سرویس بین‌الملل خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - الهه شمس: در دنیای پرآشوب امروز، بحران‌ها دیگر رویدادهایی استثنایی نیستند؛ از اخبار جنگ و مهاجرت گرفته تا چالش‌های دیجیتال و دگرگونی‌های خانوادگی، همگی بر زندگی روزمره ما سایه افکنده‌اند. اما خط مقدم این بحران‌ها کجاست؟ کتاب جدید «همراهی با والدین در بحران: چالش‌های جهانی و فردی در روان‌درمانی»، نوشته مارگارته بولتن، پاسخی دقیق به این پرسش می‌دهد. این اثر که در ژوئن ۲۰۲۴ توسط انتشارات معتبر کولهمر (Kohlhammer) منتشر شده، با نگاهی موشکافانه و چندبعدی، نقش حیاتی والدگری را در دنیای معاصر بازتعریف می‌کند.

رابطه والد-کودک؛ سپری در برابر تروما

هسته اصلی کتاب بر پایه یک اصل قدرتمند روان‌شناختی بنا شده است: کیفیت رابطه عاطفی میان والدین و فرزندان، مؤثرترین سپر دفاعی در برابر آسیب‌های روانی است. مارگارته بولتن با استناد به پژوهش‌های روز دنیا، این ایده را از یک نظریه کلی به یک راهبرد عملی تبدیل می‌کند. برای مثال، کتاب به تحقیقی از سرینسکاندرایا، نویْنر و کاتانی (۲۰۱۵) اشاره می‌کند که نشان می‌دهد «مراقبت بالای والدین» چگونه به‌طور ملموس زخم‌های روانی ناشی از جنگ را در کودکان التیام می‌بخشد. این یافته، یک دستورالعمل روشن برای مداخله ارائه می‌دهد: برای حمایت از کودکان بحران‌زده، باید والدین خسته و آسیب‌دیده را توانمند ساخت.

بولتن به‌درستی تأکید می‌کند که مواجهه با بحران، سرنوشتی محتوم برای آسیب روانی نیست. این نگاه هوشمندانه، اهمیت عواملی چون «وضعیت عاطفی والدین» و «دسترسی به شبکه‌های حمایتی» را برجسته می‌کند. او با ارائه مفاهیمی مانند خلق «احساس ثبات، ساختارمندی و امید»، به درمانگران و والدین ابزارهایی کاربردی برای مدیریت شرایط می‌دهد. در واقع، پیام کلیدی کتاب، یک تغییر کانون توجه است: از تمرکز انحصاری بر «کودکِ آسیب‌دیده» به توجه به «نظام والد-کودک».

چالش‌های والدگری در قرن بیست‌ویکم

یکی از درخشان‌ترین بخش‌های کتاب، تحلیل «والدگری در قرن بیست‌ویکم» است. بولتن نشان می‌دهد که بحران دیگر تنها در فجایع بزرگ خلاصه نمی‌شود، بلکه در تاروپود زندگی مدرن تنیده شده است. تغییر ساختار خانواده‌ها، افزایش طلاق، خانواده‌های تک‌والد و پدیده مهاجرت، همگی نشان می‌دهند که مدل‌های سنتی والدگری دیگر برای دنیای امروز کافی نیستند.

تحلیل کتاب از تأثیر فناوری‌های دیجیتال، بسیار دقیق و به‌روز است و از کلی‌گویی فراتر می‌رود:

• «فابینگ» (PhubbingPhubbingPhubbing): این مفهوم به عادت ناخوشایند سرگرم شدن با تلفن همراه و نادیده گرفتن اطرافیان اشاره دارد. کتاب به‌زیبایی نشان می‌دهد که این رفتار به‌ظاهر بی‌اهمیت، چگونه می‌تواند به «تعامل مختل‌شده والد-کودک» و احساس ناکامی عاطفی در فرزندان منجر شود.
• «شِرِنتینگ» (SharentingSharentingSharenting): این پدیده، یعنی اشتراک‌گذاری بی‌رویه اطلاعات و تصاویر کودک در شبکه‌های اجتماعی، به‌عنوان یک معضل اخلاقی مدرن معرفی می‌شود. بولتن با طرح این موضوع، به «حق کودک بر هویت دیجیتالِ» خود اشاره می‌کند؛ حقی که والدین ناخواسته آن را نقض می‌کنند.
• «والدگری هلیکوپتری» (Helicopter ParentingHelicopter~ParentingHelicopter Parenting): کتاب فناوری‌های نظارتی را نه ابزاری خنثی، بلکه عاملی می‌داند که می‌تواند سبک‌های فرزندپروری ناسالم مانند مراقبت افراطی را تشدید کند.

جالب آنکه کتاب یک باور عمومی را نیز به چالش می‌کشد. برخلاف تصور رایج، تحقیقات نشان می‌دهد والدین در برخی کشورهای غربی امروز زمان بیشتری را با فرزندانشان سپری می‌کنند. این یافته، مسئله را از «کمیتِ» زمان به «کیفیتِ» تعامل منتقل می‌کند و اهمیت پدیده‌هایی مانند «فابینگ» را دوچندان می‌سازد.

نویسنده کتاب: مارگارته بولتن و تخصص او

مارگارته بولتن (Margarete Boulten)، به عنوان نویسنده این اثر، چهره‌ای است که تخصص او در تلاقی روانشناسی بالینی، مطالعات خانواده و بحران‌های اجتماعی قرار دارد. انتخاب موضوعات کتاب، از جمله تمایز دقیق بین بحران‌های جهانی (جنگ، تغییرات اقلیمی) و فردی (طلاق، بیماری)، نشان‌دهنده تسلط او بر ابعاد مختلفی است که بر سلامت روان خانواده‌ها تأثیر می‌گذارد. رویکرد بولتن در این کتاب صرفاً آکادمیک نیست، بلکه به شدت کاربردی و روان‌درمانی-محور است. هدف او ارائه یک “نمای جامع از تازه‌ترین پژوهش‌ها” در کنار “پیشنهادهای عملی برای حمایت روان‌درمانی” است. این رویکرد دوگانه، کتاب را هم برای پژوهشگران و هم برای درمانگرانی که مستقیماً با خانواده‌های درگیر بحران کار می‌کنند، به منبعی ارزشمند تبدیل می‌کند.

اثری برای امروز و فردا

کتاب «همراهی با والدین در بحران» با زبانی دقیق و ساختاری منسجم، راهنمایی ارزشمند برای فهم و مداخله در بحران‌های خانواده‌محور ارائه می‌دهد. این اثر که با رعایت بالاترین استانداردهای نشر آکادمیک و اخلاق حرفه‌ای تدوین شده، نه تنها برای روان‌شناسان و درمانگران، بلکه برای سیاست‌گذاران اجتماعی و والدینی که در دنیای پیچیدۀ امروز به دنبال راهکارهای علمی و کارآمد هستند، یک منبع ضروری و خواندنی است. این کتاب به ما یادآوری می‌کند که در سخت‌ترین طوفان‌ها، لنگرگاه امن خانواده هنوز هم مؤثرترین پناهگاه است.

منبع: آمازون و انتشارات کولهامر