به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در حالی که از جنگ ویرانگر اسرائیل علیه نوار غزه نزدیک به دو سال می‌گذرد، بررسی‌ها نشان می‌دهد که ابعاد این تجاوز، تنها به تخریب زیرساخت‌ها و تلفات انسانی محدود نمانده و حوزه فرهنگ، آموزش و حافظه تاریخی ملت فلسطین را نیز به‌شدت تحت تأثیر قرار داده است.
بر اساس گزارشی که پایگاه خبری «العدالة أولاً» منتشر کرده، رژیم صهیونیستی از آغاز حمله نظامی خود در اکتبر ۲۰۲۳ تاکنون، بیش از ۳۰ کتابخانه و مرکز فرهنگی در غزه را به طور کامل یا جزئی ویران کرده و در نتیجه‌ی آن، بیش از ۶ میلیون نسخه کتاب در قالب کتابخانه‌های دانشگاهی، عمومی، مدارس، مساجد، کلیساها، کتابفروشی‌ها و آرشیوهای شخصی از بین رفته است.
در میان مراکز مهم فرهنگی که نابود شده‌اند، می‌توان به کتابخانه دیانا تماری صباغ در مرکز فرهنگی رشاد الشوا اشاره کرد که در ۲۵ نوامبر ۲۰۲۳ به‌طور کامل تخریب شد. همچنین، آرشیو مرکزی شهر غزه که حاوی اسناد تاریخی با قدمتی بالغ بر ۱۵۰ سال بود، در جریان حملات هوایی نابود شد. کتابخانه تاریخی مسجد العمری متعلق به قرن چهاردهم، کتابخانه دانشگاه الإسراء و کتابخانه دانشگاه اسلامی غزه نیز در بمباران‌های پیاپی هدف قرار گرفتند و از میان رفتند.
این تخریب‌ها تنها به ساختمان‌ها محدود نبوده و مجموعه‌ای از پایان‌نامه‌ها، نسخ خطی، اسناد پژوهشی، کتاب‌های نایاب و آرشیوهای فرهنگی شخصی و خانوادگی نیز در میان آتش جنگ نابود شده‌اند؛ مجموعه‌هایی که بخش مهمی از حافظه تاریخی و فرهنگی ملت فلسطین را تشکیل می‌دادند.
هدیة ابو حصیره، دانشجوی فلسطینی، درباره پیامدهای این وضعیت می‌گوید: «ما امروز مجبوریم در تاریکی، بدون برق و با حداقل امکانات به صورت آنلاین تحصیل کنیم. این تنها جنگ علیه جان ما نیست؛ این جنگی است برای خاموش کردن شعور و آگاهی ما.»
محمد الکویفی، استاد دانشگاه در غزه، نیز با اشاره به این تخریب‌ها تأکید می‌کند: «این حملات، برنامه‌ای سیستماتیک برای از بین بردن آینده علمی و فرهنگی نسل‌های آینده فلسطین است. اشغالگران از آگاهی می‌ترسند.»
نویسنده فلسطینی یسری الغول در یادداشتی نوشت: «اسرائیل همواره از کتاب و آگاهی هراس داشته؛ چون کتاب خطرناک‌ترین ابزار مقابله با اشغالگری است.»
به گفته تحلیلگران، هدف از این حملات نه‌فقط تضعیف توان علمی و فرهنگی مردم فلسطین، بلکه تلاش برای حذف هویت تاریخی آنان از حافظه جهانی است. چنین رویکردی پیشینه‌ای طولانی دارد: از غارت ده‌ها هزار جلد کتاب در سال ۱۹۴۸ تا نابودی گسترده مراکز فرهنگی در جنگ‌های ۲۰۰۸، ۲۰۱۴ و اکنون.
با وجود گستردگی این فاجعه فرهنگی، نهادهای بین‌المللی حوزه فرهنگ و آموزش، تاکنون واکنشی درخور به این تخریب‌ها نداشته‌اند؛ سکوتی که به‌زعم فعالان فرهنگی فلسطین، نشانگر بی‌توجهی جامعه جهانی به جنبه‌های فرهنگی نسل‌کشی در غزه است.
نظر شما