سه‌شنبه ۳ خرداد ۱۳۹۰ - ۱۲:۵۲
تولد كتابخانه‌اي از كالبد يك كتابشناسي

كتابشناسي «فاطمه(س) در آيينه كتاب» اثري كه حدود 15 سال پيش نخستين دوره آن با تلاش مرحوم اسماعيل انصاري‌زنجاني و فرزندانش چاپ شد، زمينه ايجاد كتابخانه‌اي تخصصي را در منزل آن مرحوم پديد آورد؛ كتابخانه‌اي كه حاوي 1800 كتاب و معرفي 3000 عنوان كتاب مستقل درباره حضرت زهرا(س) به 28 زبان است.\

حجت‌الاسلام محمدباقر انصاري، فرزند مرحوم اسماعيل انصاري كه از نويسندگان به‌نام حوزه دين است، در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، در اين باره عنوان داشت: پدرم حدود 23 سال قبل با نگارش «موسوعة الكبري» كه دايرةالمعارف 25 جلدي حضرت فاطمه زهرا(س) است، كار خود را آغاز كرد. هدف اصلي وي آن بود كه پيش از شروع تاليف و پژوهش، تمامي آثار و كتاب‌هايي كه درباره حضرت نوشته يا تدوين شده‌اند، گردآوري يا شناسايي شوند.

وي ادامه داد: من و برادرم در اين مسير براي جلوگيري از تكرار در پژوهش و تاليف، مسووليت شناسايي مكتوبات اين حوزه را عهده‌دار شديم و علاوه بر كتاب‌هاي جديد، كتابخانه‌هاي بزرگ و كوچك، حتي آثار كتابخانه‌هاي شخصي، آثار خطي و كهن و كتابفروشي‌هايي كه كتاب‌هاي قديمي مي‌فروختند را بررسي كرديم و موفق به خريداري 500 كتاب و شناسايي 300 اثري شديم كه امكان خريداري آنها وجود نداشت. از اين رو، مجموعه‌اي از آثار مرتبط با حضرت(س) را به دست آورديم كه از ابتدا تا انتها به زندگاني، شخصيت، ويژگي‌هاي رفتاري و اخلاقي و ... ايشان اختصاص داشتند.

پژوهشگر حوزه دين و معارف اسلامي با بيان اين كه «در پايان، كتاب‌شناسي جامعي از منابع موجود به دست آمد كه حدود 15 سال قبل تصميم به انتشار آن گرفتيم» گفت: اين كتاب‌شناسي حدود 700 كتاب را همراه با تصاوير جلد آنها كه اسكن شدند، معرفي مي‌كرد. 

حجت‌الاسلام انصاري با تاكيد بر اين كه اين مجموعه از يك كتاب‌شناسي صرف به دور بود، يادآور شد: براي اين منظور مرحوم پدرم مقدمه‌اي مفصل براي اين مجموعه نوشت كه آن را از صورت يك كتاب‌شناسي صرف خارج مي‌كرد و اهداف تبليغ و ارشاد ديني نيز در آن جاي مي‌گرفتند.

وي افزود: پس از چاپ نخستين دوره(ورژن) اين مجموعه، اين كار همچنان ادامه يافت، چراكه آثار و تاليفاتي كه درباره حضرت فاطمه زهرا(س) توليد و منتشر مي‌شدند، همچنان در حال افزايش بودند. با شناسايي ساير منابع و تهيه نسخه‌هايي كه خريد آنها امكانپذير بود، مجموعه‌اي از كتاب‌هايي كه درباره حضرت(س) نوشته شده‌اند، در زيرزمين خانه پدرم در قم فراهم آمد. اين روند همچنان ادامه يافت، به شكلي كه اكنون حدود 1800 كتاب به 28 زبان مختلف در اين كتابخانه وجود دارند و معرفي 3000 كتاب مستقل درباره حضرت(س) نيز به دست آمده است.

نويسنده كتاب «گزارش حجه‌الوداع: گزارش لحظه به لحظه سفر حج پیامبر (ص) از مدینه تا مدینه» با اشاره به مسافرت‌ها و مصائب متعددي كه در مسير گردآوري اين آثار و شناسايي كتاب‌هاي مرتبط پشت‌سر گذاشته شده است، گفت: مجموعه 25 جلدي «فاطمه(س) در آيينه كتاب» هر چند سال يك‌بار روزآمد مي‌شود. آخرين دوره آن كه پنجمين چاپ اين مجموعه است، حدود چهار سال قبل با معرفي 2240 كتاب منتشر شد. چاپ بعدي كتاب نيز كه معرفي بيش از 4000 عنوان كتاب درباره حضرت(س) را دربر دارد، تا سال آينده روانه بازار كتاب مي‌شود.

وي درباره رويكردهاي پژوهشي كه در كتاب‌شناسي‌ها اتخاذ مي‌شوند، عنوان كرد: رسالت يك اثر كتاب‌شناسي تنها معرفي تمامي آثار آن حوزه، جداي از قضاوت و ارزش‌گذاري بر آثار است. آثار گوناگون بايد به دقت معرفي شوند تا مخاطبان با شناسايي آنها، به انتخاب يا قضاوت نشينند. در اين راه معرفي كتاب‌هاي كم‌برگ يا ضعيف از نظر محتوايي، ويرايشي يا نگارشي براي محققان و كتاب‌شناسان با مجموعه‌هاي چند جلدي و ارزشمند يا آثار فاخر تفاوتي ندارد.

نويسنده كتاب «اسرار غدير» اطناب بيش از حد در معرفي يك كتاب يا خارج شدن از چارچوب‌هاي فن كتاب‌شناسي و اكتفا كردن به بيان اطلاعات شناسنامه‌اي را از جمله آسيب‌هاي اين حوزه خواند و گفت: بسياري از كتابشناسي‌هاي موجود، برداشت صحيحي از اصول كتاب‌شناسي ندارد يا در آنها به طور سليقه‌اي در نحوه ارايه مطالب اقدام شده است.

به اعتقاد انصاري، در 20 سال اخير كه ايام فاطميه اوج بيشتري گرفته است، آمارها نشان مي‌دهد كه به اندازه تمامي 1400 سال گذشته، درباره حضرت فاطمه(س) آثاري تاليف و منتشر شده‌اند، مساله‌اي كه عجيب است و از شكوفا شدن فرهنگ فاطمه حكايت دارد. با اين وجود در بُعد آثار تحليلي اين حوزه و تاليف كتاب‌هايي براي كودكان همچنان خلاءهاي زيادي وجود دارد. توصيه مي‌كنم افرادي كه توانمندي تقرير آثار تحليلي يا نويسندگاني كه قدرت تبيين محتواي اين كتاب‌ها را براي كودكان دارند، از اين توانمندي استفاده كنند، چرا كه نياز است كودكان از همان سنين ابتدايي با ابعاد گوناگون زندگي آن حضرت(س) آشنايي صحيحي پيدا كنند.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها

اخبار مرتبط