مهدی الهی راد در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در بجنورد، از تدوین و آمادهسازی نخستین جلد دانشنامه دفاع مقدس و مقاومت در این استان خبر داد و گفت: دانشنامه دفاع مقدس اثری پژوهشی است که قرار است نقشآفرینی مردم خراسان شمالی در هشت سال دفاع مقدس را به صورت مستند، جامع و ماندگار ثبت کند.
وی افزود: بر اساس برنامهریزیهای انجامشده، دانشنامه دفاع مقدس استان در دو جلد تدوین خواهد شد که جلد نخست هماکنون در ۵۱۵ صفحه آماده چاپ است و جلد دوم نیز مراحل پایانی گردآوری و ویرایش را پشت سر میگذارد.
الهیراد گفت: این دانشنامه، مجموعهای از مدخلهای مرتبط با حضور، ایثار، مقاومت و خدمات مردمان خراسان شمالی در دوران دفاع مقدس است و تلاش دارد با نگاه علمی و مستند، نقش استان را در تاریخ ملی ایران به ثبت برساند.
بیش از ۶۰۰ مدخل شناسایی شد
وی با اشاره به مدخلهای شناسایی شده بیان کرد: اکنون بیش از ۶۰۰ مدخل برای این دانشنامه شناسایی و تدوین شده است که این مدخلها طیف گستردهای از موضوعات شامل زندگینامه شهدا، فرماندهان، رزمندگان شاخص، یگانها و گردانهای اعزامی، عملیاتهای مشارکتی، نقش عشایر، زنان و نوجوانان در پشت جبهه، همچنین تاریخچه مراکز فرهنگی و اجتماعی تأثیرگذار در دوران جنگ و دفاع مقدس را در برمیگیرد.
الهیراد با بیان اینکه دانشنامه دفاع مقدس، فقط مجموعهای از اطلاعات پراکنده نیست، بلکه یک اثر مرجع و منسجم برای نسلهای آینده محسوب میشود تصریح کرد: برای تدوین این مجموعه از منابع مکتوب، مصاحبههای تاریخ شفاهی، اسناد آرشیوی و نیز روایتهای مستقیم خانوادههای شهدا و رزمندگان بهره گرفته و هدف ما ثبت و مستندسازی یک روایت بومی و دقیق است که در عین حال در چارچوب تاریخ ملی جنگ تحمیلی جای میگیرد.
چاپ ۵۰۰ عنوان کتاب در حوزه دفاع مقدس
وی گفت: خراسان شمالی طی سالهای اخیر در زمینه تولید آثار مکتوب دفاع مقدس جایگاه قابل توجهی داشته است و تاکنون ۵۰۰ عنوان کتاب در این حوزه در استان منتشر شده که ۳۰۰ جلد آن حاصل فعالیتهای مستقیم ادارهکل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان و نشاندهنده اهتمام جدی به ثبت تاریخ شفاهی و مکتوب جنگ در این خطه است.
الهیراد با اشاره به اینکه تولید آثار مکتوب دفاع مقدس صرفاً به انتشار کتاب محدود نمیشود، یادآور شد: تعدادی کتاب دیگر هماکنون در مرحله آمادهسازی برای چاپ هستند و برخی از آنها در هفته دفاع مقدس امسال رونمایی خواهد شد. این روند نشان میدهد که استان خراسان شمالی در حوزه نشر ارزشهای دفاع مقدس پویایی مستمر دارد و همچنان ظرفیتهای فراوانی برای ثبت روایتهای ناگفته باقی مانده است.
رونمایی از ۵۱ عنوان کتاب در هفته دفاع مقدس
وی یکی از برنامههای شاخص هفته دفاع مقدس در استان را رونمایی از ۵۱ عنوان کتاب تازه در این حوزه معرفی کرد و افزود: این رونمایی نهتنها فرصتی برای معرفی آثار تازه محسوب میشود، بلکه نمادی از استمرار جریان تولید ادبیات مقاومت در استان نیز خواهد بود.
