به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از ویک، محبوبیت روزافزون کتابهای الکترونیکی شاید برای خوانندگان حرفهای خبر خوبی باشد، اما اگر سری به کتابخانهها بزنید، داستان متفاوتی خواهید شنید. بسیاری از کتابخانههای آمریکا درگیر نبردی پرهزینه با کتابهای الکترونیکیاند، چرا که قیمت خرید این نسخهها معمولاً بسیار بیشتر از کتابهای چاپی است و این هزینه بهواسطه تقاضای بالای مخاطبان، بهشدت بر بودجه کتابخانهها سنگینی میکند. حالا برخی از این نهادها در برابر این گرانیها دست به مقابله زدهاند.
اصلیترین دلیل، قراردادهای صدور مجوزی است که کتابخانهها با ناشران کتابهای الکترونیکی میبندند. بهگزارش آکسیوس، این ناشران معمولاً ملزم میکنند که مجوز هر کتاب هر دو سال یکبار یا پس از ۲۶ بار امانت، تمدید شود؛ سیاستهایی که بهگفته کتابخانهها «بسیار پرهزینه» است. این مسئله باعث میشود بسیاری از کتابخانهها نتوانند نسخههای پرفروش را بهمیزان کافی تهیه کنند.
«سارا مککاسکر»، رئیس انجمن کتابخانههای کنتیکت، به مارکتپلیس گفت: «ما وقتی کتاب چاپی میخریم، تخفیفهای زیادی میگیریم؛ میانگین قیمت یک کتاب چاپی حدود ۱۵ دلار است. ولی نسخه الکترونیکی ممکن است ۱۰۰ یا ۱۲۰ دلار قیمت داشته باشد و آن را فقط دو سال داریم. بعد از دو سال، وقتی مجدداً میخواهیم همان کتاب را بخریم، باید همان قیمت گزاف اولیه را دوباره بپردازیم.»
ناشران میگویند این افزایش قیمت از روی لجبازی نیست، بلکه ضرورتی حرفهای است. انجمن ناشران آمریکا استدلال میکند که باید از حقوق مؤلفان محافظت شود و اطمینان حاصل گردد که نویسندگان بهدرستی دستمزد میگیرند.
در مقابل، برخی ایالتها در تلاشاند تا با فشار به کنگره، تغییری در این روند ایجاد کنند. بهگزارش آسوشیتدپرس، کتابخانهها در ایالتهایی مانند ماساچوست، ایلینوی، هاوایی و نیوهمپشایر، لایحههایی برای کاهش هزینهها و محدودیتهای منابع الکترونیکی پیشنهاد کردهاند. در ویرجینیا نیز طرحی مشابه مطرح شد اما به نتیجه نرسید.
ایالت مریلند در سال ۲۰۲۱ قانونی تصویب کرد که ناشران را موظف میکرد کتابهای الکترونیکی را با «شرایط معقول» در اختیار کتابخانهها قرار دهند اگر همان کتاب برای عموم نیز قابل خریداری بود. اما این قانون توسط یک قاضی رد شد و مریلند اکنون دوباره به صف دیگر ایالتهای درگیر در این نبرد حقوقی پیوسته است.
در این میان، ایالت کنتیکت موفقترین عملکرد را داشته است. بهنوشته نیویورکتایمز، این ایالت قانونی تصویب کرده که کتابخانهها را از عقد قراردادهایی منع میکند که همزمان هم محدودیت زمانی داشته باشند و هم سقف امانتگیری برای هر کتاب تعیین کنند. طرفداران کتابخانهها امیدوارند این قانون ناشران را وادار به مذاکره کند.
کتابداران همچنین امیدوارند این روند به کاهش زمانهای طولانی انتظار برای دریافت کتابهای الکترونیکی نیز کمک کند. الن پل، مدیر اجرایی کنسرسیوم کتابخانههای کنتیکت، در گفتوگو با تایمز گفت: «ما هر سال بخش بیشتری از بودجهمان را صرف تغذیه هیولای کتابهای الکترونیکی میکنیم تا پاسخگوی تقاضای مخاطبان باشیم، اما هنوز فهرستهای انتظاری داریم که برای یک کتاب ممکن است تا بیش از شش ماه طول بکشد.»
با این حال، برخی نگراناند که این قوانین جدید باعث کاهش درآمد نویسندگان شود. شلی هازبند، معاون ارشد انجمن ناشران آمریکا، گفت: «کتابخانهها مشکل بودجه دارند، اما راهحل آن نیست که از جیب نویسندگان بزنیم و حقوق خالقان آثار را از بین ببریم.»
نظر شما