حمید قنبری، نوازنده و مدرس سازهای کوبهای گفت که تصنیفخوانی از دو بخش خواندن و نواختن تشکیل شده که اکنون به دلیل تخصصی شدن هریک از این مهارتها، کمتر دیده و شنیده میشوند.
وی اظهار کرد: این نکته را نباید از نظر دور کرد که غیر از خواننده، عاملهای دیگری مانند نوازندگان موسیقی هم نیاز به داشتن چنین مهارتی هستند. مثلا نوازندگان سازهای کوبهای در گذشتهای نه چندان دور، کسب مهارت خواندن و نواختن را امری ضروری برای تکمیل کار موسیقایی خویش دانسته و به آن مسلط بودهاند.
قنبری با یادآوری قدمت هنر «تصنیفخوانی» در موسیقی ملل گفت: مثلا در کشورهایی مانند آذربایجان و تاجیکستان هنوز نوازندگان و خوانندگانی هستند که این فن را از نسلهای گذشته آموخته و اجرا میکنند.
این مدرس موسیقی گفت: «ضربی خوانی» هم یکی دیگر از این مهارتها است که در گذشته توسط نوازندگان سازهای کوبهای اجرا میشده با این تفاوت که تنوع جملههای ریتمیک و حرکت ملودی در ضربی خوانی بسیار محدودتر از تصنیفخوانی بوده است.
وی افزود: هر چند در «ضربیخوانی» یک جمله موسیقایی مشخص تکرار میشود، اما کلام تغییر میکند که این امر بیشتر به شکل بداهه صورت میپذیرد و افرادی مانند حاجی خان و عبدالله دوامی بر آن احاطه کامل داشتهاند.
به گفته وی، نمونههای بازمانده این هنر دیرین، اکنون از سوی مرشدان زورخانه و گونه دیگر آن از سوی درویشهای خانقاه که با خواندن اشعار و گفتن ذکر در هنگام نواختن، مراسم خود را اجرا میکنند، هنوز هم قابل مشاهده است.
قنبری عنوان کرد: تلاش کردم در کتاب جدیدم با عنوان «اصناف تصنیف»، توجهها را به مزایای تمرین کردن و به دست آوردن این مهارتها جلب کنم؛ چون جداسازی کامل ملودی و ریتم برای آموختن موسیقی، مثمر ثمر نیست و این دو به گونهای ژرف و درونی در هم تنیده شدهاند.
وی اظهار کرد: متاسفانه بین خواندن و نواختن، این دو بخش مهم موسیقی فاصله افتاده است و کار نوازندگان سازهای کوبهای طوری است که هنگام نوازندگی توجه به حرکات ملودی نمیشود و همچنین ایجاد بافت نهایی یک قطعه موسیقی را که از هماهنگی حرکات ریتمیک و ملودیک سازها حاصل میشود، کمتر مد نظر قرار میدهند.
قنبری گفت: توجه به تقطیع کلام شعر در تصنیفها و چگونگی ورود و خروج آن جدا از مباحث تئوریک، زاویه دیگری است که در کتابم به آن پرداختهام؛ طوریکه هنرآموز به جای درگیر شدن با مباحث تئوریک دست و پا گیر، با کمک کتاب بیشتر به سوی تجارب عملی هدایت میشود.
ویراستار کتاب «نت نوشتههای امیر ناصر افتتاح» گفت: با ارایه لوح فشرده صوتی به ضمیمه کتاب بر شفاهی بودن شیوه آموزش این مهارتها تاکید کردهام.
قنبری بیان کرد: تنوع مایهها و گوناگونی ورود و خروج کلام از ضربهای مختلف، خصوصیت بارزی است که در تصنیفهای انتخابی این مجموعه دیده میشود. طوری که هر یک از تصنیفها در دستگاه یا آواز مستقلی انتخاب شده و با هم شباهت ندارند.
حمید قنبری متولد 1353 تهران و هنرآموخته مکتب تنبک بهمن رجبی است. وی تاکنون با ارکستر سمفونیک تهران و گروههای موسیقی مانند «آفتاب»، «آفاق»، «مهر»، «آوا» و «مهتاب» همکاری داشته است. قنبری با همکاری پدرام خاور زمینی کتاب «نت نوشتههای امیر ناصر افتتاح» را ویراستاری و منتشر کرده است.
نظر شما