به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست نقد و بررسی کتاب «تعمق در فیلم» نوشته پیتر لمان و ویلیام لور و ترجمه حمیدرضا احمدی لاری عصر دیروز سه‌شنبه چهارم آذر با حضور گلی امامی، مترجم پیشکسوت حوزه ادبیات و سینما، حمیدرضا احمدی لاری، مترجم کتاب، داریوش اسدزاده، بازیگر و محقق، بهرام دهقانی، آرزو برادران ابراهیمی، امیر اثباتی، نازنین مفخم، محمد آلاپوش، عزیز ساعتی، شیوا ارسطویی، شیوا مقانلو، همایون خسروی دهکردی، مدیر مسئول نشریه «ادبیات و سینما» و با اجرای کامران ملکی در کتابخانه تخصصی و مرکز اسناد خانه سینما برگزار شد.

به دلیل آن‌که این برنامه نخستین نشست از دور جدید فعالیت‌های خانه سینما بود، حاضران بیشتر به نوع و چگونگی فعالیت کتابخانه خانه سینما پرداختند و همچنین با توصیه گلی امامی مشکلات کلی ترجمه کتاب‌های سینمایی نیز مطرح شد.

اهمیت کتابخانه و مرکز اسناد خانه سینما
گلی امامی در این نشست گفت: یکی از مهم‌ترین بخش‌های خانه سینما، کتابخانه آن است. فضای این کتابخانه که ما اکنون در آن حضور داریم کوچک است. بنابراین باید کتابخانه خانه سینما وسعت بیشتری پیدا کرده و صرفا محدود به کتاب‌های سینمایی نشود.

وی افزود: کتابخانه خانه سینما باید مرجع محققان و مترجمان حوزه سینما باشد. همچنین حمایت و پشتیبانی از ناشران کتاب‌های سینمایی باید در اولویت برنامه‌های خانه سینما قرار بگیرد. می‌توان با برگزاری جشنواره‌های مختلف و جوایز در حوزه کتاب سینمایی و برگزاری جلسات نقد و بررسی بسیار، به ناشران کتب سینما، دلگرمی و امید داد.

امامی در ادامه با اشاره به سختی‌ها و مشکلات ترجمه کتاب‌های حوزه سینما، گفت: من به‌عنوان «پیر دِیر» از هرجایی که بوی کتاب می‌آید، ناخودآگاه به آنجا می‌روم و چون خودم هم دستی در ترجمه مکتوبات حوزه سینما دارم، علاقه‌مندم که در چنین جلساتی از مترجمان درباره مشکلات و سختی‌های کارشان بشنوم.

وظیفه خانه سینما برگزاری جشن کتاب نیست
احمدی لاری در این نشست ضمن نامناسب خواندن وضعیت نشر کتاب در ایران گفت: وضعیت ترجمه و نشر کتاب‌های سینمایی در ایران و به‌طور کل صنعت نشر ایران تعریفی ندارد. خانه سینما، هرچند  وظیفه‌ای در حوزه کتاب و برگزاری جایزه کتاب سال سینمایی ندارد اما با برپایی این جایزه، چند روزی بازار کتاب را گرم می‌کند، اما به‌دلیل غلط  یا ضعیف بودن زیرساخت‌ها پس از پایان برگزاری این جایزه، دوباره وضعیت به حالت رکود خود بر می‌گردد.

وی افزود: با وضعیت کنونی و البته تیراژهای 700 تا 800 نسخه، نمی‌توان به روند عرصه کتاب‌های حوزه سینما «صنعت نشر» گفت. اگر وضعیت به همین گونه پیش برود، تا چند سال آینده به جایی می‌رسیم که دیگر ضرورتی برای ترجمه و انتشار کتاب‌های حوزه سینما حس نمی‌شود و این یک فاجعه بزرگ است. البته معتقدم اگر عشق و علاقه و دلسوزی برخی مترجمان، به‌ویژه پیشکسوتان این حوزه نبود، جریان ترجمه کتاب‌های سینمایی، به ویژه کتاب‌های فنی آن نیز تاکنون محو و نابود شده بود.

احمدی لاری در بخش دیگری از سخنان خود درباره طیف مخاطبان اصلی کتاب «تعمق در فیلم» گفت: معمولا خودم کتاب‌ها را برای ترجمه به ناشر پیشنهاد می‌دهم و ناشر من نیز همیشه به انتخاب‌های من احترام گذاشته است. برای انتخاب کتاب نیز من جست‌وجوی بسیاری می‌کنم تا متوجه شوم که در کدام یک از حوزه‌های سینمای ایران ضعف و کمبود منابع تئوریک و فنی وجود دارد و در ادامه نیز کتابی را انتخاب می‌کنم که این ضعف را پوشش دهد.

