به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، اثر حاضر به بيان و شرح وظايف و مسووليت‌هاي روحانيت از منظر معمار بزرگ انقلاب، حضرت امام خميني(ره) پرداخته است.

اسلام، ديني جامع و فراگير است كه همه جوانب و زواياي زندگي فردي، اجتماعي، مادي و معنوي انسان و جوامع بشري را دربرمي‌گيرد و درصدد تامين سعادت دنيوي و اخروي بشر است. بنابراين جامعيت اسلام بدان مفهوم است كه اولا پاسخ‌گوي كليه نيازهاي بشري اعم از سياسي، اجتماعي، اقتصادي، عبادي و فردي و ثانيا جهان‌شمول است و منحصر به قوم، قبيله، ملت و منطقه جغرافيايي خاصي نيست بلكه جهان بشريت و تمام جوامع انساني را دربرمي‌گيرد.

به عقیده نویسنده، رسالت انبيا و اولياي الهي در طول تاريخ و از آن جمله پيامبر خاتم(ص) نيز رسالت و وظيفه‌اي جامع و فراگير بوده است. امام خميني(ره) با بينش و نگرش عميق خود، اسلام را در «جامعيت» آن مي‌بيند و تفسير و تبيين مي‌كند. او اسلام را تنها در بعدي از ابعاد آن يا صرفا در عبادت يا فقاهت و ... نمي‌بيند،بلكه اسلام را مكتب جامعي مي‌داند كه سياست و عبادت و فقه و اقتصاد آن در يك رابطه كلي در ارتباط تنگاتنگ معنابخش است و نقصان در هر یک از اين ابعاد، هدف كلي و الهي آن را از بين مي‌برد، بنابراين از نگاه امام خميني(ره) رسالت و وظيفه روحانيون نيز امري جامع و فراگير درباره كليت اسلام و رسالت انبيا و اولياي الهي است.

در بينش و منطق قرآن و اسلام، انسان داراي مقام و منزلتي والاست كه به واسطه آن بر فرشتگان برتري مي‌يابد و خداگونه مي‌شود. اين فضيلت و برتري انسان صرفا درباره مسووليت و رسالتي كه از جانب خداوند به او تفويض شده قابل تبيين است.

از نظر قرآن كريم، به تبع همين شان و منزلت، انسان به مقام خليفةاللهي نائل آمده و جانشين خدا بر روي زمين شد، تا حكومت و حاكميت و اراده خداوند را در روي زمين تحقق بخشد. انسان به واسطه قبول و پذيرش اين مسووليت سنگين، اشرف مخلوقات شد و خداوند از روح خود در او دميد. مصداق واقعي اين انسان متعهد و مسوول و داراي رسالت، چنان‌چه گفته شد انبيا و اوليا پيامبران و ائمه الهي هستند. آنها رهبري بشريت را به سوي سعادت و كمال دنيوي و اخروي به عهده داشتند.

به استناد اين بينش عميق الهي و اسلامي، امام خميني(ره) براساس «العلماء ورثة‌الانبياء» و «الفقهاء امناء‌الرسل»، علما و روحانيون را وارثان انبيا و در راس آنان، فقها را امانت‌داران پيامبران و رسولان خداوند مي‌داند و مي‌دانيم كه پيامبران غير از پيام وحي و ابلاغ و تبليغ و رسالت الهي چيزي از خود به ارث باقي نگذارده‌اند. بنابراين امام خميني(ره) براي علما و روحانيون اسلام، همان وظيفه، تكليف، مسووليت و رسالت پيامبران و ائمه(عليهم‌السلام) را قائل است، به همان‌سان كه رسالت و مسووليت پيامبران و انبيا و ائمه تك بعدي و يا حتي چند بعدي نيست، بلكه كامل، فراگير و همه‌جانبه است و همه زواياي زندگي فردي، عبادي، اجتماعي و سياسي انسان و جوامع بشري را دربرمي‌گيرد.

امام خميني(ره) نيز كه نگرشي همه‌جانبه نسبت به مسائل اسلامي دارد و اسلام را در همه ابعاد و كليت آن مي‌بيند، رسالت روحانيت را همه‌جانبه و گسترده و در راستاي استمرار همان رسالت انبيا و اولياي الهي مي‌داند. از نظر او، روحانيون موظفند هدايت و رهبري معنوي و مادي جوامع را به دست گيرند، حكومت و حاكميت تشكيل دهند و ديانت و معنويت را در عرصه اجتماع و سياست به منصه ظهور برسانند. اين رسالت و وظيفه روحانيت نه تنها منحصر به ملت و منطقه جغرافيايي خاصي نيست، بلكه شامل تمام جوامع و امت اسلامي مي‌شود و فراتر از آن جهان بشريت را دربرمي‌گيرد.

امام خميني(ره) به عنوان فردي زاهد، عابد، عارف، عالم، فقيه، اسلام‌شناس، سياست‌مدار و داراي نگرش و آگاهي سياسي و اجتماعي و تاريخي و بين‌المللي، اسلام را در جنبه‌هاي نظري و علمي در همه ابعاد آن مي‌بيند و خود نيز علاوه بر اين كه به همه اين امور عالم است، به همه آنها نيز عامل است و همين وظيفه و رسالت همگاني و همه‌جانبه را براي روحانيت و عالمان ديني قائل است و البته اين رسالت و مسووليت روحانيت از نظر آن حضرت غير قابل اغماض، ضروري، واجب و اجتناب‌ناپذير است و عدم ايفاي آن، توجيه ناپذير و به منزله شانه خالي كردن از تحمل امانت و مسووليت الهي است.

