سرویس بین‌الملل خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) الهه شمس: رمان «دریتون و مکنزی» (Drayton & Mackenzie)، سومین اثر از نویسنده اسکاتلندی-آلمانی، الکساندر استاریت، در تابستان ۲۰۲۵ منتشر شد و بلافاصله توجه بسیاری از منتقدان و اهل ادبیات را به خود جلب کرد. استاریت که پیش‌تر با «هیولا» (۲۰۱۷) و به‌ویژه «ما آلمانی‌ها» (۲۰۲۰) به شهرت رسیده بود، این بار روایتی معاصر، بلندپروازانه و در عین حال انسانی ارائه می‌دهد. در حالی‌که رمان قبلی‌اش جوایز متعددی را کسب کرد و تحسین گسترده‌ای برانگیخت، «دریتون و مکنزی» اثری است که با تکیه بر سبک داستان‌گویی کلاسیک و نگاه برون‌گرایانه به تحولات اجتماعی و فناوری، موقعیت تازه‌ای برای استاریت فراهم ساخته است.

شروع داستان و معرفی شخصیت‌ها:

داستان حول دو شخصیت اصلی، جیمز دریتون و رولند مکنزی شکل گرفته است. جیمز، مردی باهوش و بلندپرواز اما درونگرا و تا حدی منزوی، همواره خود را با چهره‌های بزرگ تاریخ—از جنگجویان تا سیاستمداران—مقایسه می‌کند و در جست‌وجوی اثری ماندگار است که موقعیتش را تثبیت کند. مقابل او، رولند مکنزی قرار دارد: جوانی کاریزماتیک اما سردرگم که از مسیر مشخص حرفه‌ای منحرف شده و زندگی‌اش زیر سایه جاه‌طلبی‌های جیمز قرار گرفته است. آشنایی این دو ابتدا در دوران دانشگاه آغاز می‌شود؛ آشنایی که در ابتدا سطحی و مبتنی بر رقابت و کنجکاوی است، اما در مسیر داستان به تدریج عمیق‌تر شده و حتی وارد عرصه رقابتی و گاه تضادآمیز می‌گردد.

گسترش خط داستانی:

رمان، مسیری زمان‌پریش را طی می‌کند؛ روایت از سال‌های ابتدایی دوستی در دانشگاه شروع شده و به وقایع تاثیرگذار قرن بیست‌ویکم مانند بحران مالی، ظهور استارتاپ‌های فناوری محور، توسعه انرژی‌های پاک (به‌ویژه توربین‌های زیرآبی) و حتی بحران‌هایی چون برگزیت و کرونا می‌پردازد. نقطه قوت اثر در نحوه انعکاس این وقایع در زندگی و شخصیت هر دو قهرمان نهفته است؛ جیمز که همواره با میل به موفقیت و پذیرش اجتماعی در حال چالش است و رولند که سرانجام باید میان اصالت خود و تبعیت از فضای مسموم رقابت شغلی، تصمیم بگیرد.

ویژگی‌های روایی و سبکی:

استاریت در این رمان، بر استفاده از طنز و ظرافت کلامی تاکید کرده و سیر جزئیات شخصیت‌ها را با مهارت پوشش داده است. توصیفات او از محیط کار، قصه روابط میان‌رشته‌ای، و انعکاس روحیه نسل جدیدی از مردان جوان اروپایی، همگی از نقاط قوت رمان به شمار می‌روند. منتقدان، سبک استاریت را همان‌قدر مدرن و واقع‌گرا توصیف کرده‌اند که رنگ‌وبویی از کلاسیک‌های انگلیسی و فرانسوی در آن هویداست. زبان انتقادی نویسنده نسبت به فرهنگ استارتاپ و وابستگی آدم‌ها به ایده‌های نو و چالش‌های اخلاقی در دل نوآوری‌های فناوری با نگاهی موشکافانه ارائه می‌شود.

رمان همچنین موفق می‌شود شخصیت‌های تاریخی و چهره‌های حقیقی (همچون ایلان ماسک و پیتر تیل) را در دل تخیل خود جا دهد و تصویری ملموس و چندلایه از واقعیت و خیال بسازد.

آنچه «دریتون و مکنزی» را از بسیاری آثار معاصر متمایز می‌کند تمرکز بر مناسبات انسانی، کشمکش‌های اخلاقی و روند عاطفی بین قهرمانانش است. رابطه جیمز و رولند، مسیری از بیگانگی و هم‌زیستی تا همدلی و حتی رقابتی بی‌رحم را طی می‌کند. استاریت نشان می‌دهد که معنا و ارزش دوستی در جهان امروز چگونه ممکن است زیر سایه اهداف شغلی، بحران‌های مالی و عدم قطعیت‌های جهانی همچنان جانی دوباره بگیرد. برخی نقدها حتی اثر را به دلیل قدرت و عمق آسیب‌پذیری شخصیت‌ها، کتابی توصیف کرده‌اند که می‌تواند خواننده را به گریه وادارد.

بازخورد و جایگاه در نقد معاصر:

از دید منتقدان بزرگی همچون تایمز، ساندی تایمز و فایننشال تایمز، کتاب نه فقط به‌خاطر روایتی پرشور و سرشار از طنز و جزئی‌نگری، که به دلیل موفقیت در تلفیق روایت کلاسیک و مضامین معاصر نیز تقدیر شده است؛ ترکیبی که به نظر می‌رسد رمان را به نمونه‌ای تاثیرگذار و چندوجهی در ادبیات معاصر تبدیل کرده است.

در نهایت، «دریتون و مکنزی» همانقدر که داستان جاه‌طلبی و رقابت است، بیانیه‌ای درباره رفاقت، بحران هویت مردان، و امیدِ پنهان‌شده در سایه تحولات بزرگ قرن بیست‌ویکم است؛ اثری که هم خواننده جدی ادبیات و هم علاقه‌مند به موضوعات اجتماعی و اقتصادی را راضی می‌کند.

منابع: آمازون و گاردین