به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، «مورخ علاقه‌مند به تاريخ انديشه‌ها چنان چه در آثار نويسندگان رمان‌هاي تاريخي در پي انديشه محوري و بنيادين رمان‌هاي تاريخي برآيد و بتواند پيرنگ و طرح رمان‌ها را كشف كند، به بخشي از شواهد تاريخي مورد نيازش دست يافته است.»
آن چه بازگو شد بخشي از سخنان حبيب‌الله اسماعيلي، پژوهشگر تاريخ و سردبير كتاب ماه تاريخ و جغرافيا بود كه به خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا) گفت. وي در ادامه سخنانش افزود: مورخ تاريخ انديشه‌ها، برخلاف تاريخ ادبيات، نگاه خود را منحصرا در بطن و متن اين آثار محدود نمي‌كند، بلكه با رجوع به ديگر شواهد تاريخي، موقعيت اين آثار و عوامل تاريخي را كه زمينه‌ساز خلق آن‌ها شده‌اند، توضيح داده و تبيين مي‌كند.
وي اظهار كرد: اين نكته اهميت دارد كه در سنت مورخان، تا كنون امر داير بر اين بوده كه مورخان رمان‌نويس را به دليل بهره‌گيري از تخيل در بيان تاريخ، كج‌روي و تحريف، خارج از شمول رويكردهاي علمي اهل تاريخ فرض كنند.
اين پژوهشگر تاريخ گفت: عده‌اي ديگر از مورخان نيز در تداوم نگرش ياد شده به رغم آن كه شاهد بوده‌اند گروهي از هم صنفانشان را در عرصه رمان تاريخي طبع‌آزمايي مي‌كنند و رمان تاريخي را در شمار آثار عامه‌پسند و تفنني دانسته و صرف وقت در آن را كاري غير عالمانه و عبث فرض كرده‌اند.
وي در ادامه سخنانش چند پرسش مطرح كرد و افزود: آيا به راستي مورخان را با رمان تاريخي كاري نيست؟ آيا اگر كسي وراي اعمال تاريخ‌آفرينان، سوداي دسته و پنجه نرم كردن با انديشه‌هاي آنان را در سر بپروراند به دامان امور ممتنع و محال آويخته است؟ آيا تاريخ صرفا بايد گزارش و تحقيق و روايت درباره رفتن و آمدن افراد و گروه‌ها، صعود و سقوط دولت‌ها و حكومت‌ها يا حتي تمدن‌ها و مواردي از اين دست دانست؟
اسماعيلي در پاسخ به اين پرسش‌ها گفت: اگر بخواهيم پاسخ اين پرسش‌ها را جست‌وجو كنيم، پاي در كدام راه بايد بگذاريم. به نظر مي‌آيد اگر بتوان بر سر مفهوم انديشه به توافقي ضمني دست يافت، مي‌توان در مقام پاسخ به پرسش‌هايي از جنس سوالات بالا برآمد و در اين زمينه به گفت‌وگو نشست و در مسير نه چندان هموار تاريخ انديشه‌ها به مفهوم عام و تاريخ انديشه‌ها در ايران معاصر به طور خاص نيز گام نهاد.
وي به يك نتيجه‌گيري كلي در زمينه نگارش رمان‌هاي تاريخي پرداخت و گفت: رمان حاصل روزگار جديد است و منعكس كننده نوعي نگرش. بايد ديد كدام عنصر مي‌تواند دست مايه مورخ تاريخ انديشه‌ها قرار گيرد. شايد رجوع به مباحث مرتبط با تاريخ و روايت كه البته امروز در محافل اهل تاريخ داغ داغ است، بتواند كمك موثري باشد.
اسماعيلي اضافه كرد: صاحب‌نظران معتقدند روايت‌هاي مورخان و رمان‌نويسان، بر اساس پيرنگ كه راوي چگونگي كُنش آدميان است پديد مي‌آيد؛ با اين تفاوت كه يكي بر اساس تسلسلي از وقايع و آدم‌هاي احتمالا واقعي و ديگري بر اساس تسلسلي از وقايع و آدم‌هاي احتمالا غير واقعي شكل مي‌گيرد.
چهارشنبه ۲۸ دی ۱۳۹۰ - ۱۴:۲۶
نظر شما