به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، ششمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر از 18 بهمن با برپایی آیین افتتاحیه در کرمانشاه آغاز می‌شود. این جشنواره در تهران و 9 استان کشور در جریان خواهد بود و مراسم اختتامیه آن اول اسفند در تهران برپا می‌شود. باتوجه به نزدیک شدن به روزهای برگزاری جشنواره پای صحبت پرویز بیگی‌حبیب‌آبادی، دبیر جشنواره نشستیم و باید و نبایدهای جشنواره را از دیدگاه دیبر آن جویا شدیم.

بیگی‌حبیب‌آبادی در گفت‌و‌گو با «ایبنا»گفت: به‌طور کلی بر این باورم  که هر جشنواره‌ای جایگاه خود را دارد. حتی اگر یک شعرخوانی میان دو شاعر صورت بگیرد، دایره ارتباطی را میان آن دو شاعر ایجاد می‌کند و می‌تواند به ارتقای شعر کمک کند.

وی ادامه داد: با این دیدگاه تمامی شب‌های شعر، جشنواره‌ها، کنگره‌ها، نشست‌ها و انجمن‌های ادبی به‌طور مشترک در این مدار قرار می‌گیرند و با گردش حول محور شعر می‌توانند از نظر کمی و کیفی نیز سطح شعر را ارتقا بخشند.

بخش پژوهش به جشنواره ششم افزوده شد
دبیر جشنواره شعر فجر در پاسخ به پرسشی مبنی بر تفاوت‌های این دوره از جشنواره با دوره‌های پیشین آن توضیح داد: بدیهی ا‌ست که ما ششمین گام را برداشته‌ایم و باید این دوره از جشنواره با دوره‌های قبلی آن هم از نظر کیفی و هم از نظر کمی تفاوت داشته باشد، اما در مقایسه با جشنواره‌ای چون تئاتر یا فیلم فجر، باتوجه به این‌که نزدیک به 24 سال از جشنواره شعر فجر غافل بوده‌ایم، طبیعی‌ است که هنوز به اندازه‌های لازم به تعریف و اهداف جشنواره نرسیده‌ایم و با ایده‌آل‌ها آن فاصله داریم. 

حبيب‌آبادي با اشاره به تفاوت‌هایی که دوره‌های اخیر جشنواره شعر فجر نسبت به دوره‌های نخستین آن دارد، گفت: برای مثال جشنواره‌های نخستین به صورت رقابتی برگزار نمی‌شدند یا قرار بود تنها از پیشکسوتان عرصه شعر و شاعرانی که در طول 30 سال حضوری جدی در عرصه شعر داشتند، تجلیل شود.

این شاعر افزود: در راستای تغییرات ضروری در برپایی جشنواره طی این دو دوره‌ای که دبیری آن را برعهده داشته‌ام، سال گذشته تصمیم بر آن شد که علاوه بر سه بخش سنتی، نیمایی و سپید و کودک و نوجوان، بخش ترانه، سرود و تصنیف نیز به جشنواره افزوده شود.

وی به افزودن بخش جدیدی به این دوره از جشنواره خبر داد و گفت: امسال نیز بخش پژوهش به جشنواره افزوده شد و پژوهشگران آثار پژوهشی خود را از سال 1385 تا پایان 1389 به دبیرخانه جشنواره ارسال کرده‌اند. البته در این شیوه آثار پژوهشی از سال 1357 تا 1385 در نظر گرفته نشده‌اند؛ چراکه شرایط برگزاری این امکان را برای ما فراهم نمی‌کرد.

بخش نقد و شعر ترجمه به جشنواره افزوده شود
بیگی‌حبیب‌آبادی در ادامه توضیح داد: بهتر است برای این مساله نیز تدابیری اندیشیده شود تا در سال‌های آینده شاهد این خلا نباشیم. البته به‌طور کلی بر این باور هستم که در سال آینده باید جشنواره تفاوت‌های چشمگیری داشته باشد و افزودن بخش نقد، شعر ترجمه هم از زبان فارسی به سایر زبان‌ها و هم از سایر زبان‌ها به زبان فارسی و ارزیابی کار ناشران عرصه شعر از ضرورت‌های این جشنواره است.

