خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ آیا تا به حال خارش، قرمزی یا خشکی شدید پوست را تجربه کرده‌اید که با هیچ مرطوب کننده‌ای رفع نشود؟ این‌ها ممکن است نشانه‌های اگزما باشند؛ یک بیماری التهابی پوستی مزمن که میلیون‌ها نفر در جهان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.
علت، علائم و بهترین درمان اگزما
پوست، بزرگ‌ترین اندام بدن، اولین خط دفاعی ما در برابر عوامل خارجی است؛ اما وقتی این سد محافظ دچار التهاب شود، نشانه‌هایی مانند خارش، خشکی و قرمزی ظاهر می‌شوند. یکی از شایع‌ترین مشکلاتی که سلامت پوست را تهدید می‌کند، اگزما
است؛ بیماری‌ای مزمن و آزار دهنده که می‌تواند کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. در این مقاله، با رویکردی علمی و کاربردی به بررسی علل، علائم، درمان‌ها و راه‌های پیشگیری از اگزما میپردازیم.
اگزما چیست؟
اگزما یا درماتیت آتوپیک نوعی التهاب پوستی است که با علائمی مثل قرمزی، خارش، پوسته‌ریزی، ترک و گاهی زخم شدن پوست شناخته می‌شود. این بیماری ممکن است در هر سنی بروز کند، اما اغلب از دوران کودکی آغاز می‌شود و می‌تواند تا بزرگسالی ادامه یابد.
علائم شایع اگزما
خشکی شدید و ترک خوردگی پوست
خارش آزار دهنده به ویژه در شب
قرمزی یا تغییر رنگ ناحیه آسیب دیده
تاول‌های کوچک پر از مایع
لایه لایه شدن پوست و پوسته‌ریزی
زخم یا خونریزی ناشی از خاراندن مداوم
علت ابتلا به اگزما چیست؟
علت دقیق اگزما هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما عوامل زیر در بروز آن مؤثرند:
عوامل ژنتیکی: سابقه خانوادگی اگزما، آسم یا آلرژی
اختلال در سد دفاعی پوست که باعث نفوذ مواد آلرژن می‌شود
تحریک کننده‌های محیطی: صابون‌های قوی، مواد شوینده، عطرها
استرس و اضطراب
آب و هوای خشک یا خیلی مرطوب
تفاوت بین اگزما و آلرژی پوستی چیست؟
بسیاری از افراد تصور می‌کنند اگزما همان آلرژی پوستی است، در حالی که این دو متفاوت‌اند.
اگزما یک بیماری مزمن التهابی است که علت آن ترکیبی از ژنتیک و عوامل محیطی است.
آلرژی پوستی معمولاً واکنشی حاد به یک ماده خاص است.
انواع اگزما
درماتیت آتوپیک: شایع‌ترین نوع، اغلب در کودکان دیده می‌شود
درماتیت تماسی: در اثر تماس با ماده تحریک کننده ایجاد می‌شود
اگزمای سکه‌ای: با لکه‌های دایره‌ای و خارش‌دار
درماتیت سبورئیک: معمولاً در نواحی چرب مانند پوست سر و صورت
اگزمای دست: در افرادی با تماس زیاد با شوینده‌ها دیده می‌شود
درمان اگزما | راهکارهای پزشکی و خانگی
درمان اگزما بسته به شدت آن متفاوت است، اما ترکیبی از روش‌های زیر می‌تواند مؤثر باشد.
پمادها و کرم‌های موضعی
کورتیکواستروئیدها: کاهش التهاب و خارش
کرم‌های مرطوب کننده قوی: جلوگیری از خشکی پوست
پمادهای غیر استروئیدی مانند تاکرولیموس: مناسب برای نواحی حساس
داروهای خوراکی
آنتی‌هیستامین برای کاهش خارش
آنتی‌بیوتیک در صورت وجود عفونت پوستی
داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی در موارد شدید
درمان‌های طبیعی برای اگزما
روغن نارگیل و روغن آفتاب‌گردان
ژل آلوئه‌ورا
حمام بلغور جو دوسر
استفاده از صابون‌های ملایم و بدون عطر
نوشیدن آب فراوان و کاهش استرس
رژیم غذایی مناسب برای کنترل اگزما
تحقیقات نشان داده‌اند که برخی غذاها می‌توانند علائم اگزما را تشدید یا کاهش دهند که در ادامه به بعضی از آنها اشاره می‌شود.
