علی مغانی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) به شرح مشکلات چاپخانه‌داران در استان خراسان رضوی، همچنین مشکلات کلان این حوزه پرداخته است. مغانی یکی از قدیمی های صنعت چاپ کشور است که برای نخستین بار سال 1355 چاپخانه اش را در شهر فردوس راه اندازی کرد و در طول سال های بعد به آن وسعت بخشید.

مغانی در این مصاحبه با اشاره به برخی مشکلاتی که پیش پای چاپخانه داران قرار دارد، گفت: چاپخانه داران برای خرید ماشین یا یک قطعه مورد نیاز خود نمی توانند به راحتی ارز از کشور خارج و قطعه وارد کنند، گاهی برخی ماشین ها دو میلیون یورو قیمت دارند و جابه جا کردن این مبلغ خیلی سخت است؛ این در حالی است که دفتر امور چاپ می تواند راهکارهای مؤثرتری برای این موضوع بیندیشد.
 
مغانی با بیان این که وزارت ارشاد می تواند بخش فرهنگی و نظارتی بر چاپخانه ها را به خوبی کنترل کند، یادآور شد: طبق این کنترل ها، هیچ کتابی نمی تواند بدون مجوز چاپ شود، روزنامه ها و عکس ها بدون مجوز منتشر نمی شود اما در حوزه اعتباردهی به صنعت مانند دیگر صنایع این کار باید توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت  پوشش داده شود و تا چاپخانه‌داران سهمیه ارزی پیش بینی شده را دریافت کنند.

وی تاکید کرد: کل بودجه ای که دفتر امور چاپ دارد حدود دو میلیارد تومان است که کفاف حقوق کارمندان و هزینه های جاری آن مجموعه را به سختی می دهد و معتقدم برای رفع مشکلات این حوزه مشکلات ساختاری باید حل شود تا بتوانیم برای این صنعت کاری انجام دهیم.

رئیس اتحادیه چاپخانه داران استان خراسان رضوی در بخش دیگر سخنانش به فعالیت حدود چهار هزار و 113 واحد چاپی در کشور اشاره کرد و گفت: در این چاپخانه ها کمترین ماشین 500 میلیون و گران ترین دستگاه حداقل 160 میلیارد تومان است و در چنین وضعیتی وزارتخانه ای که متولی چاپ است کارشناس خبره ای ندارد که درباره ماشین ها اظهار نظر کند. 

لزوم به روزرسانی
وی همچنین از آیین نامه های موجود چاپ و قدیمی بودن آنها گلایه کرد و افزود: اغلب این آیین نامه ها متعلق به 50 سال پیش است و مواردی در آنها قرار دارد که همراه با تغییرات تکنولوژی به روز نشده به عنوان مثال مرحله حروفچینی از بین رفته است و باید برای به روز شدن آن باید راهکاری اندیشیده شود.

مغانی یادآور شد: معتقدم برای حل مشکلات این حوزه باید کارگروه منسجمی تشکیل و موضوعات مربوط به این حوزه را آسیب شناسی کند، این کارگروه باید متشکل از کارشناسان و افراد خبره باشد تا مشکلات این حوزه را احصا و قوانین و آیین نامه ها را عوض کنند، البته در این میان نباید به یافتن مشکلات از مسئولان و کارشناسان بسنده کرد، بلکه باید چاپخانه داران را نیز درگیر کار و مشکلات آنها را نیز جستجو کرد.

رئیس اتحادیه چاپخانه داران استان خراسان رضوی با بیان این‌که طبیعتاً یک چاپخانه دار نمی تواند آیین نامه بنویسد و قانون نویس باشد، گفت: چاپخانه داران به دلیل این‌که درگیر مشکلات و مسایل روزمره این حوزه هستند می توانند خیلی بهتر از مسئولان و مدیران در روشن کردن مسایل و اتخاذ تصمیم گیری ها به مدیران نقش داشته باشند.

وی همچنین از افت 10 تا 15 درصدی چاپ کتاب ها در سال ای اخیر انتقاد کرد و افزود: البته این موضوع فقط به حوزه کتاب مربوط نمی شود، روزنامه ها و مطبوعات نیز کاهش شمارگان داشته اند و این موضوع به دلیل گسترده شدن اینترنت در سراسر جهان و حرکت به سمت مطالعه آنلاین است، اکنون صنعت چاپ در حوزه نشر کتاب و مطبوعات حدود 25 درصد کل چاپ را در بر می گیرد و 75 درصد دیگر بسته بندی است اما نظارت بر این حوزه محدود است.

