چهارشنبه ۵ تیر ۱۳۹۲ - ۱۱:۵۲
دانش: خواندن فیلمنامه برای مخاطب عام لذت ندارد

مهرزاد دانش، منتقد سینما، اعتقاد دارد که هدف نویسندگان تازه‌کار از انتشار فیلمنامه‌شان تنها معرفی خود به جامعه سینمایی است و انتشار فیلمنامه خارجی نیز فقط هدف آموزشی و پژوهشی دارد؛ در حالی که فیلمنامه‌ها مخاطب عام ندارند و خواندن آن‌ها لذتی برای مخاطب در پی نخواهد داشت._

دانش در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، درباره چرایی انتشار برخی فیلمنامه‌ها در قالب کتاب، توضیح داد: فیلمنامه‌هایی را که در قالب کتاب منتشر می‌شوند، می‌توان به دو گروه تقسیم‌بندی کرد؛ نخست آثار برخی فیلمنامه‌نویسان حرفه‌ای سینماست که تجربه حرفه‌ای خود را در مناسبات سینمایی ایران پس داده‌اند. 

وی افزود: دسته دیگر آثار فیلمنامه‌نویسانی است که فرصت ورود به سینمای حرفه‌ای در ایران را پیدا نکرده و سعی دارند از این طریق خود را معرفی کنند. همچنین انتشار فیلمنامه می‌تواند نوعی ثبت اثر هنری در فضای عمومی هم باشد. 

دانش در توضیح بیشتر روند جریان انتشار فیلمنامه به عنوان ثبت اثر در فضای عمومی جامعه، گفت: اگر فیلمنامه‌نویس صرفا اثر خود را در بانک فیلمنامه خانه‌سینما ثبت کند، ممکن است اثر او به هیچ عنوان دیده نشود، اما انتشار فیلمنامه و قرار دادن آن در دست مخاطبان، بهترین راهی است که نویسنده بتواند استعداد خود را نشان دهد. 

این منتقد سینما در ادامه در پاسخ به این سوال که «آیا می‌توان فیلمنامه‌ را مانند نمایشنامه به عنوان یک متن ادبی درنظر گرفت؟» گفت: خیر، فیلمنامه به هیچ عنوان متن ادبی نیست، بلکه یک متن فنی سینمایی است و تنها برای تبدیل شدن به فیلم نوشته می‌شود. 

دانش در ادامه با اشاره به تفاوت عمده متن ادبی با فیلمنامه، گفت: مخاطب از خواندن متن ادبی لذت خواهد برد، اما خواندن فیلمنامه به هیچ عنوان کاری لذت‌بخش نیست. فیلمنامه‌های منتشر شده تنها توسط کسانی خوانده می‌شود که به طور جدی قصد پژوهش دارند یا در زمینه ادبیات سینما کار می‌کنند. 

دانش گفت: حتی فیلمنامه‌نویسان تازه‌کاری که اثر خود را منتشر می‌کنند، هدف‌شان جذب مخاطب عام نیست، بلکه قرار است با این کار خود را به جامعه سینمایی کشور معرفی کنند. مخاطبان فیلمنامه استادان دانشگاه، دانشجویان و پژوهشگران حوزه سینما هستند. 

دانش همچنین در پاسخ به این سوال که «برخی فیلم‌های خارجی در ایران مخاطبان عام بسیاری پیدا می‌کنند، آیا ممکن است انتشار فیلمنامه این‌گونه از آثار در ایران مخاطب عام پیدا کند؟» گفت: فیلمنامه‌ها اصولا متون سنگینی هستند و همان‌طور که بیان کردم، خواندن آن‌ها هیچ لذتی درپی ندارد. مخاطب با خواندن فیلمنامه نمی‌تواند به راحتی داستان را تعقیب کند، بلکه جداسازی سکانس‌ها از هم مدام در روند تعقیب او گسست ایجاد می‌کند. انتشار فیلمنامه خارجی نیز باز به همان مقوله آموزش و پژوهش باز می‌گردد. 

وی در ادامه با ذکر مثالی گفت: به عنوان نمونه فیلم «شاهین مالت» را در نظر بگیرید. این اثر یک فیلم «نوآر» محصول آمریکا در سال 1941 به کارگردانی و نویسندگی «جان هیوستن» است. این فیلم بر اساس رمانی به همین نام نوشته «دشیل همت» ساخته شده است، حال اگر فیلمنامه این اثر منتشر شود، به دانشجویان و پژوهشگران این امکان را می‌دهد تا نوع روایت، نوع بافت داستان، شیوه سکانس‌بندی و دیگر مسایلی از این دست را پی‌گیری کنند. 

دانش گفت: اگر مخاطبی بخواهد داستان شاهین مالت را پیگیری کند، سراغ متن دشیل همت می‌رود یا در نهایت فیلم را تهیه کرده و مشاهده می‌کند. 

این منتقد در پایان گفت: در مجموع باید گفت که فیلمنامه به هیچ عنوان مخاطب عام ندارد، بنابراین اگر این آثار در قالب کتاب منتشر شوند، مخاطبان خاص و تخصصی سینما را به دنبال خود خواهند کشاند. 

مهرزاد دانش از منتقدان فعال سینما در دهه اخیر، دانش آموخته دانشگاه امام صادق (ع) در رشته معارف اسلامی و علوم سیاسی در مقطع کارشناسی ارشد است. 

دانش کار نقد فیلم را از سال 1376 در ماهنامه سینمایی فیلم شروع کرد. او ‌اکنون در ماهنامه سینمایی فیلم، ماهنامه فیلم‌نگار، فصلنامه ادبیات و سینما، ماهنامه صنعت سینما، ماهنامه سینمای پویا و هفته نامه شهروند امروز مطالب سینمایی می‌نویسد. 

دانش همچنین حضوری فعال در برنامه تلویزیونی «هفت» دارد. 

شماری از مقالات سینمایی او درباره چگونگی طرح مسایل مذهبی در سینماست. او همچنین مطالب متعددی درباره سینمای سیاسی دارد. در تابستان 1387 دانش به همراه 9 منتقد دیگر از سوی انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی به عنوان منتقد برگزیده شناخته شده‌ است.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها

اخبار مرتبط