به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) مراسم بزرگداشت عبدالحسین زرین‌کوب، عصر دیروز، دوشنبه، 24 شهریور با حضور حجت‌الاسلام سیدهادی خامنه‌ای، رئیس پژوهشگاه تاریخ اسلام، مهدی محقق، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، سیدمحمود دعایی، مدیر مسئول روزنامه اطلاعات، مهدی ماحوزی، مدیر گروه ادبیات فارسی دانشگاه تهران و روزبه زرین‌کوب، برادرزاده زنده‌یاد زرین کوب و عضو هیات علمی دانشگاه تهران در ساختمان شماره 2 انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد. در این برنامه بعضی از نزدیکان و شاگردان زرین‌کوب درباره این شخصیت بزرگ تاریخ و فرهنگ و ادبیات ایران سخنرانی کردند.
زرین‌کوب و مساله حدوث و قدمت عالم
مهدی ماحوزی، مدیر گروه ادبیات فارسی دانشگاه تهران در این برنامه گفت: حوادث روزگار آزادگان را آزاده‌تر و فرومایگان را فرومایه‌تر نشان می‌دهد، این یک پیام برای جامعه ایران است.
وی افزود: وقتی از زرین‌کوب سخن می‌گوییم، باید یک جامعیت را مدنظر داشته باشیم. بنده هم در کلاس درس ایشان از تواضع و فروتنی و از صبر و شکیبایی و سعه صدری که داشت بهره می‌بردم. او به همه اجازه اظهار نظر می‌داد. در یکی از جلسات بحث حدوث و قدیم مطرح شد و این‌که عالم حادث است یا قدیم که چند نفر برحسب آنچه معمول و متداول بود، گفتند جهان حادث است، اما زرین‌کوب ثابت کرد جهان در معنا قدیم است و در صورت حادث. بیان این موضوع شجاعتی می‌خواست که فقط در زرین‌کوب پیدا می‌شد.
ماحوزی اضافه کرد: در آن روز برنامه «هویت» پخش می‌شد و مقامات دولتی و وزیر نیامدند اما زرین‌کوب خیلی خویشتن‌دار بود و به ما گفت، شما برنامه را اجرا کنید و آنها که نیامدند به برنامه «هویت» برسند.
در ادامه ماحوزی به روخوانی قصیده‌ای که برای زرین‌کوب سروده بود پرداخت.
«راجع به» یا «راجب»!
حجت‌الاسلام و المسلمین سیدهادی خامنه‌ای هم در این برنامه با بیان این‌که با خواندن کتاب «دو قرن سکوت» زرین‌کوب را شناخته است، اظهار کرد: البته برخی نکات این کتاب قابل تجدید نظر است و زرین‌کوب هم در مقطعی درباره برخی جاهای آن تجدیدنظر کرد. به هر حال من با قدرت تحقیق زرین‌کوب از سال‌های دور آشنا شدم.
وی ادامه داد: متاسفانه شاگردان شاگردان عالمان قدیم از شیوه آنها تبعیت نمی‌کنند. آنان جامعیتی دارند که شایسته است درباره آن کار شود. وقتی برخی آثار پژوهشی به ویراستاری می‌رسند، باید از به کار بردن جملات و املاء آنها تاسف خورد. در بعضی از آنها به جای «راجع به» نوشته شده «راجِب»!
وی با اشاره به فعالیت‌های پژوهشگاه تاریخ اسلام افزود: این مرکز 6 گروه با نام‌های سیره، رجال و شخصیت‌ها، جریان‌های فکری و سیاسی و فرهنگی تاریخ اسلام، جغرافیای تاریخی جهان اسلام ، روش‌شناسی و متدولوژی و تاریخ است که برای جغرافیای تاریخی جهان اسلام دانشنامه‌ای با 200 هزار مدخل در حال تدوین است.
داستان‌ها و نمایشنامه‌های زرین‌کوب
روزبه زرین‌کوب، برادرزاده عبدالحسین زرین‌کوب هم در این برنامه گفت: استاد زرین‌کوب با همه مردم ایران نسبت داشت و امیدوارم مرا به چشم یکی از منسوبان ایشان نبینید. متاسفانه ما دچار روزمرگی شده‌ایم و از موضوع تحقیق خود فاصله گرفته‌ایم.
زرین‌کوب «یاد مدام ایران» را از ویژگی‌های عبدالحسین زرین‌کوب دانست و افزود: ایران پیوسته‌ترین اندیشه زرین‌کوب بود و لحظه‌ای از تفکر در باره گذشته، اکنون و آینده میهنش فارغ نبود. اگر ایران را در خطر می‌دید، در خط مقدم دفاع می‌ایستاد. زمانی که نام جعلی خلیج عربی مطرح شد، استاد با بحث‌های تاریخی و منطقی ثابت کرد این نام جعلی است.