غذاهایی که ممکن است تشدید کننده باشند:
لبنیات گاوی
گندم و گلوتن
غذاهای فرآوری شده
غذاهای پر از شکر
غذاهای مفید برای پوست مبتلا به اگزما:
ماهی‌های چرب مثل سالمون
سبزیجات سبز برگ‌دار
دانه‌های چیا و کتان
زردچوبه، زنجبیل و روغن زیتون
نکاتی برای مراقبت از پوست حساس
از مرطوب کننده استفاده کنید، حتی پس از هر بار شستن دست
از تماس مستقیم با مواد شیمیایی خودداری کنید
لباس‌های نخی و نرم بپوشید
استحمام را با آب ولرم و کوتاه انجام دهید
استرس را با مدیتیشن یا یوگا کاهش دهید
آیا اگزما واگیردار است؟
اگزما واگیردار نیست و از طریق تماس با پوست یا ترشحات فرد مبتلا منتقل نمی‌شود. با این حال، عفونت‌های ثانویه باکتریایی ممکن است در اثر خاراندن بیش از حد پوست ایجاد شوند و نیاز به درمان فوری دارند.
اگزما در کودکان؛ نیازمند توجه ویژه
بیش از ۶۰ درصد موارد اگزما از دوران نوزادی یا کودکی آغاز می‌شود. خارش زیاد، اختلال خواب و بی‌قراری از علائم اصلی آن در کودکان است. در چنین مواردی، استفاده از محصولات مخصوص پوست کودک بدون عطر و مشورت با پزشک متخصص توصیه می‌شود.
اگزما و تغییرات فصلی؛ چرا پاییز و زمستان بدترین زمان هستند؟
افراد بسیاری در ماه‌های سرد سال از تشدید علائم اگزما رنج می‌برند. کاهش رطوبت هوا، استفاده از وسایل گرمایشی، پوشیدن لباس‌های پشمی و استحمام با آب داغ از عوامل محرک هستند.
راهکارهای پیشگیری در فصول سرد:
استفاده از مرطوب کننده قوی بلافاصله پس از دوش
پوشیدن لباس‌های لایه‌ای نخی
استفاده از دستگاه بخور در اتاق خواب
آیا مصرف ویتامین‌ها می‌تواند به درمان اگزما کمک کند؟
بله، کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند با شدت گرفتن اگزما مرتبط باشد. مهم‌ترین آنها عبارتند از:
ویتامین D: کاهش التهاب و بهبود عملکرد سیستم ایمنی
زینک (روی): ترمیم سلول‌های پوستی
اسیدهای چرب امگا ۳: کاهش واکنش‌های التهابی پوست
آیا استخر رفتن برای اگزما مضر است؟
آب استخر به دلیل وجود کلر ممکن است پوست را خشک‌تر کرده و علائم اگزما را تشدید کند. با این حال، رعایت نکات زیر می‌تواند به کاهش این اثر کمک کند:
قبل از ورود به استخر از وازلین یا کرم محافظ استفاده کنید
بلافاصله پس از استخر دوش گرفته و پوست را مرطوب کنید
چگونه روتین روزانه برای پوست اگزمایی تنظیم کنیم؟
یک برنامه مراقبتی روزانه می‌تواند دفعات عود اگزما را کاهش دهد:
| زمان |
اقدامات پیشنهادی |
| صبح |
شستشو با شوینده ملایم، مرطوب کننده قوی، ضدآفتاب |
| ظهر |
نوشیدن آب، اجتناب از خاراندن پوست، رطوبت‌زایی در محیط |
| شب |
دوش با آب ولرم، استفاده از کرم درمانی یا مرطوب کننده شب، پوشاندن نواحی آسیب دیده با پارچه نرم |
چرا آگاهی درباره اگزما ضروری است؟
طبق آمار منتشر شده توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO)، بیش از ۲۰% از کودکان و ۱۰% از بزرگسالان در سراسر جهان به نوعی از اگزما مبتلا هستند. آمارها نشان می‌دهند که روند ابتلا به این بیماری به ویژه در کشورهای توسعه یافته رو به افزایش است که علت آن می‌تواند افزایش آلاینده‌ها، استرس مزمن و استفاده بیش از حد از مواد شیمیایی باشد.
