به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، به نقل از ستاد خبری سیوسومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، آیین اختتامیه رویداد «ایدههای برتر صنعت نشر» چهارشنبه (۲۸ آبان ۱۴۰۴) با حضور محسن جوادی، معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ابراهیم حیدری، مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران و دبیر هفته کتاب، محمدحسین ایمانی خوشخو، رئیس پارک ملی علوم و فناوریهای نرم و صنایع فرهنگی و رئیس دانشگاه علم و فرهنگ، محمود علیگو، معاون فرهنگی سازمان جهاد دانشگاهی، مظاهر بابایی، معاون کتاب و فرهنگ خانه کتاب و ادبیات ایران و جمعی از معاونان، مدیران دانشگاه و پارک و فعالان صنعت نشر در دانشگاه علم و فرهنگ برگزار شد.
فناوری و تقویت عدالت فرهنگی
ابراهیم حیدری، در این آیین با تأکید بر اهمیت فناوری در آینده صنعت نشر، گفت: توسعه فناوری از مهمترین دغدغههای فعالان صنایع فرهنگی کشور و همچنین خانه کتاب و ادبیات ایران است. یکی از چهار برنامه کلان دکتر سیدعباس صالحی؛ وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی از آغاز دوره مدیریتی، ورود جدی به فناوریهای نوین بهویژه در حوزه نشر بوده است و اقدامات ما نیز در همین مسیر پیش میرود.
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران با اشاره به تغییر ذائقه نسل جوان و ضرورت حرکت صنعت نشر به سمت فناوریهای نوین افزود: کتاب فیزیکی همچنان جایگاه خود را دارد، اما نحوه دریافت اطلاعات در نسل جدید متفاوت است و باید با سرعت بیشتری به سمت فناوری حرکت کنیم.
وی درباره برگزاری رویداد «ایدههای برتر صنعت نشر» توضیح داد: این رویداد با همکاری پارک ملی علوم و فناوریهای نرم و صنایع فرهنگی از نمایشگاه بینالمللی کتاب آغاز و پس از انتشار فراخوان، ایدههای ارزشمندی از سوی فعالان و نخبگان به دبیرخانه ارسال شد. امیدواریم با بهرهگیری از این ایدهها و ظرفیت دانشگاهها و بخش خصوصی، حلقه ارتباط مؤثری میان دانشگاه و صنعت نشر ایجاد شود. بخش قابل توجهی از اجرای برنامهها و حتی نقشآفرینی در سیاستگذاریهای آینده، بر دوش نخبگان و دانشگاهیان است. ایجاد ارتباط میان دانشگاه و صنعت نشر و فراهمسازی زیرساختهای لازم برای توسعه آینده این صنعت، ضرورتی انکارناپذیر است؛ چرا که فناوری امروز نقشی تعیینکننده در توسعه فرهنگی کشور دارد.
حیدری، در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به ابزارهای تحول عرصه فرهنگ در عصر جدید گفت: فناوریهای نوین امروز یکی از مهمترین عوامل تحول فرهنگیاند. این فناوریها باعث گسترش دسترسی به آموزش و محتوا میشوند و عدالت فرهنگی را تقویت میکنند. همچنین امکان تولید و بازآفرینی فرهنگ را برای همه فراهم کرده و میراث فرهنگی را با ابزارهای دیجیتال حفظ و جذابتر ارائه میکنند.
وی افزود: فناوری سبک زندگی و هویت نسل جدید را شکل میدهد و مشارکت مردم را در فعالیتهای فرهنگی افزایش میدهد. علاوهبراین بستر رشد اقتصاد خلاق را فراهم کرده و فرصتهای جدیدی در حوزه هنر، رسانه و محتوا ایجاد میکند. بهطور کلی فناوری در فرهنگ یک ظرفیت بزرگ برای توسعه، مشارکت و پویایی فرهنگی است و نقش کلیدی در آینده فرهنگی جامعه دارد.
