آثار و کتاب های دفاع مقدس در بیان مقام معظم رهبری
ظرفیت های دفاع مقدس برای تولید رمان های هنرمندانه/ از «جنگ و صلح» تولستوی تا کتاب های «امیل زولا» از نگاه آیت الله خامنه ای
رهبر معظم انقلاب که خود یکی از چهره های برجسته کتابشناسی ایران است همواره در سال های اخیر بر استمرار تولید آثار دفاع مقدس تاکید داشته اند.
من یکی از مشتری های پرو پا قرص این کتاب ها بودم
« ادبیات و هنر مقاومت و آنچه مربوط به دورهی خاص دفاع کشور و ملت ماست، حقیقتاً از برجسته ترین و مهمترین کارهاست. البته دوستان خیلی کار کردهاند. از دههی 60 که این کارهای هنری و ادبی در حوزهی هنری شروع شد و این خاطرات منتشر گردید، من یکی از مشتریهای پرو پا قرص این کتاب ها بودم، که خاطرات را نگاه کنم. من خیلی تحتتأثیر جذابیت و صداقت و خلوص این نوشتهها و گفتهها هستم؛ این را واقعاً عرض میکنم. یاد کسانیکه این کارها را تولید کردند، از خاطر محو نمیشود. اسمهایی که من پشت این کتابها خواندم و کتاب هایشان را نگاه کردم، غالباً در ذهنم هست و من قدردان و قدرشناس اینها هستم و اگر میتوانستم، عظمت این کار را مدح میکردم. البته در طول تاریخ، شعرا معمولاً صاحبان قدرت و ثروت و امثال اینها را مدح میکردند؛ اما بهنظر من باید شماها را مدح کرد. اگر بنده شاعر بودم، یقیناً در مدح شماها، در مدح آقای سرهنگی، در مدح آقای بهبودی، در مدح آقای قدمی، در مدح همین خاطرهسازان و خاطرهانگیزان قصیده میساختم؛ حقیقتاً جا دارد؛ چون کارِ بسیار بزرگ و بااهمیتی است.
هنرمندانهترین نوشتههای هنری و رمان های بزرگ مربوط به چه دوره یا از ملت هاست؟
دوران دفاع مقدس برای ملت ما ظرفیت و موقعیتی بود که این ملت بتواند اعماق جوهرهی خودش را در ابعاد مختلف نشان دهد، و نشان داد. عرض کردم، همهی ملتها همینطورند؛ با اختلافاتی که در کیفیت کار و اهداف و جهتگیریها و نیتها وجود دارد. دورهی سختی برای یک کشور - چه سختی جنگ باشد، چه سختی اقتصادی باشد، چه فشارهای گوناگون سیاسی باشد - دورهی نشان دادن ظرفیتهاست؛ که این ملت چقدر ظرفیت دارد، چقدر قابلیت اظهار وجود دارد، چقدر لیاقت بقا دارد.
لذا بهترین آثار هنری هم که انسان نگاه میکند، یا بخشهای زیبای بهترین آثار هنری، مربوط به همین دورههای این کشورهاست. شما به آثار داستانی ای که وجود دارد، اگر نگاه کنید، شیرینترین و هنرمندانهترین نوشتههای هنری و رمانهای بزرگ مربوط به بخشهایی است که ملتی دارد کار بزرگی از این قبیل انجام میدهد. «جنگ و صلح» تولستوی مربوط به مقاومت عجیب مردم روسیه است در مقابل حملهی ناپلئون و حرکت عظیمی که مردم مسکو انجام دادند برای ناکام کردن ناپلئون.
تولستوی کتابهای دیگری هم دارد، اما به نظر من این کتاب برجستگی اش به خاطر این است که کاملاً بر محور روح دفاع مردم روسیه است. همینطور است بسیاری از کتاب های دیگری که یا در مورد انقلاب شوروی نوشته شده است.
یا در مورد انقلاب کبیر فرانسه نوشته شده، یا در مورد جنگ های فرانسه و آلمان و دفاع مردم فرانسه نوشته شده؛ مثل بعضی از کتاب های امیل زولا. مهمترین آثار رمانی مربوط به دوران حساس یک ملت است، که در آنوقت این ملت توانسته ظرفیت خودش را نشان دهد. شاید نقاشیها هم همینطور باشد. البته بنده در نقاشی به عنوان یک بیننده هم حتّی سررشتهی خوبی ندارم؛ اما گمان می کنم تا آنحدی که شنیدم، زیباترین یا بخشی از زیباترین نقاشی های بزرگ دنیا مربوط به صحنههای جنگ است؛ مثلاً صحنهی جنگ «واترلو» و صحنههای گوناگون دیگر.
مهمترین جلوه گاه حوزه ی هنر کشور
برای حوزهی هنر کشور، یکی از مهمترین جلوهگاهها، دورهی جنگ تحمیلىِ بر ما و دورهی دفاع مقدس بوده و هنوز هم هست؛ باید از این استفاده کرد. دو سه سال قبل جمع زیادی از هنرمندها در این حسینیه جمع بودند. به آنها گفتم کدام هنرمند است که از روحیهی حماسىِ پُرشور ملت و جوان های خودش در مقابل دشمنی که قصد داشت غیرت و عزت این ملت را زیر پاهای خودش لگدمال کند، و از زیبایی خارقالعادهی آن بتواند بگذرد و این را نبیند. اگر دیدیم هنرمندهای ما این را نمی بینند و به آن نمیپردازند، باید ببینیم عیب کار کجاست. یا در نگاه هنری، یا در عرضهی درست، یا تأثیراتی که سیاستها و دشمنان در فضای فرهنگی کشور دارند میگذارند، مشکلی وجود دارد؛ والّا چطور ممکن است یک ملت فراموش کند یا نبیند و نفهمد؟ لذا خاطرهگویی شما و ثبت کردن این حوادث، نقش خیلی زیادی در این مسأله دارد.
اخیراً از آقای بهبودی و آقای سرهنگی مصاحبهیی میخواندم، که واقعاً هم همینطور است. این آقایان معتقدند که قضایای دورهی دفاع مقدس را بایستی مستند کرد، تبیین کرد، مستدل کرد تا براساس اینها آثار هنری بهوجود بیاید، که کاملاً درست است. اعتقاد من این است که ما هرچه برای دورهی دفاع مقدس سرمایهگذاری و کار کنیم، زیاد نیست؛ چون ظرفیت هنری و ادبی کشور برای تبیین این دوره، خیلی گسترده، وسیع و عمیق است و از این ظرفیت تاکنون استفادهی خوب و درخوری نشده. البته کتابهای خوبی نوشته شده، لیکن این رشته باید استمرار پیدا کند....»
نظر شما