول صریح داده‌اند. در این راستا از مجموعه وزارت ارشاد خواست تا چک لیست‌های مورد نیاز خود را به شهرداری ارائه کند. به همین منظور دیروز دوباره بازدیدی از مجموعه شهر آفتاب صورت گرفت و چک لیست‌ها تهیه شد. شهردار تهران قول داده است شنبه هفته آینده جلسه شورای خود را در شهر آفتاب برگزار کنند و با عوامل خود این چک لیست‌ها را در میان بگذارند تا در نهایت یک زمانبندی برای چک لیست‌ها تهیه شود و کمیته ناشر بر پیشرفت کارها متشکل از نمایندگان شورای تشکل‌ها، شهرداری و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شکل بگیرد. این کمیته موظف است هر دو هفته یک بار گزارش‌های مربوط به مجموعه شهر آفتاب را تهیه کند تا اگر احیاناً اختلالی در پیشرفت کار وجود داشت، بتوان اقدامات لازم را انجام داد.
 
وی درباره دغدغه استقبال شهرداری تهران از برپایی نمایشگاه کتاب تهران در مجموعه شهر آفتاب در سال‌های آینده، گفت: در این باره، آقای قالیباف این پیشنهاد را پذیرفتند که تفاهمنامه‌ای میان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و شهرداری تهران به لحاظ حقوقی منعقد شود. با این تفاهمنامه عملاً جایگاه نمایشگاه کتاب تهران تثبیت می‌شود.
 
معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره دغدغه جمعیت و میزان فروش نمایشگاه کتاب تهران در صورت برپایی در مجموعه شهر آفتاب، اظهار کرد: شهرداری تهران برای رفع این دغدغه چندین پیشنهاد داده است؛ نخست این‌که شهرداری تهران قول داده که این دغدغه را با تبلیغات شهری حل کند. همچنین تجربه شهرداری تهران این بود که می‌توان از ظرفیت سازمان زیباسازی شهرداری تهران برای ایجاد فضای تبلیغاتی جدی نمایشگاه کتاب تهران استفاده کرد.
 
صالحی بیان کرد: با این توضیحات، مجموعه شهر آفتاب به عنوان گزینه قابل طرح و قابل دفاع برای برپایی بیست و نهمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران مطرح است. نمی‌خواهم بگویم که این مکان، بدون مشکل است اما آن‌چه که مطرح است، انتخاب بهترین‌هاست. البته در این میان، نظرات اهالی نشر برای ما بسیار مهم است.
 
پرسش و پاسخ
 
معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پاسخ به پرسش خبرنگاری مبنی بر این‌که «آیا دست‌اندرکاران شهر آفتاب هزینه برپایی نمایشگاه کتاب تهران را متقبل خواهند شد؟ و در این صورت، شرایط غرفه‌ها و اجاره بهای آنها چه خواهد شد؟ و همچنین آیا ضمانتی وجود دارد که در صورت متضرر شدن ناشران با انتقال نمایشگاه به شهر آفتاب، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی آنها را حمایت کند؟» گفت: شهرداری تهران هم اجاره بهای غرفه‌ها و هم تأسیسات موقت را با هزینه خودش در اختیار ما و ناشران قرار خواهد داد. درباره احتمال متضرر شدن ناشران و حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید بگویم که با فضای تبلیغاتی که شهرداری تهران با همکاری رسانه‌ها فراهم خواهند کرد بدون تردید جمعیت خوبی را در این مکان شاهد خواهیم بود. گذشته از این، در شهر آفتاب، شهرهای مجاور به تهران نیز فرصت ارتباطی با نمایشگاه کتاب تهران پیدا خواهند کرد. از طرفی، با اتخاذ تمهیداتی مانند یارانه می‌توان باعث ایجاد رغبت و حضور افراد در نمایشگاه شد و چرخه اقتصاد ناشران را رونق بخشید.
 
وی در پاسخ به این پرسش که «میزان اجاره بهای غرفه‌ها چه اندازه است؟» گفت: تا زمانی که مکان دقیق نمایشگاه کتاب تهران مشخص نشود نمی‌توانیم در این باره به نتیجه برسیم.
 
صالحی در پاسخ به پرسش خبرنگاری که چنین مطرح کرد «در دوره مدیریت شما مشاهده شده است که چندین کتاب غیراخلاقی منتشر شده‌اند این در حالی است که شما بارها گفته‌اید ما به محتوای کتاب مجوز می‌دهیم و نه به شخص؛ چه توضیحی در این باره دارید؟» گفت: در اداره کتاب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هیأت نظارت و دبیران گروه‌ها و بررسان کتاب وجود دارد. ما با توجه به ضوابط شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره معیارهای محتوایی عمل می‌کنیم و به این ضوابط مقیدیم. اگر هم در مواردی این ضوابط رعایت نشده باشند، برای خود من حق بازگشت قائلم. اما من پیشنهادم این است که شما این موارد را یا به خود ِ بنده یا به اداره کتاب ارجاع دهید تا اگر اشتباهی رخ داده باشد، جلو آنها گرفته شود. گذشته از این، ناگفته نماند که یک جمله را دیدن و سایر جمله‌ها را ندیدن، چندان خوشایند نیست.
 
معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پاسخ به پرسش خبرنگاری مبنی بر این‌که «اگر شهرداری تهران نتواند به وعده‌های خود عمل کند، چه می‌کنید؟» گفت: ما حداکثر تا دو هفته آینده یا باید به یک تفاهمنامه قطعی با شهرداری تهران برسیم. در غیر این صورت مسیر گذشته خود را سپری کنیم.