حیدری ادامه داد: شکاف نسلی در فهم و استفاده از فناوری، نبود سواد رسانهای و سواد دیجیتال کافی، تنش بین ارزشهای فرهنگی و سرعت تحولات فناوری، نبود سیاستگذاری فرهنگی منسجم در مواجهه با فناوریهای نو، ضعف تولید محتوا و اکوسیستم فرهنگی دیجیتال بومی، بیاعتمادی اجتماعی نسبت به فناوری، شکاف دسترسی، چالش هویتی و سبک زندگی، عدم آمادگی نظام آموزشی با فناوری، مسئله حریم خصوصی و اخلاق فناوری از چالشهایی است که در حوزه فرهنگ با آن مواجه هستیم.
عدم سیاستگذاری منسجم در مواجهه با فناوریهای نو
دبیر هفته کتاب در بخش دیگری از سخنان خود بر ضرورت یک سیاستگذاری واحد در زمینه فناوریها تاکید کرد و ادامه داد: عدم وجود سیاستگذاری فرهنگی منسجم در مواجهه با فناوریهای نو، سیاستگذاری واکنشی بهجای پیشنگرانه، (مثل: مواجهه با شبکههای اجتماعی بعد از همهگیر شدنشان)، برخورد با پدیده اینفلوئنسرها بعد از رشد اقتصادی آنها، تصمیمگیری درباره هوش مصنوعی وقتی استفادهاش گسترده شده، همه اینها یعنی سیاستگذاری عقبتر از واقعیت اجتماعی حرکت میکند و یا تعدد نهادها و نبود هماهنگی بین آنها که در ایران نهادهای متعدد فرهنگی، امنیتی، آموزشی و رسانهای مسئولیتهایی در حوزه فناوری دارند، اما تقسیمکار مشخص نیست، سیاستها هماهنگ نیست، اهداف واحدی تعریف نشده است. بر همین اساس هر نهاد براساس نگاه خود تصمیم میگیرد، نه بر اساس یک نقشهراه ملی.
وی اضافه کرد: غلبه نگاه تهدیدمحور به فناوری که در برخی تصمیمها فناوری بیشتر بهعنوان خطر دیده میشود تا فرصت. که این نگاه باعث محدودسازی بهجای توانمندسازی، کاهش نوآوری، مهاجرت کاربران و کسبوکارها و بیاعتمادی اجتماعی گردیده است. مهمتر از همه نبود قانون جامع برای حوزههای جدید است. هنوز قوانین یکپارچه و بهروز برای حفاظت از داده و حریم خصوصی، اخلاق هوش مصنوعی، اقتصاد پلتفرمی و درآمدزایی نداریم. این خلا قانونی باعث شده است که نااطمینانی در کسبوکار، ضعف حقوق کاربران، اعمال سلیقهای قوانین رخ دهد.
وی در ادامه با اشاره به اینکه ضعف در مطالعات آینده پژوهی، چالش میان سیاست فرهنگی و اقتصاد دیجیتال و در نهایت ضعف در سیاستگذاری باعث بروز چنین مشکلاتی میشود، راهکارهایی برای انسجام سیاستگذاری فرهنگی در فناوری به شرح زیر ارائه کرد:
ایجاد نقشهراه ملی برای مدیریت فرهنگی فناوریهای نو.
حضور و ورود وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به حوزه فناوری به طور جد به عنوان مسئول فرهنگی کشور.
وضع قوانین شفاف و بهروز برای حریم خصوصی، هوش مصنوعی، اقتصاد دیجیتال و خدمات اینترنتی.
ارتقای سواد دیجیتال و رسانهای در خانوادهها، مدارس و کارمندان دولت.
تغییر نگاه از تهدید به فرصت و حمایت از تولید محتوا و کسبوکارهای دیجیتال.
ایجاد رصدخانه ملی فرهنگ و فناوری برای پایش تحولات و پیشبینی پیامدها.
سرمایهگذاری در تولید محتوای بومی (بازی، فیلم، انیمیشن، پلتفرم).
استفاده از آیندهپژوهی برای تصمیمگیری بلندمدت و پایدار.