به گفته مغانی، قسمتی از چاپ که صنعتی است باید زیر نظر وزارت صنعت، معدن و تجارت باشد تا آن وزارتخانه بتواند نسبت به ورود قطعات، ماشین آلات و مواد اولیه همچون دیگر صنایع راه چاره ای پیدا کند، صنعت نساجی هم که در چند سال پیش دچار مشکل شده بود با ارز دولتی جان دوباره ای گرفت و این صنعت اکنون بازسازی شده است.

 مغانی به‌عنوان نماینده اتحادیه های چاپ کشور در شورای سیاستگذاری صنعت چاپ بود، درباره فعالیت های این شورا توضیح داد: تشکیل این شورا، کار خوبی بود زیرا دست اندرکاران چاپ کشور با معاونت فرهنگی جلسات مستمر ماهانه برگزار و مشکلات را مرور می کردند و دغدغه های فعالان این حوزه به مدیران و مسئولان اطلاع رسانی می شد ولی متأسفانه این کار استمرار پیدا نکرد. این شورا فرصت خوبی بود تا برخی  ناهماهنگی ها و مشکلات این بخش در تعامل معاونت فرهنگی با سازمان هایی چون توسعه تجارت، امور مالیاتی و صندوق توسعه ملی برطرف شود.

وی در بخش دیگر صحبت هایش به برخی برنامه های پیشین وزارت ارشاد برای تجمیع اتحادیه های صنفی صنعت چاپ و تاسیس یک اتحادیه کشوری هم اشاره و اظهار کرد: در حوزه چاپ با رفتن یک مسئول همه کارها و تصمیماتی که پیش از این گرفته شده، بر هم می خورد زیرا طرح ها و کارها قانونمند نیست، این در حالی است که ما در اداره کتاب با چنین مشکلی روبه رو نیستم زیرا ساختار این بخش به درستی تعریف شده است.

مغانی با بیان این‌که بی توجهی به صنعت چاپ در طول سال های مختلف، آسیب های زیادی به چاپخانه داران وارد کرده است، گفت: اکنون افزون بر دوهزار میلیارد تومان واردات کالاهای چاپی به کشور داریم و این مبلغ خیلی بالا است، زیرا برنامه ریزی و حمایت در این بخش وجود ندارد و چنین آماری موجب می شود چاپخانه داران برای ورود دستگاه های جدید سرمایه گذاری نکنند، اکنون خریداری یک سری دستگاه های جدید چاپ و بسته بندی گاهی نیازمند 20 میلیارد تومان پول است اما در چنین بازاری چه فردی حاضر است ارز آزاد خریداری کند و با مشکلات زیاد آن را به دست فروشنده بسپارد و ماشینی خریداری کند که نمی داند سرنوشتش چه می شود؟!

وی تاکید کرد: دلیل اصلی محدودیت سرمایه گذاری چاپخانه داران، افزایش واردات کالاهای چاپی از کشورهای ترکیه و چین است که موجب شده است آنها از چنین اقداماتی دلسرد و دلزده شودند.

معضل واحدهای بدون جواز
مغانی در بخش دیگر سخنان خود با اشاره به عضویت 253 واحد لیتوگرافی، چاپ، صحافی و کارتن سازی در اتحادیه چاپخانه داران استان خراسان رضوی، افزود: حدود 170 واحد صنفی هم هستند که برای دریافت جواز پیشقدم نمی شوند، سال گذشته ما در یک بررسی کلی 150 واحد چاپ سیلک را شناسایی کردیم که بدون مجوز مشغول فعالیت بودند و غیر از آنها نیز چندین واحد دیگر در حوزه چاپ افست، صحافی، لیتوگرافی و کارتن سازی نیز بدون جواز اتحادیه هستند که البته تعداد فعالان چاپ سیلک از دیگر رسته ها بیشتر است.

او در پاسخ به این پرسش که چرا این گروه برای دریافت جواز به اتحادیه مراجعه نمی کنند، گفت: بسیاری از این افراد به دنبال سود و منافع اقتصادی هستند و تصور می کنند اگر در اتحادیه عضو نباشند و حق عضویت پرداخت نکنند، سود کرده اند این در حالی است که اتحادیه ها به وجود آمده اند تا به عنوان بازوی دولت فعالیت کنند و کنترل ها و نظارت های سطح خرد و کلان را انجام دهند، بودجه اتحادیه ها از محل وصول حق عضویت ها جمع آوری می شود، این افراد اذعان می کنند که اگر در اتحادیه عضو شویم هر از چند گاهی بازرس به سراغ آنها می رود و مجبور به پاسخگویی می شوند.