امام خميني(ره) در دوره حيات پرثمر خود، رسالت روحانيون را به دو طريق تبيين و اعلام كردند: اول در سيره عملي خود به عنوان يك روحاني وظيفه‌شناس در همه ابعاد فردي و اجتماعي از جمله تهذيب نفس، تقوي، كسب علم، فقاهت و اجتهاد، رسيدگي به امور اجتماعي و سياسي مسلمانان، مجاهده براي تشكيل حكومت اسلامي، اهتمام به امور مسلمانان، مجاهده براي تشكيل حكومت اسلامي، اهتمام به امور مسلمانان جهان و حتي جهان بشريت با شايستگي تمام عمل كردند و از اين منظر رسالت جامع يك روحاني را به معرض نمايش گذاشتند، دوم از طريق اندرزها، توصيه‌ها، گفته‌ها و نوشته‌هاي خود در مورد وظايف و رسالت روحانيون از نگاه اسلامي.

از نظر امام خميني(ره)، روحاني در اسلام به معناي كسي است كه مبلغ دين و رسالت پيغمبر و ائمه معصومين(عليهم‌السلام) است و به فردي اطلاق مي‌شود كه علاوه بر كسب سجاياي اخلاقي، تزكيه نفس و انجام اعمال عبادي و فقهي به فراگيري و كسب علوم و دانش ديني و مذهبي نيز بپردازد و اين مقدمه‌اي براي آمادگي در جهت اجراي مسووليتي بزرگتر است و آن مسووليت اجتماعي و سياسي است. به عبارت ديگر، آگاهي نسبت به علوم ديني و رسيدن به مقام روحانيت به مفهومي كه ذكر شد خود به خود مسووليت اجتماعي و سياسي را نيز به دنبال خواهد آورد. در اين تعبير امام خميني(ره)، روحاني كسي است كه هم عالم باشد و هم عامل. عالم بودن و عامل بودن براي روحاني لازم و ملزوم يكديگرند. چرا كه علم بدون عمل بهره‌اي در پي نخواهد داشت و عمل بدون علم و تقوي به بيراهه و ضلالت و گمراهي منتهي خواهد شد. بنابراين رسالت روحاني مسووليتي تمام عيار، از جنس و سنخ مسووليت و رسالت اولياي خداست، ليكن با مراتبي خفيف‌تر. مسووليت و رسالت روحانيون از منظر امام خميني(ره) دقيقا به معنا و مفهوم ذكر شده است. روحاني از نگاه امام، فردي است كه كليه زواياي فوق را دارا باشد.

امام خميني(ره) علاوه بر سيره عملي همواره در بيانات، اقوال و مكتوبات و اندرزهاي خود، اين رسالت خطير روحانيون را خاطرنشان كرده و به آنان آگاهي مي‌بخشيد كه علاوه بر مسووليت فردي به معناي عبادي و فقهي و علمي رسالت اجتماعي و سياسي در رابطه با امت اسلامي را نيز دارا مي‌باشند. به طور كلي مي‌توان گفت رسالت و اهم وظايف روحانيون از نگاه امام خميني(ره) شامل اين مسووليت‌هاست: تلاش در جهت كسب علوم ديني؛ ممارست در تزيكه نفس و تقواي الهي؛ ارشاد و هدايت مردم نسبت به مسائل ديني و عبادي؛ آگاه بودن نسبت به مسائل سياسي و اجتماعي زمان و آگاه كردن مسلمانان از اين مسائل؛ مبارزه با ظلم و ستم و استبداد و استثمار و استعمار به هرشكل آن؛ مقيد بودن نسبت به كليه امور مسلمين اعم از امور اجتماعي، سياسي، ديني، فقهي و...؛ حراست از دين و كيان اسلام؛ ساده زيستي و دارا بودن زي‌ طلبگي و دوري از تشريفات.

اين پژوهش، در پي تبيين رسالت فوق از منظر امام خميني(ره) است.
كتاب حاضر در 13 بخش سامان يافته است. «كليات»، «استمرار و رسالت انبيا و پيامبران»، «دخالت در سياست و تشكيل حكومت»، «آگاهي به مسائل سياسي و اجتماعي زمان»، «تصدي امر قضا»، «استنباط احكام عبادي، سياسي، اجتماعي(اجتهاد)»، «مبارزه با ظلم، استبداد، استثمار و استعمار»، «حراست از دين و كيان اسلام»، «وظيفه در قبال جامعه بشري»، «تلاش در جهت كسب علوم ديني»، «ممارست در تزكيه نفس و تقواي الهي»، «ارشاد و هدايت مردم در مسائل ديني و عبادي» و «ساده‌زيستي و دارا بودن زي ‌طلبگي».

چاپ نخست كتاب «رسالت روحانيت از نگاه امام خميني(ره)» در شمارگان 1000 نسخه، 134 صفحه و بهاي 20000 ريال راهي بازار نشر شد.