خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، الهام عبادتی، خبرنگار گروه اندیشه: امروزه جایگاه رفیع رسانه‌ها در جامعه‌ای که در تلاش است تا با عقلانیت‌محوری به سوالات پاسخ دهد، بر هیچ کس پوشیده نیست.

از زمان آغاز پیدایش رسانه‌ها تاکنون کارکردهایی متفاوتی برای این ابزار ترسیم شده که یکی از اصلی‌ترین آن «اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی» است. رسانه‌ها در راستای انجام این کارکرد همواره به دنبال طرح سوالات جدید و در سطحی فراتر، پاسخ دادن به آن‌ها بوده‌اند.

گفت‌وگو با صاحب‌نظران و نخبگان فکری که به نوعی می‌توانند در شفاف‌سازی و پاسخ‌گویی به سوالات نقش مهمی را ایفا کنند، یکی از راهکارهایی است که رسانه‌ها برای ایفای نقش اطلاع‌رسانی خود به کار می‌گیرند. در این میان واضح است که پاسخ‌گویی صاحبان فکری و تعامل آن‌ها با رسانه‌ها تا چه حد می‌تواند موثر باشد.

اما آن‌چه سبب شد چنین یادداشتی نوشته شود، پاسخی بود که از سوی یکی از صاحب‌نظران حوزه اندیشه کشورمان به درخواست برای انجام یک مصاحبه داده شد.

چندی پیش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) مجموعه مصاحبه‌هایی را درباره «آسیب‌شناسی مطالعات شرق‌شناسی از نگاه اهل اندیشه» آغاز کرد و در این میان سعی شد تا ابعاد مختلف موضوع از نگاه صاحب‌نظران متفاوت بررسی شود.

در این راستا با دکتر سیدجواد میری، دانشیار حوزه جامعه‌شناسی و تاریخ ادیان پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، عبدالرحیم گواهی، مترجم، رییس مرکز پژوهش ادیان جهان و عضو فرهنگستان علوم، دکتر جعفر آقایانی چاوشی، استاد تاریخ علم دانشگاه صنعتی شریف و دکترای تاریخ علم و حجت‌الاسلام ‌و‌المسلمین محمدجواد اسکندرلو، عضو هیات علمی جامعه‌المصطفی العالمیه، مصاحبه‌هایی خواندنی و قابل تامل صورت گرفت و مطالبی جالب و بعضا جدید ارایه شدند.

چند روز پیش طبق قرار از پیش تعیین شده، سوالات مصاحبه‌ام را برای یکی از فعالان و صاحب‌نظران این عرصه(که بهتر است نامی از او آورده نشود) ارسال کردم تا بخش دیگری از ابعاد مطالعات شرق‌شناسی روشن شود. پس از چند روز پاسخی که این برادر بزرگوار برایم ارسال کرد، این بود: «سوالات جناب عالی محتوای پژوهش محوری مطالعات قرآنی خاورشناسان در مرکز ... است که برای آن با خوش‌بینی، حداقل ده سال پیش بینی شده است. بسیار تعجب کردم از خواسته جناب عالی. هر یک از این سوالات خود می‌تواند مبنای پژوهشی چند صفحه‌ای باشد. هزینه نگارش طرحی اینچنینی بر اساس تعرفه‌های سال 1390 بالغ بر 12 میلیون تومان بوده است که بدون تردید امروز بسیار بیشتر از آن خواهد بود. نصیحت پدرانه‌ای(در سن 57 سالگی) به جناب عالی دارم مبنی بر این که این موضوع را به این راحتی و در قالب خبر نمی‌توانید پِیگیری کنید و توفیقی نخواهید داشت.
 خبرگزاری ایکنا از چند سال قبل به دنبال آن بوده است و اصلاً موفق نبوده است. شما فقط می‌توانید اخبار کتاب‌ها، مقالات و احیاناً همایش‌هایی که در این زمینه منعقد می‌گردد را منعکس کنید. وقتی خبرگزاری‌ها حداکثر برای یک خبر بسیار خوب و با حجم فوق‌العاده بیش از ده هزار تومان نمی‌پردازند[حال به خبرهای سه هزار تومانی یا چهار هزار تومانی کاری نداریم]، نباید توقع داشته باشید که جوجه کبوتر صنّاری یا کریم باشد!»

بد نیست که این برادر بزرگوار بداند که هدف خبرگزاری کتاب ایران و هر خبرگزاری دیگری به یقین از طرح سوالات درباره موضوعات مختلف جامعه، انجام یک طرح پژوهشی مفصل نیست، چراکه اساساً این رسالت برای ما به عنوان یک خبرنگار تعریف نشده است.

به یقین انجام طرح‌های پژوهشی گسترده را ما به همان موسسات و نهادهایی که در این باره فعالیت دارند، می‌سپاریم تا هزینه‌های میلیونی و میلیاردی برای آن صرف شود، هرچند که بازهم مشخص نیست چند نفر یا حتی چند صد نفر از نتایج آن بهره می‌برند!!

با این وجود ما درصددیم با همان بضاعتمان و در حد همان خبرهای به قول ایشان ده‌ هزار تومانی!_که مشخص نیست این‌گونه آمار نادرست را از کجا به دست آورده‌اند_ سهمی هرچند کوچک در طرح سوال برای مخاطبان چند هزار نفری‌مان داشته باشیم، چراکه متاسفانه یکی از معضلاتی که جامعه ایرانی با آن درگیر است فرار از طرح سوال و پاسخ‌گویی به آن است.

در این میان به خود می‌بالیم که هنوز اندیشمندان و صاحبان فکری هستند که به جای نصیحت‌های پدرانه(که البته آن هم در جای خود قابل قدردانی است) ما را از گفته‌های خود بی‌بهره نمی‌کنند و می‌خواهند تا حرکت جامعه ایرانی را به سمت جامعه دانایی آسان‌تر کنند.

امید است نقش رسانه‌ها و کارکرد آن‌ها برای اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی برای همگان آن قدر روشن باشد تا نیازی به نوشتن چنین یادداشت‌هایی نباشد!