سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - جمال مدیرشانه‌چی، نویسنده و محقق: خطه خراسان، این سرزمین پربار فرهنگ و ادب فارسی، همواره جایگاه پرورش چهره‌های درخشانی بوده که فروغ علم و هنرشان، پهنه ایران را تابان کرده است. از فردوسی نامدار تا عطار نیشابوری و اسدی توسی و خواجه نظام‌الملک توسی و… این خاک، افراد ارزشمندی را در آغوش خود پرورده که اسم‌شان با هویت ایرانی عجین شده است.

این گنجینه محدود به گذشته نیست. در عصر حاضر نیز خراسان رضوی، شاعران، نویسندگان و متفکرانی را به جامعه معرفی کرده که هر کدام به نوبه خود، سهم بسزایی در شکوفایی فرهنگ و ادب این سرزمین داشته‌اند. نامدارانی چون محمدرضا شفیعی کدکنی، ملک‌الشعرای بهار، اخوان ثالث، بدیع‌الزمان فروزانفر و بسیاری دیگر که با اندیشه و آثار فاخر خود، نه تنها زبان فارسی را حفظ کرده‌اند، بلکه تصویری جامع از دغدغه‌ها، آرزوها و مسائل روزگار خود را نیز ارائه داده‌اند. مجموعه مقالات «معرفی بزرگان معاصر ادبی خراسان» قصد دارد هر سه‌شنبه، به معرفی یکی از این مفاخر ادبی معاصر بپردازد و فرصتی نو برای آشنایی با آثار و اندیشه‌هایشان فراهم کند.

حسن لاهوتی محقق، نویسنده، مترجم، پژوهشگر و مولوی‌شناس به سال ۱۳۲۳ در شهر سبزوار استان خراسان دیده به جهان گشود. وی پس پایان تحصیلات متوسطه و اخذ دیپلم، به دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد راه یافت و توانست لیسانس خود را در رشته زبان انگلیسی از این دانشگاه اخذ نماید. او در دهه چهل و از همان ایام ورود به دانشگاه، به استخدام بخش اخبار رادیو مشهد درآمد و پس از طی خدمت سربازی به استخدام رسمی رادیو و تلوزیون ملی آن زمان نائل شد.

ذوق و علاقه سرشار لاهوتی برای علم آموزی او را مشتاق نمود تا برای ادامه تحصیلات عالی خود روانه آمریکا شود او پس از ازدواج راهی آمریکا شد لاهوتی پس از طی دوره تحصیل در دانشگاه میشیگان، موفق به اخذ فوق لیسانس خود از دانشگاه ایالتی میشیگان امریکا شد.

حسن لاهوتی پس از انقلاب به مشهد بازگشت او همان ایام و پس از بازنشستگی از تلوزیون، در سال ۱۳۶۳ با پیوستن به گروه ترجمه بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، کار ترجمه متون کهن را آغاز کرد. لاهوتی پس از چندی به تدریس در دانشگاه نیز پرداخت.حسن لاهوتی در همان ایام با حضور در کلاس درس فلسفه و عرفان فیلسوف شرق، سید جلال‌الدین آشتیانی به آموزش عرفان و فلسفه و حکمت اسلامی پرداخت.

دوستی و معاشرت با استاد خود علامه آشتیانی باعث شد تا لاهوتی علاقه‌مند به ترجمه متون فلسفی و عرفانی گردد ترجمه و تعلیق مثنوی معنوی اثر رینولد نیکلسون را لاهوتی با راهنمایی‌های علامه آشتیانی به انجام رساند. مجموعه شش جلدی شرح بر مثنوی معنوی حسن لاهوتی برگزیده چهاردهمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی نیز شد.

به‌غیر از این اثر شگرف، جان جانان و منتخبات دیوان شمس از اثار نیکلسون و کتاب شکوه شمس و محمد رسول خدا نوشته بانو آنه ماری شیمل (استاد دانشگاه هاروارد) و کتاب خدمات مسلمانان به جغرافیا اثر نفیس احمد و همچنین کتاب‌های مسلمانان هند و بریتانیا و کتاب جنبش اسلامی و گرایش‌های قومی، نتیجه زحمات سترگ حسن لاهوتی در امر ترجمه آثار به فارسی است که مورد استقبال فراوان علاقه‌مندان و پژوهشگران قرار گرفت.

در دهه شصت شمسی و هفتاد شمسی آثار حسن لاهوتی به عنوان یکی از منابع معتبر در مولوی‌پژوهی مطرح شد. او با ترجمه کتاب مولانا؛ دیروز تا امروز، شرق تا غرب نوشته فرانکلین لوئیس (استاد دانشگاه شیکاگو)، خدمت بزرگی به ترجمه و نشر آثار عرفانی کرد.

تالیف کتاب ارغنون مولوی (که تنها تالیف اوست)، تفسیری دقیق و نو از چند داستان مولوی است که لاهوتی آن را به نگارش درآورد. مقالات و پژوهش‌های علمی حسن لاهوتی در نشریات علمی و فرهنگی در ده های شصت، هفتاد و هشتاد شمسی از نکات قابل توجه زندگی این پژوهشگر ممتاز عرفان و فلسفه در دوران معاصر است که تعداد آنان متجاوز از پنجاه مقاله است و بیشتر این مقالات در نشریات، کلک، گلچرخ، مشکوه، تابران و حکمت و معرفت و نشریات پراکنده دیگر به چاپ رسیده است. به اعتقاد نگارنده این سطور، حسن لاهوتی از نامدارترین و برجسته ترین محققان و مترجمان عرفان و فلسفه در عصر حاضر است.

سال‌های متمادی همجواری و هم خانه بودن با علامه سید جلال‌الدین آشتیانی، استاد مسلم تصوف و عرفان اسلامی، از او یک مترجم و محقق بی‌بدیل ساخته بود با فوت علامه آشتیانی در فروردین ۱۳۸۴ علاقه و دلبستگی لاهوتی به تحقیق و مطالعه آثار عرفانی متوقف نشد. لاهوتی شیفته ادبیات کلاسیک و عرفان بود وی سال‌های متمادی در دانشگاه آزاد اسلامی، پیام نور مشهد و دانشگاه خیام به تدریس و ترجمه اشتغال داشت و به عنوان عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد نیز به پژوهش و تحقیق پرداخت و شاگردان فراوانی نیز از چشمه زلال دانش او بهره مند شدند.

حسن لاهوتی سرانجام پس از عمری تحقیق و پژوهش در فلسفه و عرفان اسلامی، در اسفندماه ۱۳۹۱ بعلت ابتلا به سرطان ریه در شهر هزلت ایالت میشیگان آمریکا و در سن ۶۸ سالگی بدرود حیات گفت و پیکرش پس از انتقال به ایران، در باغ اول آرامگاه خواجه ربیع مشهد ارام گرفت.