جمعه ۱۱ فروردین ۱۴۰۲ - ۱۴:۴۰
زنان ناگهان برخاستند و قلم به دست گرفتند

آمنه موسوی امیرآباد، داور شورای نظارتی بحث زن در آثار جشنواره فیلم چهل و یکم فجر در یادداشتی که در اختیار ایبنا قرار داده؛ معتقد است کتاب باید بالاترین جایگاه فردی و اجتماعی را در جامعه داشته باشد.

خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - آمنه موسوی امیرآباد: کتاب می‌بایست، بالاترین جایگاه را در گستره‌های فردی و اجتماعی دارا باشد، اهمیت این مساله را این روزها  با توجه به فضای حاکم و حوادثی که کشور  را درگیر کرد، قابل مشاهده است، حلقه‌ی مفقود شده‌ایی که نشان می‌داد متاسفانه مردم ما حداقل در  مطالعه کتاب‌های تاریخی، جامعه شناسی مطالعه‌ای نداشتند. وقتی که یکی از مؤلفه‌های رشدیافتگی فرهنگ هر ملت، میزان علاقه‌مندی مردم آن سرزمین به موضوع کتاب و کتاب‌خوانی، سرانه کتاب‌خانه‌ها، تعداد ناشران و نویسندگان آن دیار است، ما مشاهده می‌کنیم در جایگاه خوبی نیستیم
این مساله را باید در نظر گرفت که نقطه‌ی اتهام در کم بودن مطالعه مختص مردم نیست، بلکه  فشارهای  اقتصادی و  وضعیت اقتصادی بر ذائقه کتاب‌خوان‌ها و خریداران کتاب مواجه هستیم؛ وضعیتی که چنان عرصه را بر اهل کتاب تنگ کرده که گاهی می‌توان در چهره آنها حسرت نداشتن توان مالی برای خرید کتاب‌های مورد علاقه‌شان را مشاهده کرد. بنابراین این حوزه از هر نظر نیازمند حمایت و توجه جدی متولیان اهل فرهنگ است، چون در جامعه ما نویسندگان، مترجمان و اهل قلم وضعیتی متفاوت با اهل قلم و نویسندگان در سطح جهانی دارند در آنجا صنعت نویسندگی و  کتاب به حدی از بلوغ و رشد رسیده که نیازمند هیچ‌گونه حمایتی نیست و می‌تواند به صورت مستقل تمام نیازهای خود را تامین کند اما در جامعه ایران و جوامع مشابه این امر نیازمند حمایت همه‌جانبه است.
زنان به عنوان نیمه‌ایی از جامعه از این قاعده مستنی نیستند که در در روند توسعه فرهنگی و اجتماعی نیازمند نوسازی آگاهی‌ها و افزایش دانسته‌های خود از هم از طریق مطالعه و آثار خود هستند، به  همین علت 3 نکته‌ی مهم را باید مد نظر داشت. نکته‌ی اول، علاقه‌مندی زنان به مطالعه چه کتاب‌هایی است  و در روند توسعه فرهنگی و اجتماعی نیازمند نوسازی آگاهی‌ها و افزایش دانسته‌های خود از طریق مطالعه می‌باشند و کتابخانه‌ها می‌توانند به تحلیل و ارزیابی میزان استفاده از منابع اطلاعاتی مختلف پرداخته و با تعیین گرایش‌های موضوعی و ارائه سیاهه کتاب‌های پر مخاطب در توسعه فرهنگی زنان و افزایش میزان مطالعه آنها نقش داشته باشند. نتــایج این پژوهش نشان داد زنان به کتاب‌های ادبی و داستان در رتبه اول و کتاب‌های علوم عملی در رتبه دوم اقبال نشان داده اند و کتاب‌های دین در جایگاه سوم قرار گرفته است.
نکته‌ی دوم زنان در تاریخ ایران، دست‌کم بر اساس منابع و سندهای موجود تاریخی، هرگاه به قلم دست برده‌اند، جز در حوزه‌های خصوصی و نیز برخی زمینه‌های هنری همچون خوش‌نویسی و شعر نبوده است. کم‌تر نشانی از حضور زنان در عرصه نوشتن با ویژگی‌های اجتماعی در هزاران سال تاریخ تمدن ایران داریم. این ویژگی تداوم‌یافته و طبیعی‌شده تاریخ ایران اما با تکان‌های یک جنبش اجتماعی ناگهان رنگ باخت. زنانی ناگهان در یک دوره از تاریخ برخاستند که خرق عادت کردند؛ آن‌ها قلم به دست گرفتند تا تصویر آرام اما راکد پیشین را بزدایند و نقشی تازه روی واقعیت گذشته، بزنند و آن را کم‌رنگ کنند. این جسارت زنانه، در میانه‌های دوره قاجار رخ نمود. بررسی این دگرگونی بزرگ می‌تواند گوشه‌هایی نادیده از تاریخ ایران بازتاباند.
حضور زنان نویسنده در  ادبیات سهم قابل توجهی نسبت به حوزه‌های دیگر یه خود اختصاص داده‌اند .حضور  اندک زنان ناشر و نویسنده در حوزه حامعه شناسی، پزشکی، مهندسی، علوم پایه.... نسبت به آقایون  اندک است ، اما این حضور مختص به زنان ایران ندارد، بلکه در همه ی دنیا به چشم می‌خورد.
نکته‌ی آخر کاراکتر و موضوعی که کتاب حول محور  زنان  می‌چرخد، با عناوینی چون جنسیت، تبعیض جنسیتی، عدالت جنستی، فمینیسم نگاه‌های دینی که گاهی نگاه‌های خلاف دین و شرعیت به خود می‌گیرد و گاهی  نگاه و قلم نویسنده به اهمیت جایگاه وافعی زن مسلمان  دارد.