وی با اشاره به نمایش‌واره‌های زرین‌کوب ادامه داد: او نمایشنامه‌هایی می‌نوشت که خودش به آنها نمایش‌واره میگفت. یکی از این نمایش‌واره‌ها «گفت‌وشنود درباره ابدیت ایران» نام داشت که سال 1350 نوشت. در این نمایش‌واره روح فردوسی و رستم پس از قرن‌ها در آرامگاه حکیم طوس به یکدیگر می‌رسند و درباره تاریخ و فرهنگ ایران سخن می‌گویند.
وی درباره داستان‌های کوتاه زرین‌کوب گفت: استاد داستان‌های کوتاهی نیز می‌نوشت. یکی از آنها «درخت‌های دهکده» است که در مجله «کلک» چاپ شد. این داستان روایت پیرمردی است که خاطرات گذشته خود را برای نوه‌هایش بازگو می‌کند.
روزبه زرین‌کوب در ادامه به روخوانی داستان کوتاه «درخت‌های دهکده» پرداخت.
مرگ همه جا هست!
تقی پورنامداریان، از شاگردان عبدالحسین زرین‌کوب هم در این برنامه گفت: زمانی که دانشجو بودم، علاقه زیادی به دیدن زرین‌کوب داشتم اما گمان می‌کردم او با من برخورد گرمی نخواهد داشت. یک بار در تعطیلات نوروز دکتر شفیعی گفت می‌خواهد پیش زرین‌کوب برود و من هم با ایشان رفتم. برخلاف تصورم استاد زرین‌کوب به حدی با خوشرویی مرا تحویل گرفت که از آن به بعد شجاعت بیشتری برای دیدن ایشان پیدا کردم.
پورنامداریان اضافه کرد: زرین‌کوب هم به قله‌ای رسیده است که دست‌نیافتنی است و جای تأسف است که زرین‌کوب نماند تا بیشتر بنویسد. آثار او نه تنها برای محققان بلکه برای همه مردم ایران قابل درک بود. برای نمونه «پله پله تا ملاقات خدا» اثری است برای تمام مردم ایران‌زمین. زرین‌کوب کاخی را بنا نهاد که وقتی آخرین آجر را روی آن گذاشت، از دنیا رفت ولی این کاخ تا همیشه خواهد ماند و زرین‌کوب از نوابع ادبیات ایران خواهد ماند.
وی با اشاره به درگذشت زرین‌کوب گفت: شب پیش از مرگ زرین‌کوب به دیدارش رفتم. مرحوم قمر آریان به وی گفت فلانی آمده است. استاد به سختی پلک‌های خود را باز کرد و نمی‌دانم مرا را شناخت یا نشناخت اما دو بار تکرار کرد:« مرگ همه جا هست» و فردای آن روز خبر درگذشت زرین‌کوب را شنیدم.
زرین‌کوب و مساله حدوث و قدمت عالم
مهدی ماحوزی، مدیر گروه ادبیات فارسی دانشگاه تهران در این برنامه گفت: حوادث روزگار آزادگان را آزاده‌تر و فرومایگان را فرومایه‌تر نشان می‌دهد، این یک پیام برای جامعه ایران است.
وی افزود: وقتی از زرین‌کوب سخن می‌گوییم، باید یک جامعیت را مدنظر داشته باشیم. بنده هم در کلاس درس ایشان از تواضع و فروتنی و از صبر و شکیبایی و سعه صدری که داشت بهره می‌بردم. او به همه اجازه اظهار نظر می‌داد. در یکی از جلسات بحث حدوث و قدیم مطرح شد و این‌که عالم حادث است یا قدیم که چند نفر برحسب آنچه معمول و متداول بود، گفتند جهان حادث است، اما زرین‌کوب ثابت کرد جهان در معنا قدیم است و در صورت حادث. بیان این موضوع شجاعتی می‌خواست که فقط در زرین‌کوب پیدا می‌شد.
ماحوزی اضافه کرد: در آن روز برنامه «هویت» پخش می‌شد و مقامات دولتی و وزیر نیامدند اما زرین‌کوب خیلی خویشتن‌دار بود و به ما گفت، شما برنامه را اجرا کنید و آنها که نیامدند به برنامه «هویت» برسند.
در ادامه ماحوزی به روخوانی قصیده‌ای که برای زرین‌کوب سروده بود پرداخت.
«راجع به» یا «راجب»!
حجت‌الاسلام و المسلمین سیدهادی خامنه‌ای هم در این برنامه با بیان این‌که با خواندن کتاب «دو قرن سکوت» زرین‌کوب را شناخته است، اظهار کرد: البته برخی نکات این کتاب قابل تجدید نظر است و زرین‌کوب هم در مقطعی درباره برخی جاهای آن تجدیدنظر کرد. به هر حال من با قدرت تحقیق زرین‌کوب از سال‌های دور آشنا شدم.