الهیراد بیان کرد: کتابها بهعنوان ابزارهای اصلی انتقال فرهنگ ایثار و مقاومت، نقش مهمی در ماندگاری این ارزشها دارند و امروز وظیفه ما این است که تجربههای نسل جبهه و جنگ را به زبان پژوهشی و هنری به نسل جوان منتقل کنیم. از اینرو انتشار کتابهای متنوع در حوزه خاطرهنگاری، داستاننویسی، پژوهشهای تاریخی و زندگینامههای شهدا یک ضرورت ادبی و فرهنگی است.
الهیراد با تأکید بر اینکه شهدا سرمایههای اصلی هویت فرهنگی و اجتماعی استان هستند، گفت: ما وظیفه داریم علاوه بر ساخت یادمانهای فیزیکی، در حوزه فرهنگی و رسانهای نیز برای معرفی سیره شهدا و انتقال پیام آنها به جامعه تلاش و دانشنامه دفاع مقدس یکی از ابزارهای مهم در رسیدن به این مسیر است.
اهمیت دانشنامه در نگاه ملی
مدیرکل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس خراسان شمالی دانشنامه دفاع مقدس استان را یک تجربه ملی دانست و ادامه داد: وقتی درباره دانشنامه سخن میگوییم، منظورمان یک کار موقت یا محدود نیست چرا که این مجموعه قرار است مرجع ماندگار برای پژوهشگران و دانشجویان در سراسر کشور باشد.
وی بیان کرد: همانطور که دانشنامههای ملی در حوزههای مختلف علمی و فرهنگی جایگاه و نقش مرجع و منبع دارند، ما نیز تلاش میکنیم این اثر در سطح استان بهگونهای تدوین شود که قابلیت استناد ملی پیدا کند.
الهیراد با اشاره به جایگاه خراسان شمالی در تاریخ ایران گفت: این دیار از دیرباز مهد مردمان مقاوم و سلحشور بوده است و این نشان میدهد که سهم این خطه در دفاعمقدس قابل توجه و ثبت این سهم در قالب دانشنامه، به معنای ثبت هویت تاریخی مردم خراسان شمالی در حافظه ملی است.
آیندهنگری در تدوین دانشنامه
وی تأکید کرد: تدوین دانشنامه دفاع مقدس پایان کار نیست، بلکه آغاز راهی تازه در حوزه پژوهشهای دفاع مقدس است و پس از انتشار جلد دوم دانشنامه، برنامه داریم که بانک اطلاعاتی دیجیتال از اسناد و مدخلهای شناساییشده تهیه کنیم تا پژوهشگران بتوانند به صورت برخط به دادهها دسترسی و همچنین ایجاد نسخههای صوتی و تصویری از روایتها نیز در دستور کار است تا مخاطبان نسل جدید، ارتباط بهتری با این محتوا برقرار کنند.
الهیراد تدوین دانشنامه دفاع مقدس خراسان شمالی را میتوان یکی از گامهای مهم در مسیر ثبت تاریخ محلی در چارچوب تاریخ ملی دانست و گفت: این اثر نهتنها روایتگر رشادتها و ایثارگریهای مردمان استان در دوران جنگ تحمیلی است، بلکه نشاندهنده اهتمام جدی به پاسداشت فرهنگ مقاومت در قالبی پژوهشی و ماندگار نیز محسوب میشود.
۳۰۵۸ شهید، ۸۶ شهید گمنام و ۴۷ المان یادمان
بر اساس آمار رسمی ارائهشده از سوی مدیرکل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس خراسان شمالی، این استان در مجموع ۳۰۵۸ شهید تقدیم انقلاب اسلامی کرده است. همچنین، ۸۶ شهید گمنام در مناطق مختلف استان به خاک سپرده شدهاند و برای گرامیداشت یاد و خاطره شهدا تاکنون ۴۷ المان یادمانی در نقاط گوناگون استان ساخته و نصب شده است.
نظر شما