شاخصه‌های آثار پزشکی رازی چیست؟
رازی در کتاب‌های خود به‌صورت کلی به تشریح همه بیماری‌های شناخته شده روزگارش مانند حصبه، آبله و غیره پرداخته است. رازی حتی رساله‌هایی به رشته تحریر درآورده که به مباحث روز پزشکی اشاره دارد. یکی از این رساله‌‌ها به موضوع خوردن میوه قبل یا بعد از غذا پرداخته است. این دانشمند بزرگ کشورمان همچنین براطبای شرقی مانند ابن‌سینا و ابن‌میمون و غربی از دانشمندان قرون وسطی تا رنسانس تاثیر گذاشته است.
چه مؤلفانی در حوزه ترجمه آثار رازی کتاب منتشر کرده‌اند؟
شادروان دکتر محمود نجم‌آبادی و دکتر جلال مصطفوی از جمله پژوهشگرانی هستند که درباره رازی کتاب‌های مطرحی منتشر کرده‌اند. دکترمهدی محقق و دکتر محمود طباطبایی نیز دراین حوزه صاحب تالیفات مهمی هستند، اما هنوز در ابتدای کار هستیم چرا که آثار محمد‌ابن زکریای رازی فراوان است و ما به مترجمانی نیاز داریم که علاوه بر تسلط بر دانش پزشکی به زبان عربی و پزشکی قدیم نیز آشنا باشند. متأسفانه یافتن چنین اشخاصی بسیار دشوار است.
رازی در برخی آثار به‌عنوان یک فرد ملحد معرفی شده است. درباره این موضوع توضیح بفرمایید.
اگر به پاسخ کوتاه قانع شوید باید بگویم رازی، نه تنها یک مسلمان بلکه یک متفکر شیعه بود. فرقه اسماعیله در تخریب شخصیت رازی نقش اساسی را بازی کرد؛ فرقه‌‌ای که خود در الحاد ریشه دارد. اسماعیلیه که برای مقاصد سیاسی خود دین را با فلسفه یونان پیوند زده بود با فریب و نیرنگ مردم عادی را همراه خود می‌کرد اما زمانی که با دانشمندانی مانند رازی که عقایدشان را به چالش می‌‌کشید مواجه می‌شد به ناچار از حربه تهمت بهره می‌برد.
رازی را به دلیل تألیف کتابی که در رد عقاید اسماعیلیه نوشته شده بود ملحد و ضد دین شمردند. رازی نه تنها یک مسلمان مؤمن و معتقد، بلکه یک متفکر شیعه بوده است. به همین دلیل مغلوب دشمنان و مورد تخریب و تخطئه آنان به ویژه فرقه اسماعیلیه قرار گرفت. دشمنان شیعه البته انتشار کتاب‌های جعلی و منسوب کردن آن‌ها به ائمه علیهم‌السلام و فلاسفه را برای تخریب شیعیان به کار می‌بردند.
چند نمونه ازاین کتاب‌ها را نام ببرید؟
«نوروز نامه» منسوب به خیام یا کتاب «طب الرضا» که به امام هشتم شیعیان منسوب شده است ،مطالبش به هیچ وجه با مقام شامخ علمی امام بزرگوار همخوانی ندارد. این در حالی است که این کتاب جعلی در بعضی دانشگاه‌های طب سنتی کشورمان تدریس میشود و تاکنون نقدی بر این کتاب نوشته نشده است. البته نمونه‌هایی از این دست بسیار است، مثل کتاب «حفظ‌البدن» که به اشتباه به فخرالدین رازی منسوب شده است. رازی، نه یک پزشک، بلکه یک فقیه و یک متکلم و مفسر قرآن است بنابراین نمی‌تواند برخلاف قرآن کریم عمل و با تالیف یک اثر به تبلیغ شراب‌خواری بپردازد.
این کتاب‌ها در کشور ما منتشر شده‌اند؟
این کتاب جعلی با همه ویژگی‌های ضد اسلامی خود در حالی از سوی دو نهاد فرهنگی دولتی، یعنی پژوهشگاه مطالعات انسانی و فرهنگی در سال 1390 (در زمان دولت دهم) و میراث مکتوب با شمارگان بالا منتشر شده که مصححان کوچکترین شکی در اصالت این کتاب نداشتند. بنابراین اگر به دانشمند بزرگی مانند محمد‌ابن زکریای رازی تهمت کفر و الحاد زده میشود و این تهمت سال‌ها باقی می‌ماند، نباید شگفت‌زده شویم، زیرا دچار قحط الرجالیم.
آیا انتقاد‌های خود به این کتاب‌ها را منتقل کردید؟ در این صورت واکنش چه بود؟
بله. پرسیدم آیا با عقل سازگار است که یک فردی مانند فخرالدین رازی کتابی درباره شراب‌خواری بنویسد؟ تنها پاسخی که از مصححان شنیدم این بود که ما کاری به این مسائل نداریم.
شما در قسمت‌های مختلف گفتوگو انتقاد‌‌هایی به مؤلفانی داشتید که در حوزه ترجمه کتاب‌های رازی فعالیت داشته‌اند و البته دلایلی برای این سخنان خود مطرح کردید. نخست آیا این کتاب‌های را خوانده‌اید؟ وآیا حاضرید در جلسه‌ای با حضور این مترجمان حاضر شوید و انتقاد‌های خود را مطرح کنید؟
بله، آمادگی دارم تا در جلسه‌ای با همه افرادی که به کتاب‌هایشان انتقادی دارم حاضر شوم.
درباره اهداف همایش «نابغه ملک ری» که قرار است 13 آذرماه برگزار شود بفرمائید.
همایش ملی «حکیم محمد‌بن زکریای رازی نابغه ملک ری» 13 آذرماه در مرکز نجوم حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) در شهرری برگزار میشود. این همایش‌ها عکس‌العمل طبیعی به نگاه و عملکرد برخی دانشگاهیان غرب‌گراست؛ افرادی که به نظر بنده، نان این مملکت را می‌خورند اما به تبلیغ اندیشمندان غربی مشغولند. یکی از اهداف برگزاری این همایش‌ها پیشگیری ازسردرگمی دانشجویان و ابتلای آن‌ها به خودکم بینی است. احساسات مخربی که از سوی تبلیغات سوء برخی غرب‌گرایان به جوانان القا میشود.
رازی به‌عنوان یک دانشمند ایرانی دارای ابعاد مختلفی است. همایش «نابغه ملک ری» به کدام بُعد رازی می‌پردازد؟
رازی از نوادر زمان خود بود و عمرش را به نگارش کتاب و تحقیق صرف کرده است. وی کتاب‌های متعددی در زمینه پزشکی تألیف کرده که متخصصان ما به زحمت قادر به فهم و تحلیل آن‌ها هستند و مهم‌ترین دلیل این درک ناقص نیز انتشار ترجمه‌های تحت‌الفظی از کتاب‌های پزشکی رازی است، به عبارتی دیگر، چنانکه باید و شاید در تحلیل آثار رازی حق مطلب ادا نشده است.
نظر شما