وی ادامه داد: متاسفانه شاگردان شاگردان عالمان قدیم از شیوه آنها تبعیت نمی‌کنند. آنان جامعیتی دارند که شایسته است درباره آن کار شود. وقتی برخی آثار پژوهشی به ویراستاری می‌رسند، باید از به کار بردن جملات و املاء آنها تاسف خورد. در بعضی از آنها به جای «راجع به» نوشته شده «راجِب»!
وی با اشاره به فعالیت‌های پژوهشگاه تاریخ اسلام افزود: این مرکز 6 گروه با نام‌های سیره، رجال و شخصیت‌ها، جریان‌های فکری و سیاسی و فرهنگی تاریخ اسلام، جغرافیای تاریخی جهان اسلام ، روش‌شناسی و متدولوژی و تاریخ است که برای جغرافیای تاریخی جهان اسلام دانشنامه‌ای با 200 هزار مدخل در حال تدوین است.
داستان‌ها و نمایشنامه‌های زرین‌کوب
روزبه زرین‌کوب، برادرزاده عبدالحسین زرین‌کوب هم در این برنامه گفت: استاد زرین‌کوب با همه مردم ایران نسبت داشت و امیدوارم مرا به چشم یکی از منسوبان ایشان نبینید. متاسفانه ما دچار روزمرگی شده‌ایم و از موضوع تحقیق خود فاصله گرفته‌ایم.
زرین‌کوب «یاد مدام ایران» را از ویژگی‌های عبدالحسین زرین‌کوب دانست و افزود: ایران پیوسته‌ترین اندیشه زرین‌کوب بود و لحظه‌ای از تفکر در باره گذشته، اکنون و آینده میهنش فارغ نبود. اگر ایران را در خطر می‌دید، در خط مقدم دفاع می‌ایستاد. زمانی که نام جعلی خلیج عربی مطرح شد، استاد با بحث‌های تاریخی و منطقی ثابت کرد این نام جعلی است.
وی با اشاره به نمایش‌واره‌های زرین‌کوب ادامه داد: او نمایشنامه‌هایی می‌نوشت که خودش به آنها نمایش‌واره میگفت. یکی از این نمایش‌واره‌ها «گفت‌وشنود درباره ابدیت ایران» نام داشت که سال 1350 نوشت. در این نمایش‌واره روح فردوسی و رستم پس از قرن‌ها در آرامگاه حکیم طوس به یکدیگر می‌رسند و درباره تاریخ و فرهنگ ایران سخن می‌گویند.
وی درباره داستان‌های کوتاه زرین‌کوب گفت: استاد داستان‌های کوتاهی نیز می‌نوشت. یکی از آنها «درخت‌های دهکده» است که در مجله «کلک» چاپ شد. این داستان روایت پیرمردی است که خاطرات گذشته خود را برای نوه‌هایش بازگو می‌کند.
روزبه زرین‌کوب در ادامه به روخوانی داستان کوتاه «درخت‌های دهکده» پرداخت.
مرگ همه جا هست!
تقی پورنامداریان، از شاگردان عبدالحسین زرین‌کوب هم در این برنامه گفت: زمانی که دانشجو بودم، علاقه زیادی به دیدن زرین‌کوب داشتم اما گمان می‌کردم او با من برخورد گرمی نخواهد داشت. یک بار در تعطیلات نوروز دکتر شفیعی گفت می‌خواهد پیش زرین‌کوب برود و من هم با ایشان رفتم. برخلاف تصورم استاد زرین‌کوب به حدی با خوشرویی مرا تحویل گرفت که از آن به بعد شجاعت بیشتری برای دیدن ایشان پیدا کردم.
پورنامداریان اضافه کرد: زرین‌کوب هم به قله‌ای رسیده است که دست‌نیافتنی است و جای تأسف است که زرین‌کوب نماند تا بیشتر بنویسد. آثار او نه تنها برای محققان بلکه برای همه مردم ایران قابل درک بود. برای نمونه «پله پله تا ملاقات خدا» اثری است برای تمام مردم ایران‌زمین. زرین‌کوب کاخی را بنا نهاد که وقتی آخرین آجر را روی آن گذاشت، از دنیا رفت ولی این کاخ تا همیشه خواهد ماند و زرین‌کوب از نوابع ادبیات ایران خواهد ماند.
وی با اشاره به درگذشت زرین‌کوب گفت: شب پیش از مرگ زرین‌کوب به دیدارش رفتم. مرحوم قمر آریان به وی گفت فلانی آمده است. استاد به سختی پلک‌های خود را باز کرد و نمی‌دانم مرا را شناخت یا نشناخت اما دو بار تکرار کرد:« مرگ همه جا هست» و فردای آن روز خبر درگذشت زرین‌کوب را شنیدم.
نظر شما