به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، در این نشست كه روز گذشته 6 خرداد برگزار شد، آقامحمدلو، مولف کتاب، و احسان قاسمیان، منتقد، به بحث و تبادل‌نظر درباره کتاب و رویکردهای مختلف آن پرداختند.

در این نشست علاوه بر رونمایی از کتاب، کارشناسان برنامه کوشیدند راهکارهایی برای پیشرفت در حوزه علوم انسانی ارایه کنند. 

پس از قرائت مقدمه و پیشگفتار کتاب، مجری برنامه نیز یکی از دغدغه‌های مهم را بومی‌گرایی علم دانست و گفت: این کتاب، توحید را به عنوان یک گستره استخراج معنی به کار می‌گیرد و در نهایت به گزاره علمی و علم تولیدی می‌رسد.

احسان قاسمیان سخنانش را با خواندن بیانه‌ای درباره تولید علم و نظریه‌های مختلف در این زمینه آغاز کرد. وی در بخشی از این بیانیه که به توصیف کتاب و محورهای پژوهش آن می‌پرداخت، آزاداندیشی را وجه تمایز انسان و حیوان دانست و گفت: اختیار، در اندیشیدن بود و این موضوع کثرت‌گرایی را به همراه داشت؛ نوعی از کثرت که پلورالیستی نیست و در عین وحدت تجلی یافته است.

وی این‌گونه پژوهش‌ها را در جدال با ابرنظریه‌های موجود قرار داد و افزود: آدمی آفریننده عقل و علم نیست، بلکه در بالفعل کردن آن است که باید خود را نشان دهد.

این کارشناس به گفته ویل دورانت اشاره کرد که گفته بود:‌ «تمدنی شگفت‌انگیزتر از تمدن اسلامی وجود ندارد» و بر این اساس افزود: علوم انسانی وارداتی را نمی‌توان حذف کرد و این مباحث به معنای این نیست که می‌خواهیم به حذف این‌گونه ایده‌ها بپردازیم. نخستین گامی که باید برداریم درک و گام بعدی نقد این نظریه‌هاست. 

قاسمیان تولید علم را ظرفی بزرگتر از مظروفی به اسم سیاست دانست و افزود:‌ تولید علم نمی‌تواند بر اساس بخش‌‌نامه‌ها باشد. باید بستری فراهم شود که در کنار پویش‌ها بتوانیم این حوزه را متحول کنیم.

وی نتایج کار را رضایت‌بخش دانست و اضافه کرد: با وجود منابع کم، این اثر توانست پا به عرصه وجود بگذارد، در حالی که اثری با این نگاه کمتر دیده شده است. برخی این اثر را دارای سطح علمی پایین دانستند اما نگارنده برای تحکیم گفته‌های خود از آرای حکمای قدیم و جدید بهره گرفته و در سایه‌سار این موارد، منظور اصلی خود را بیان کرده است. در حقیقت نویسنده با تغییر ساختار علوم انسانی، به تکامل این روند کمک کرده و با همین استدلال می‌توان پاسخ منتقدان را داد.

در ادامه قاسمیان، آقامحمدلو و مومنی به گفت‌وگو درباره کتاب «رهاوردی نوین در تولید علم» پرداختند و پرسش‌هايی را خطاب به نويسنده كتاب مطرح كردند.

آقامحمدلو درباره مفاهیم به کار گرفته شده در این کتاب گفت: هفته گذشته همین مطالب در قالب یک مقاله در فضای رقابتی سنگینی شرکت کرد و با استقبال خوبی هم مواجه شد.

وی درباره بومی‌سازی و مطالب ارایه شده در این کتاب گفت: اندیشه بومی از هویت فرهنگی و فرایندی اندیشه‌محور به نام ایدئولوِژی تشکیل می‌گیرد. با در نظر گرفتن سیر اندیشه و فرایند ورود اسلام می‌بینیم که حتی قبل از اسلام هم فضای توحیدی و اعتقاد به یک موجود یکتا همراه انسان‌ها بوده و نمی‌توان آن را از اندیشه آدمی حذف کرد. 

این نویسنده درباره الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و افراط و تفریط‌های این حوزه سخن گفت و افزود: ‌سیاست در همه تحلیل‌ها نباید به عنوان زیربنا لحاظ شود.

آقامحمدلو صحبت‌هایش را درباره نگاه غرب به علم ادامه داد و افزود: آن‌چه مرز بین ایمان و کفر را در حوزه علم مشخص می‌کند، نوع هدف و نحوه نگاه و بهره‌مندي از علم است. داروین، نگاهی صرفا مادی بر علم داشت، ولي آن‌چه در حوزه معرفت‌شناسی اسلامی مطرح می‌شود این است که همه از خدا آمده‌ایم و به سوی او بازمی‌گردیم.

نویسنده کتاب «رهاوردی نوین در تولید علم» درباره كتابش توضيح داد: در این کتاب کوشیدیم برای نخستین بار در ایران به روشی عملیاتی و کاربردی، رهاوردهایی را ابداع و گزاره‌هایی علمی را ایجاد کنیم. یکی از معیارهای علمی ما در این کتاب، بهره‌گرفتن از موضوع توحید است؛ توحیدی که مانند یک گزاره علمی به آن نگریسته می‌‌شود و از طریق آن می‌توان به علوم دیگر رسید.

وی درباره تفاوت علم، شناخت و معرفت چنین گفت: باید تعریف مشخصی از علم ارایه دهیم. همه اقسام معرفت را می‌توان «شناخت» دانست، اما هر شناختی علم نیست. زمانی می‌توانیم بگوییم کار علمی کرده‌ایم که عبارتی علمی استخراج شود و این اتفاق در کتاب «رهاوردی نوین در تولید علم؛ تئوری توحید» افتاده است.

این نویسنده و پژوهشگر بر آیه «انالله و انا اليه راجعون» تاکید کرد و درباره تاثیر این آیه بر مفاهیم علمی مطرح شده در کتابش توضیحاتی ارایه کرد.

قاسمیان هم در میانه صحبت‌های آقامحمدلو، مشکل اصلی جوامع را توجه بیش از حد به اندیشمندان غربی و قبول نظریات آن‌ها دانست و افزود: همه از عبارات و گفته‌های بزرگان علم استقبال می‌کنند اما اگر یک نظریه‌پرداز جوان ایرانی، ایده خود را مطرح کند همگان در صدد ابطال آن برمی‌آیند.

وی نیاز بومی‌سازی را نیازی صد ساله در کشور دانست و ادامه داد: یک روز فارابی و اندیشمندانی از ایران در جهان مطرح بودند اما امروز شرایط تغییر کرده و افراط و تفریط‌های ما سبب شده نتوانیم تولید علم داشته باشیم.

در این نشست، قاسمیان علاوه بر تاکید به بومی‌سازی و ایرانی کردن علم گفت: با این حال بحث بر سر این نیست که غرب کفر است و نباید به آن توجه کرد. ما به نقد علوم جدید محتاجیم و این نقد با همین رویکرد ایرانی اسلامی به دست می‌آید.

کتاب «رهاوردی نوین در تولید علم؛ تئوری توحید» در 99 صفحه نوشته شده و انتشارات صداقت آن را برای نخستین بار در سال جاری روانه بازار کتاب کرده است.