ایجاد ساختارهای فناورانه با رویکرد فرهنگی به صورت تخصصی.
کاهش تقاضای کتاب، چالشی جدی برای صنعت نشر است
محسن جوادی نیز در این آیین با بیان اینکه فناوری در دهههای گذشته تنها ابعاد مادی زندگی بشر را متحول میکرد، گفت: امروز فناوریهایی مانند هوش مصنوعی ذهن، احساسات و سبک تفکر انسان را تحت تأثیر قرار داده و نقش یک دستیار چندوجهی را برای انسان ایفا میکنند.
معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به افت محسوس تقاضای کتاب غیردرسی در سالهای اخیر افزود: کاهش تقاضای کتاب، چالشی جدی برای صنعت نشر است؛ اما فناوریها و نوآوریها میتوانند این مسیر را متحول کنند. همانگونه که ایران در گذشته با بزرگان علمی و ادبیاش میدرخشید، امروز نیز با بهرهگیری از فناوریهای نوین میتواند در عرصه جهانی دوباره مطرح شود.
تأکید بر جایگاه کتاب و گسترش همکاریهای فناورانه
محمدحسین ایمانی خوشخو نیز در سخنانی با اشاره به اهمیت هفته کتاب گفت: اختصاص یک هفته به نام کتاب نشاندهنده نگاه ویژه جمهوری اسلامی ایران به مقوله کتاب و کتابخوانی است و هر سال برنامههای اثرگذاری در این حوزه اجرا میشود.
رئیس پارک ملی علوم و فناوریهای نرم و صنایع فرهنگی با اشاره به همکاریهای این پارک با خانه کتاب و ادبیات ایران افزود: طی یک سال گذشته تعاملات خوبی در زمینه توسعه فناوریهای نشر آغاز شده است. نقطه شروع این همکاری در نمایشگاه بینالمللی کتاب امسال بود و اکنون شاهد گسترش آن هستیم. امیدواریم این ارتباط به صورت مستمر ادامه یابد.
وی همچنین به فعالیتهای پارک در حوزههای دیگر صنایع فرهنگی اشاره کرد و گفت: در حوزه سینما نیز پروژه مهمی در زمینه پیوند سینما و هوش مصنوعی آغاز شده و هفته آینده تفاهمنامهای در این زمینه امضا خواهد شد. همچنین در حوزه موسیقی نیز برنامههایی در دست اجرا است. نشر نیز سومین حوزهای است که با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وارد آن شدهایم و امیدواریم این اقدامات در سطح مدیریت کلان دو مجموعه جهاددانشگاهی و وزارت ارشاد تجمیع و ساختارمند شود.
رئیس دانشگاه علم و فرهنگ در ادامه عنوان کرد: بخش عمدهای از امور اجرایی و حتی مشارکت در بخش برنامهریزی و سیاست گذاری برعهده بخش نخبگانی و دانشگاهی کشور است؛ برقراری ارتباط بین دانشگاه و صنایع و صنعت نشر و همچنین ایجاد زیرساخت های لازم برای توسعه آینده صنعت نشر لازم و ضروری است. بنابراین باید به سمتی حرکت کنیم که دنیا را محاصره کرده است، زیرا نقشی که امروز فناوری ها در توسعه کشور و فرهنگ دارند، قابل انکار نیست.
ارتقای سطح کتابخوانی با طراحی یک مدل
محمود علیگو نیز در آیین اختتامیه این رویداد اشاره کرد: کتابخوانی در بین عموم جامع متفاوت است. در رویداد ایدههای برتر صنعت نشر به این نتیجه رسیدم که باید شخصیسازی خواندن کتاب اتفاق بیفتد. این مدل را باید بر اساس پلتفرمهای موجود برای کتابخوانی افراد طراحی کنیم.
معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی افزود: درگذشته سالانه تولید ۵۰ تا ۱۰۰ کتاب زبان فارس داشتیم؛ اما اکنون هزاران کتاب چاپ و انتشار پیدا میکنند که مشخص نیست به درد کتابخوانها میخورد یا خیر. طبق این مدل، کتابها با پسندیده شدن یا نشدنشان میتوانند تحول بزرگی در صنعت نشر و کتاب به وجود آورند. معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی ازاینگونه ایدههای برتر برای تجاریسازیشان حمایت میکند.
