به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)
پیشگفتار «داستان رستم و سهراب» را دکتر جلال خالقی مطلق نوشته است و در تدوین آن محمدافشین وفایی و پژمان فیروزبخش، دو پژوهشگر جوان نقش بسزایی داشته‌اند.
خالقی‌مطلق در پیشگفتار این اثر، یکی از دلایل اصلی پنهان ماندن بخش بزرگی از ارزش ادبی شاهنامه را حجیم بودن آن دانسته و تاکید کرده که یکی از راه‌های رفع این مساله، انتشار برخی از داستان‌های شاهنامه به صورت مستقل و همراه با توضیحات گسترده است.
نکته قابل تأمل در این اثر در مقایسه با کتاب‌هایی که پیش از این با گزینش داستان رستم و سهراب تألیف شده بودند، توجه به ریشه و تلفظ معانی دشوار داستان رستم و سهراب است. مؤلفان همچنین تلاش کرده‌اند که این داستان را از دستنویس های مختلف مورد بررسی قرار دهند.
یکی از موضوعاتی که می‌توان از آن به عنوان نقطه قوت کتاب یاد کرد توجه به روایت‌هایی است که در سایر کشورها درباره موضوع نبرد پدر و پسر بیان شده است؛ روایت‌هایی مانند روایت آلمانی هیلده براند و هادوبرند به زبان آلمانی باستان، روایت ایرلندی و روایت روسی.
سرزمین «سکاها»؛ خاستگاه رستم و سهراب
در بخشی از مقدمه این کتاب، دکتر خالقی مطلق بر مبنای گزارش هردوت درباره اسکوت‌ها روایت رستم و سهراب را دارای ریشه‌ای «سکایی» می‌داند و بیان می‌کند: روایت رستم و سهراب و اصولا تمام روایات رستم سگزی دارای اصل سکایی است و سرزمین سکاها را باید خاستگاه اصلی روایت رستم و سهراب و سه روایت همگون دیگر دانست. مسیر پویش این روایت را از میان سکاها به میان اقوام دیگر، من چنین گمان می‌برم.
ایرانیان این روایت را خود مستقیم از سکاها گرفته بوده‌اند. در مورد زمان نفوذ روایات سکایی به درون ایران باید به این نکته توجه داشت که در شاهنامه ، رستم با خاندان گودرز خویشاوند است و این موضوع نشان می دهد که در زمان پارت ها روایات سکایی با پارتی تلفیق شده است که خود محتمل می کند که ایرانیان پیش از پارت‌ها، یعنی در زمان مادها و هخامنشیان با روایات سکایی آشنا بوده‌اند.
ارتباط سیاسی عمیق میان مادها و هخامنشیان با سکاها این موضوع را تأیید می‌کند. در این رابطه باید به دو مطلب توجه داشت: سکاها همان طور تابع مادها و هخامنشیان بودند که رستم در شاهنامه تابع شاهان ایرانی است. سکاها و یا اسکوت‌ها در پرورش شاهزادگان مادی همان نقشی را داشتند که در شاهنامه در مورد تربیت سیاوش توسط رستم هم می بینیم. گذشته از این، شاخه‌ای از سکاها در پیرامون سال 130 پیش از میلاد به خاور ایران سرازیر شدند و تقریبا در نواحی سیستان امروزی باشش گرفتند و این سرزمین به نام آنها سگستان (سجستان، سیستان) نام گرفت و از این پس پیوند آنها با دیگر بخش ایران نزدیک تر شد.»
کتاب «داستان رستم و سهراب (مجموعه داستان های شاهنامه)» با پیشگفتار، ویرایش و گزارش جلال خالقی مطلق، به کوشش محمدافشین وفایی و پژمان فیروزبخش در 272 صفحه، دو هزار و 200 نسخه به بهای 145هزار ریال از سوی انتشارات سخن منتشر شده است.
یکشنبه ۲۰ مهر ۱۳۹۳ - ۰۷:۴۵
نظر شما