راهکارهایی برای کاهش محرک‌ها
محیط زندگی نقش بسیار مهمی در تشدید یا کنترل اگزما دارد. رعایت برخی نکات در فضای منزل می‌تواند به کاهش حملات بیماری کمک کند:
استفاده از دستگاه بخور سرد برای حفظ رطوبت هوا
حذف فرش‌ها و وسایل گرد و غبارزا از اتاق خواب
شستشوی لباس‌ها با شوینده‌های ضدحساسیت
تهویه مناسب در فصول گرم و خشک
نگهداری نکردن از حیوانات خانگی پرمو در فضای بسته
سبک زندگی سالم برای کنترل طولانی مدت اگزما
کنترل اگزما صرفاً با پماد و دارو ممکن نیست. داشتن سبک زندگی متعادل و رعایت موارد زیر نقش اساسی در کاهش دفعات عود دارد:
خواب منظم و کافی
مدیریت استرس با یوگا و تمرین تنفس
نوشیدن آب کافی در طول روز
پرهیز از مصرف دخانیات و نوشیدنی‌های محرک
استفاده روزانه از مرطوب کننده حتی در هوای معتدل
اگزما یا بیماری پوستی دیگر؟
بسیاری از افراد اگزما را با بیماری‌هایی چون پسوریازیس، درماتیت سبورئیک یا حتی قارچ‌های پوستی اشتباه می‌گیرند. اما تفاوت‌هایی میان این بیماری‌ها وجود دارد.
| بیماری پوستی |
ناحیه رایج |
ظاهر ضایعه |
خارش شدید |
| اگزما |
خم آرنج، زانو، گردن |
قرمز، خشک، ترک‌دار |
بله |
| پسوریازیس |
پوست سر، آرنج، زانو |
برجسته، سفید نقره‌ای |
گاهی |
| درماتیت سبورئیک |
خط مو، ابرو، بینی |
زرد، چرب، پوسته‌دار |
متوسط |
| قارچ پوستی |
تنه، کشاله ران، پا |
حلقه‌ای، پوسته‌دار |
بله |
اگزما قابل کنترل است، نه نگران کننده
اگرچه اگزما یک بیماری مزمن و گاهی آزار دهنده است، اما با آگاهی، مراقبت مداوم و استفاده از روش‌های درمانی مناسب می‌توان آن را به خوبی کنترل کرد و از تشدید علائم جلوگیری نمود. شناخت دقیق محرک‌ها، حفظ رطوبت پوست، انتخاب درست محصولات مراقبتی و پیگیری درمان تحت نظر پزشک متخصص، کلید کاهش حملات اگزماست. فراموش نکنید که سبک زندگی سالم و محیط آرام می‌تواند تأثیر چشمگیری در بهبود وضعیت پوست داشته باشد.
اگر به دنبال تهیه کرم‌های تخصصی، داروهای مرتبط با درمان اگزما، مرطوب کننده‌های بدون عطر، شوینده‌های پوست حساس یا مکمل‌های تقویتی هستید، داروخانه شبانه‌روزی حاتم یکی از بهترین گزینه‌ها برای خرید مطمئن، سریع و بدون دردسر است. این داروخانه با ارائه خدمات حضوری در تمام ساعات شبانه‌روز و سفارش آنلاین از طریق وب‌سایت، امکان تهیه محصولات اصلی را از هر نقطه ایران فراهم کرده است. تیم مشاوره حرفه‌ای داروخانه حاتم نیز همواره آماده راهنمایی برای انتخاب مناسب‌ترین محصول متناسب با نوع پوست شماست. برای یک تجربه خرید مطمئن، سریع و علمی، داروخانه حاتم همیشه همراه شماست.
نظر شما