مسیر نشر از فناوری میگذرد
دبیر انجمن ناشران دیجیتال و یکی از داوران جشنواره ایدههای برتر حوزه نشر در این رویداد گفت: زمانی که برای اولینبار نشر الکترونیک و فناوریهای نشر به طور رسمی فعالیتش را در نمایشگاه کتاب آغاز کرد، نشان داد که ایران در این حوزه جایگاه ویژهای نهتنها در بین کشورهای همسایه بلکه در دنیا دارد.
علی محمدپور افزود: خوشبختانه ایران پیشرفتهای زیادی در این حوزه داشته است. در حال حاضر نشر الکترونیک ما بیش از ۱۰ میلیون مخاطب دارد و مخاطبان با اپلیکیشنهایی مانند فیدیبو، طاقچه و… آشنا هستند. تاکنون در حوزه نشر ۱۵۰ هزار کتاب دیجیتال انتشار پیدا کرده که علاقهمندان به آن دسترسی دارند.
وی ادامه داد: اعتقادمان این است که نشر از مسیر فناوری میگذرد و فناوری باعث رشد صنعت نشر میشود. رویداد ایدههای برتر صنعت نشر نیز از مسیر فناوری گذشته است. از ابتدای اعلام فراخوان ۱۵۷ اثر به دبیرخانه این رویداد ارسال شد. ۳۰ ابتدا مورد داوری و ارزیابی قرار گرفتند. در نهایت امروز ۸ اثر بهعنوان برگزیده انتخاب میشوند. خلاقیت و نوآوری از جمله ملاکهای ما برای داوری بود تا این ایدهها بتوانند نیاز صنعت نشر کشور را برطرف کنند.
وی افزود: بخش زیادی از آثار ارسالی در ارتباط باهوش مصنوعی بود. این امر نشان میدهد که لایههای دانشگاهی و فناوری ما چقدر بهروز هستند و باید وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی که رویکرد فناورانهای دارد، تمامقد وارد حوزه هوش مصنوعی شود.
اسامی برگزیدگان رویداد
در پایان این آیین از ۸ ایده برتر این رویداد تجلیل شد. اسامی برگزیدگان به شرح زیر است:
آرزو رمضانی، ایده پلتفرم ملی امانت دیجیتال کتاب ایران
محمدمهدی محمدی اردهالی، ایده کتاب ایز
الهام نادری فرید، کوکی – پلتفرم تولید محتوای هوشمند انیمیشن از کتاب
محمدجواد پردخته «کتاب زنده»، پلتفرم انتشار تعاملی، شخصیسازیشده و مبتنی بر AR/AI برای بازار فارسیزبان
مرضیه کدخدایی، ایده کتاب تعاملی دیجیتال کودک
احمد عطارزاده نیاسری، پلتفرم «نشر هوشمند ایران»؛ اکوسیستم هوش مصنوعی برای تحول زنجیره ارزش کتاب
جعفر صادقی یونسی، پلتفرم کتابینو؛ نشر دیجیتال + چاپ بر تقاضا
سیدعلی مستجاب الدعواتی، ایده کتابهای تعاملی پنهان (Haptic-Augmented Books) با فناوری هپتیک
همچنین در حاشیه برگزاری این رویداد به مناسبت هفته کتاب باهدف ترویج فرهنگ مطالعه در میان دانشجویان، پویش «بخوانیم برای ایران» برگزار شد که از میان ۲۳۰ شرکتکننده در این پویش ۵۰ نفر انتخاب و هدیه دریافت کردند.
به گزارش ایبنا؛ سیوسومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با شعار «بخوانیم برای ایران» از شنبه بیست و چهارم آبان (۱۴۰۴) آغاز شد و تا سیام آبان (۱۴۰۴) به کار خود ادامه خواهد داد.
نظر شما