رئیس اتحادیه چاپخانه داران استان خراسان رضوی با بیان این‌که این موضوع باید توسط دولت و به صورت زیربنایی پیگیری شود، ادامه داد: اگر شرایطی ایجاد شود که هر واحد صنفی تقاضای برق تجاری داشته باشد یا برای کارهای بیمه اقدام می کند، سازمان ها و نهادهای دولتی از آنها نامه اتحادیه یا جواز کسب از اتحادیه صنفی درخواست کنند، این اجبار به مرور کارساز خواهد شد و واحدهای تولیدی عادت می کنند به اتحادیه مراجعه و جواز کسب دریافت کنند، البته ما دو بازرس داریم که به صورت متناوب به دنبال شناسایی واحدهای بدون مجوز هستند ولی مساله اصلی این است که مکان این واحدها نامشخص است.

پلمب واحدهای غیر مجاز
مغانی همچنین از پلمب شش واحد غیرمجاز در دو ماه گذشته هم خبر داد و یادآور شد: اتحادیه به دلیل این‌که این چاپخانه ها از اعضایش نیستند، نمی تواند بر فعالیت و کارکرد این گروه از چاپخانه داران کنترل و نظارتی داشته باشد، طبق بخشنامه و آیین نامه وزارت ارشاد اکنون چاپخانه های عضو اتحادیه باید مسائل مختلفی را رعایت کنند اگر واحد صنفی نیازمند پوستر باشد باید جواز کسب به چاپخانه ارایه کند تا برایش پوستر چاپ کنند، این در حالی است که واحدهای بدون مجوز خیلی راحت و بدون در نظرگرفتن ضوابط و معیارهای حرفه ای، هر سفارشی را انجام می دهند. در خلال این موضوع کارهای غیرمجاز زیادی انجام می شود، زیرا کنترل و نظارتی بر آنها نمی شود.

به گفته وی، نکته دیگری که در این میان وجود دارد، قیمت شکنی هایی است که این گروه در کار و فعالیت خود دارند، این گروه عموماً هزینه هایی چون مالیات، بیمه و مراحل قانونی را پرداخت نمی کنند و در تعیین قیمت خدمات خود بهایی خیلی پایین تر از واحدهای رسمی می گیرند اما با این اقدام نه تنها بازار را بر هم می زنند بلکه موجب ایجاد نوعی بی اعتمادی در میان صنف می شوند.

او همچنین به مشکل سرمایه در گردش چاپخانه داران اشاره کرد و افزود: رکودی که اکنون در صنعت چاپ کشور وجود دارد موجب شده که نقدینگی این حوزه نیز دچار کمبود شود، اغلب چاپخانه داران مجبور هستند مواد اولیه مورد نیاز خود را نقدی خریداری کنند، سفارش مشتری را به موقع تحویل دهد و در مقابل چک شش ماهه تحویل گیرد و این موضوع آسیب زیادی به چرخه کار چاپخانه داران وارد می کند.

مغانی درباره آسیب فعالان ریسوگرافی که با در اختیار داشتن ماشین های چاپ رومیزی، کتاب و سفارش های چاپی را می گیرند، نیز گفت: اکنون یک فرد برای دریافت جواز چاپخانه باید حدود 6 ماه به وزارت ارشاد برود و از مسیرهای مختلف عبور کند تا بتواند جواز خود را بگیرد، این در حالی است که برخی که دستگاه ریسوگرافی خریداری می کنند خیلی راحت در مدت یک روز می توانند پروانه و جواز خود را از اتحادیه تایپ و تکثیر تهیه و  به چاپ کتاب، سرکاغذ و کارت ویزیت اقدام کنند و این همان موضوع یک بام و دو هواست که چاپخانه داران با آن روبه رو هستند.

او همچنین درباره به روز بودن دستگاه ها و ماشین آلاتی که در چاپخانه های استان خراسان رضوی قرار دارد نیز گفت: در شهر مشهد حدود 12 واحد هستند که می توان گفت از ماشین آلات به روز و مدرن بهره مند هستند و عمده چاپخانه ها، ماشین آلات قدیمی و فرسوده دارند که باید این واحدهای صنفی به لحاظ امکانات بازسازی و نوسازی شوند ولی با وام های 25 یا 30 درصدی و بازپرداخت 5 ساله امکان به روزرسانی نیست.

مغانی درباره اهمیت نقش آموزش در اتحادیه توضیح داد: سال گذشته طی تفاهمنامه ای با اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان داشتیم، 10 دوره آموزشی برای چاپخانه داران برگزار کردیم که با استقبال خوبی از سوی صنف روبه روبه رو شد، این کلاس ها حدود 25 میلیون تومان هزینه داشت که متاسفانه تاکنون اداره ارشاد پولی به ما پرداخت نکرده است، در حالی که ما استادان را از تهران آوردیم و هزینه زیادی کردیم ما برای توسعه بخش آموزش به کمک و حمایت ارشاد نیازمندیم.