وی افزود: انتخاب ناشران موفق این حوزه، انجمن‌های تاثیرگذار در بالندگی شعر کشور و گرافیک و طراحی جلد کتاب‌های شعر از دیگر بخش‌هایی‌ است که باید به جشنواره افزوده شود. از سوی دیگر اندیشه‌ای لازم است تا شعرهای یگانه‌ای که بنابر دلایلی در شبکه ذهنی و زبانی مخاطب شعر رسوخ کرده‌اند، بدون آن‌که شاعر آن صاحب کتاب باشد، بررسی شوند.

بخش بین‌الملل جشنواره فعال شود
دبیر ششمین جشنواره شعر فجر در پاسخ به پرسشی مبنی بر ارزیابی‌اش از بخش‌ بین‌الملل جشنواره توضیح داد: بهتر است نحوه برگزاری جشنواره به ‌گونه‌ای باشد تا شاعران سایر کشورها نیز آثار خود را در بخش رقابتی جشنواره ارایه کنند و بخش بین‌الملل جشنواره تنها در حد دعوت از چند شاعر غیرایرانی و شعرخوانی و سخنرانی آن‌ها محدود نشود. به عبارت دیگر شیوه برگزاری فعلی این بخش مطلوب نیست.

لزوم فعالیت دبیرخانه دایمی
بیگی حبیب‌آبادی افزود: فراموش نکنیم تنها در صورتی می‌توانیم شاهد تحقق تمامی این اهداف باشیم و حرکت جشنواره را در راستای اهدافش موفق ارزیابی کنیم، که این جشنواره یک دبیرخانه دایمی داشته باشد. هرچند بحث ایجاد دبیرخانه دایمی بارها از سوی شورای عالی سیاستگذاری شعر مطرح شده است و من نیز به عنوان دبیر جشنواره بر آن تاکید داشته‌ام، اما تاکنون این اتفاق مهم شکل نگرفته است.

بیگی‌حبیب‌آبادی در توضیح ضرورت ایجاد این دبیرخانه افزود: با ایجاد این دبیرخانه می‌توانیم آمار دقیقی از شاعران کشور داشته باشیم و ارتباط مناسبی با شاعران ایرانی در خارج از کشور و شاعران فارسی زبان غیر ایرانی نیز برقرار کنیم. در چنین شرایطی جشنواره در سطح رقابتی بالاتری برگزار خواهد شد.

وی ادامه داد: داشتن یک پایگاه اینترنتی ثابت، که اخبار حوزه شعر به ویژه در ارتباط با جشنواره شعر فجر را به روز در اختیار مخاطبان و علاقه‌مندان قرار دهد، کمک موثری در برگزاری شایسته‌تر این جشنواره خواهد بود؛ برای مثال می توانیم از طریق پایگاه‌های اینترنتی و وبلاگ‌ها پیام دعوت به شرکت در جشنواره را برای تمامی شاعران ارسال کنیم.

مسوولان به فکر باشند
دبیر ششمین جشنواره شعر فجر با تاکید بر این امر که شاعران وظیفه خود را به صورت نسبی در عرصه شعر انجام داده‌اند، اظهار کرد: برخی از بحث‌ها و مسایل در جشنواره در حوزه شاعران نیست و ارتقای کیفی و کمی جشنواره برعهده مسوولان است، که باید برای ایجاد پایگاه اینترنتی و دبیرخانه دایمی جشنواره اقدامات موثری را انجام دهند.

رشد 20 درصدی آثار در ششمین جشنواره شعر 

وی در ادامه و درباره تعداد آثار رسیده به دبیرخانه و نحوه داوری آثار توضیح داد: سال گذشته هزار و 40 شاعر در جشنواره شعر فجر شرکت کرده بودند. امسال تعداد شرکت‌کنندگان در جشنواره رشد 15 تا 20 درصدی داشته و متناسب با این افزایش تعداد آثار رسیده نیز افزایش یافته است. همچنین سال گذشته زنان حدود 5/40 درصد در جشنواره حضور داشتند، اما امسال این آمار حدود 5/36 درصد است.

