خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)-به گزارش ستاد خبري سراهاي اهل قلم نمايشگاه كتاب تهران، نشست نقد كتاب «دستنامه سغدي» عصر امروز، پنج‌شنبه 15 ارديبهشت، با حضور محمود جعفري دهقي، ويدا نداف و زهره زرشناس، مولف كتاب دستنامه سغدي در غرفه ديدار بيست‌و‌چهارمين نمايشگاه كتاب تهران برگزار شد.

در اين نشست زرشناس درباره انگيزه‌اش از تاليف اين كتاب گفت: سعي كردم دستور خوبي براي زبان سغدي بنويسم، همچنانكه تلاشم اين بود كه اين كتاب براي رشته‌هاي ديگر نيز قابل استفاده باشد.

در ادامه اين جلسه نداف نيز با اشاره به اهميت اين كتاب و مفيد بودن تدريس آن در دانشگاه‌ها، توضيح داد: اين كتاب نخستين اثر در حوزه دستور زبان سغدي است و اين زبان يكي از زبان‌هاي پراهميت ايراني است. من در اينجا به خانم زرشناس براي تاليف اين اثر تبريك مي‌گويم.

وي افزود: من اين كتاب را در دانشگاه تدريس مي‌كنم و مي‌دانم كه زبان سغدي، يكي از زبان‌هاي مهم ايراني ميانه شرقي است. اين كتاب در حال حاضر در دوره كارشناسي ارشد به صورت 2 واحدي و در مقطع دكترا در 4 واحد تدريس مي‌شود. در هر حال همه ما مي‌دانيم كه اين كتاب حاصل سال‌ها مطالعه استاد عزيزم خانم زرشناس است. 

وي در بخشي از توضيحاتش درباره اختصاصات و شاخصه‌هاي كتاب دستنامه سغدي گفـت: نمونه‌هايي كه در اين كتاب براي هر مورد دستوري آورده شده، بي‌نظير است و جدول شناسه‌هاي فعلي نيز كاربردي تنظيم شده است. اين در حالي است كه زبان سغدي زبان مشكلي است؛ چرا كه زبان بينابين دوره ميانه است. از طرف ديگر صرف فعل اين زبان نيز خيلي مشكل است. در هر حال مي‌خواهم بگويم با تاليف اين كتاب مقداري از مشكلات تدريس ما در اين زمينه حل شده است.

نداف همچنين تصريح كرد: نظام آوايي سغدي در اين كتاب با توضيحات مفيدي آمده است و درباره سه خط سغدي نيز توضيحات جامعي با ذكر نمونه درج شده. همچنين داستان‌هاي سغدي در اين كتاب با آوا نوشت، حرف‌نوشت همراه با نمونه‌هايي در زبان فارسي ذكر شده‌اند. 

زرشناس نيز درباره گزينش قصه براي اين كتاب دستور نيز توضيح داد: من به دليل خشكي زبان سغدي، قصه‌ها را انتخاب كردم تا اندكي اين خشكي براي دانشجوي پژوهشگر تعديل شود.
 
وي همچنين در پاسخ به سوالي مبني بر اينكه «آيا امكان تدريس خط سغدي در دانشگاه‌ها وجود دارد يا خير؟» گفت: لازم است كه اين زبان با خط تدريس شود، خصوصا در دوره دكترا كه چهار يا شش واحد زبان سغدي داريم، ضروري است كه دانشجويان با خط اين زبان نيز آشنا شوند. 

دهقي‌جعفري نيز در پايان اين جلسه توضيح داد: كار خانم زرشناس در تاليف اين فرهنگ مكمل كار خانم بدرالزمان قريب در تاليف فرهنگ سغدي است و يكي از دلايل برگزيده شدن اين كتاب در جشنواره كتاب سال فهرست‌هاي خوب آخر كتاب و توجه به تنظيم نمايه و فهرست جداول بود كه واقعا به لحاظ اطلاعات دستوري مورد نياز دانشجويان و متخصصان است. 

وي تصريح كرد: اين كتاب غير از محتوا و نكته‌هاي مسلمي كه همه با رعايت اصول علمي پژوهش تنظيم شده بودند، زباني ساده  و روان داشت كه مجموعه اين عوامل آن را در جشنوره‌اي مانند كتاب سال مطرح كرد. 

دستنامه سغدي»، نوشته «زهره زرشناس» در سال 88 ، توسط انتشارات «پژوهشگاه علوم و مطالعات فرهنگی» منتشر و برگزيده بخش پژوهش چهارمين دوره جايزه پروين اعتصامي شد.

زبان سغدي از قرن ۲ تا قرن ۱۲ ميلادی(اواخر سلسله سامانی) در ايران رواج داشته است و نوعي زبان ميانجی در آن دوره‌ها به شمار می‌آيد.

این نخستین کتابی است که با توجه به یافته‌های اروپاییان در حوزه دستور زبان سغدی تالیف شده است.