احمدی لاری همچنین اظهار کرد: کتاب «تعمق در فیلم» نیز بیشتر در حوزه زیبایی شناسی سینماست و به مخاطبان کمک می‌کند که فیلم را چگونه ببینند و درک کنند و درباره آن نظر انتقادی بدهند.

این مترجم همچنین با انتقاد از برخی ناشران فعال در حوزه انتشار کتاب‌های سینمایی گفت: من از نوع مناسباتم با ناشر 10 کتاب اخیرم، یعنی نشر ساقی بسیار راضی هستم. پیشتر با ناشرانی کار می‌کردم که بدون اجازه من و برای خودسانسوری در متن کتاب دست می‌بردند و نشر ساقی به هیچ عنوان این کار را نمی‌کنند. این مساله گویا یک امر عادی در روند انتشار کتاب‌های ترجمه‌ای است و البته کتاب را نابود می‌کند.

احمدی لاری در ادامه از روند صدور مجوز انتشار از سوی وزارت ارشاد نیز انتقاد کرد و گفت: در دولت قبل وضعیت وحشتناکی درباره ممیزی کتاب وجود داشت و بیشتر کتاب‌های سینمایی در مرحله صدور مجوز قلع و قمع می‌شد و حجمشان به نصف کاهش پیدا می‌کرد. برخی از بررس‌ها نیز صرفا لغات خاص را در فایل word کتاب جست‌وجو و بدون آن‌که کتاب را بخوانند، آن را سانسور می‌کردند. در دولت جدید هرچند وضعیت بهتر شده، اما بازهم مطلوب نیست.

خانه سینما و توجه به نویسنده

داریوش اسدزاده، بازیگر پیشکسوت تئاتر، سینما و تلویزیون و نویسنده کتاب «سیری در تاریخ تئاتر ایران» یکی دیگر از سخنرانان  این نشست بود. وی در بخشی از سخنان خود گفت: تشکیلات خانه سینما باید حتما اداره انتشارات خود را نیز هرچه سریع‌تر راه‌اندازی کند. همچنین باید کتابخانه این نهاد، بسیار بزرگتر و فعال‌تر از وضعیت فعلی آن شود.

وی افزود: همه چیز سینما، نویسنده و فیلمنامه نویس است. بنابراین باید روی این مفهوم بیشتر کار کنیم. تاکنون در سینمای ایران به مساله نویسنده بسیار کم اهمیت داده شده است. نویسنگان عمری زحمت می‌کشند اما در نهایت نه کسی آنها را می‌شناسد و نه دستمزد کافی به آنها پرداخت می‌شود. همه بودجه‌های سینما صرف بازیگران شده و سهم نویسنده و فیلمنامه‌نویس تقریبا هیچ است.

این هنرمند پیشکسوت در بخش دیگری از سخنان خود درباره اهمیت برگزاری برنامه‌های نقد کتاب در خانه سینما گفت: ما پیشتر شاهد برگزاری نشست‌های نقد و بررسی کتاب در خانه سینما نبوده‌ایم اما اینک که چنین جلساتی برپا شده، نشان می‌دهد  فعالیت‌های خانه سینما در جاده موفقیت افتاده است.

‌‌کامران ملکی در پایان این نشست از حاضران درخواست کرد تا برای سوژه نشست تخصصی بعدی کتابخانه و مرکز اسناد خانه سینما کتابی را پیشنهاد کنند. در نهایت با اتفاق نظر حاضران کتاب «ژانرهای سینمایی؛ از شمایل شناسی تا ایدئولوژی» نوشته بری کیت گرانت و ترجمه شیوا مقانلو، برای نقد و بررسی در نشست آینده انتخاب شد.

کتاب «تعمق در فیلم»‌ در مراسم اختتامیه چهارمین جشن کتاب سال سینمای ایران که مهرماه امسال برگزار شد، به عنوان کتاب برگزیده انتخاب شد و مترجم آن حمیدرضا احمدی لاری جایزه قلم زرین این جشن را دریافت کرد. «تعمق در فیلم» اردیبهشت گذشته (1393) در 728 صفحه و قیمت 30 هزار تومان از سوی نشر ساقی منتشر شده بود.