این شاعر ادامه داد: در حوزه شعر کلاسیک نیز امسال حضور شاعران بهتر و جدی‌تر بوده، این در حالی ا‌ست که در حوزه شعر سپید و نیمایی نسبت به سال گذشته تعداد شاعران شرکت‌کننده در این بخش کمی کاهش یافته است. البته این اتفاق قابل پیش‌بینی بود؛ چراکه در نمایشگاه‌ها نیز می‌بینیم آثار در حوزه شعر کلاسیک با استقبال بیشتری روبه‌رو شده‌اند.

وی افزود: مرحله نخست داوری‌ها جمعه هفت بهمن به پایان رسید و در مرحله دوم گروه دیگری از داوران به ارزیابی آثار در این مرحله می‌پردازند البته درباره سطح کیفی آثار جشنواره امسال، تا پایان داوری‌ها و اظهارنظر آن‌ها، نمی‌شود دیدگاهی را مطرح کرد.

حضور فعال تهرانی‌ها در جشنواره
وی درباره سهم شرکت‌کنندگان از استان‌های مختلف در جشنواره امسال گفت: امسال نیز بیشترین تعداد شرکت‌کنندگان در جشنواره از استان تهران بوده است. استان البرز و آذربایجان نیز به ترتیب در رده دوم و سوم قرار دارند.

کتاب جشنواره پنجم آماده انتشار است
بیگی‌حبیب‌آبادی در پاسخ به پرسشی درباره چاپ کتاب جشنواره گفت: چنین بحثی مد نظر ما نیز بوده است و پس از برگزاری جشنواره پنجم شعر فجر، سه کتاب مرتبط با این جشنواره را آماده چاپ کرده‌ایم تا در این دوره در اختیار مخاطبان قرار گیرد و علاقه‌مندان از اقدامات انجام شده در جشنواره پیشین مطلع شوند.

وی ادامه داد: کتاب برگزیدگان جشنواره، کتاب آثار شاعران غیرایرانی حاضر در جشنواره و کتاب متن سخنرانی‌ها و شعرهای قرائت شده در جشنواره، سه اثری هستند که در حال حاضر برای چاپ آمده است، اما متاسفانه تاکنون اقدامی برای چاپ این آثار صورت نگرفته است. البته هنوز حدود 10 روزی تا برپایی جشنواره زمان باقی ا‌ست و گره این مشکل به دست مسوولان باز می‌شود.

نوسان قیمت سکه به جشنواره شعر هم کشیده شد
دبیر این دوره از جشنواره شعر فجر درباره میزان جوایز برگزیدگان جشنواره گفت: سال‌های گذشته به برگزیدگان سکه اهدا می‌شد، اما به دلیل نوسان‌های ایجاد شده در بازار سکه، مبلغ 10 میلیون تومان برای نفرات نخست، 8 میلیون تومان برای نفرات دوم و 6 میلیون تومان برای نفرات سوم در نظر گرفته شده است.

وی افزود: علاوه بر این طبق روال سال گذشته یک کتاب از هر یک از شاعران برگزیده با حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر می‌شود. همچنین یک سفر فرهنگی خارج از کشور نیز برای برگزیدگان در نظر گرفته شده است. این روزها شاعران برگزیده پنجمین دوره جشنواره در سفر هند به سر می‌برند.

جای خالی یک تقویم فرهنگی
بیگی‌حبیب‌آبادی در پاسخ به این پرسش که چرا آیین افتتاحیه جشنواره امسال در کرمانشاه همزمان با بیست و نهمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در تهران برگزار می‌شود، گفت: این نیز یکی دیگر از مشکلاتی‌ است که مسوولان فرهنگی باید برای آن چاره‌ای بیاندیشند. جای خالی یک تقویم فرهنگی در میان مسوولان برگزاری جایزه‌ها و جشنواره‌های مختلف دیده می‌شود.

وی در پایان یادآور شد: تاریخ افتتاحیه جشنواره از پیش تعیین و ابلاغ شده بود، اما متاسفانه به دلیل برخی از ناهماهنگی‌‌ها که گاه شاهد آن هستیم، این تداخل ایجاد شده است. البته امکان تغییر تاریخ برگزاری آیین افتتاحیه وجود ندارد، هرچند اگر این تداخل صورت نمی‌گرفت از نظر پوشش خبری و مطبوعاتی بهتر بود.