با در نظر  گرفتن این 3 نکته، امسال با این نگاه‌ها و نکات این کتاب‌ها را خواندم.
امر خطیر عاشقی فقره‌ای است که این روزها یا یادمان رفته یا از روی نسخه فرنگی‌اش تقلید می‌کنیم. کتاب پری دخت با زیرعنوان «مراسلات پاریس طهران» شامل نامه‌هایی است که به زبان و نثر قاجار نوشته شده‌اند و داستان‌های عاشقانه‌ای دارند. در این کتاب نامه‌هایی بین شخصی به نام سیدمحمود که در فرانسه درس طبابت می‌خواند و پریدخت که در تهران است رد و بدل می‌شود. در میان ۴۰ نامه خرده قصه‌هایی روایت می‌شود که کتاب جالبی بود.
  • کتاب آشوب جهانی عشق شامل هشت مقاله درباره‌ی جامعه‌شناسی خانواده است. جودیت تریس، ژاکلین اسکات و مارتین ریچاردز در کتاب آشوب جهانی عشق به موضوع خانواده پرداخته‌اند. خانواده اولین نهاد هر جامعه‌ای محسوب می‌شوند که البته نقش‌هایی فراتر از صرفا یک نهاد اجتماعی را به دوش می‌کشد. خانواده از زمان پیدایش بشر وجود داشته است. در متون دینی نیز می‌توان نقش خانواده را دید. هنگامی که آدم و حوا با یکدیگر خانواده‌ای تشکیل دادند. بنابراین عجیب نیست اگر در تمام جوامع به موضوع خانواده اهمیت زیادی داده شود و درباره‌ی نقش آن صحبت شده باشد. مقالات کتاب آشوب جهانی عشق موضوع خانواده را از منظرهای مختلف و در جوامع مختلف بررسی می‌کنند.
     جنسیت و زبان قرآن با طرح سوالاتی  مثل را زنان در اغلب خطابات الهی دیده نمی‌شوند؟ قرآن ساختاری مذکر به خود می گیرد؟ به قلم دکتر مجید دهقان به  برخی از شبهات پاسخ داده است.
مقارن شدن ماه مبارک رمضان با تعطیلات عید، ناخواسته سبب می‌شود حال و هوای انسان تغییراتی کند، شاید کتاب‌های سید مهدی شجاعی، کتاب‌های دکتر فیاض بخش ، مناجات‌نامه‌ها سبب شود به‌دنبال فضای معنوی‌ و آرامش ذهن باشم. اما چند وقت پیش‌ دوستی کتابی‌ معرفی‌ کرد با عنوان «طرح کلی‌ اندیشه اسلامی در قرآن»با توجه به نکاتی‌ که ایشان اشاره کردند که ممکنه کتاب خسته کننده باشد، اما تاکید کردند که هر آدمی که دغدغه‌ اصلاح اجتماعی دارد، این کتاب مامنو راهنمای خیلی توانمدی است ،مملو از نگاه نو و حرف نو و حرف‌ها‌ی حسابی و معتقد بودند جایاین کتاب در مدیریت‌ها و مدیران مملکت ما از آموزش و پرورش گرفته تا فضای مجازی  و از همه مهمتر صاحب‌ این کتاب 50 سال پیش این حرفا را زده است.
 

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها