سرویس هنر خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ احترام برومند، مجری پیشکسوت تلویزیون و بازیگر، که تجربه صوتی کردن کتاب‌های حوزه کودک و نوجوان را با نشر مهرسا دارد، در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا درباره مقایسه نسل گذشته با نسل جدید در موضوع کتابخوانی گفت: تجربه‌ای که شخصاً دارم، این است که فرزند پسرم متولد دهه ۴۰ و دخترم متولد دهه ۵۰ است. طبیعتاً در آن دوران، برنامه‌های کودک در تلویزیون بسیار محدود بود و هنوز شبکه‌های ماهواره‌ای متنوع امروزی که هرکدام برنامه‌های ویژه کودک دارند، وجود نداشت. بنابراین، کتابخوانی به یک رسم و مراسم روزانه تبدیل شده بود. حتی نوه‌ام که در اواخر دهه ۷۰ متولد شد نیز عادت داشت که هر شب برای او قصه بگوییم یا کتاب بخوانیم. مدتی نیز علاقه‌مند به شاهنامه شده بود و با وجود دشواری درک آن برایش، ما با توضیح و بازگو کردن داستان‌ها، سعی در آشنایی او با این اثر داشتیم.
وی افزود: به نظر من ایجاد نظم در خانواده‌ها در میزان علاقه‌مندی کودکان به کتاب خواندن موثر است؛ محدود کردن استفاده از فضای مجازی و فرستادن کودکان به رختخواب در ساعت‌های معقول یکی از کارهایی است که می‌توان انجام داد. زمانی که کودک زودتر به رختخواب برود، طبیعتاً سرحال‌تر است و می‌توان حدود نیم ساعت تا سه‌ربع برای او کتاب خواند.
این مجری پیشکسوت با اشاره به تنوع انتشارات کودکان گفت: نکته جالبی که امروزه شاهد آن هستم، این است که ناشران کودکان مانند «نشر مهرسا» تعداد قابل توجهی کتاب کودک منتشر می‌کنند که به‌مراتب بیشتر از دوران گذشته است. در آن زمان، تا آنجا که به خاطر دارم، ناشران کودک عمدتاً محدود به کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بودند. اما امروزه شاهد فعالیت گسترده ناشران متعددی در این حوزه هستیم.
دقت و وسواس در تولید کتاب صوتی
وی ادامه داد: از دیگر ابزارهای مؤثر، کتاب‌ها و قصه‌های صوتی هستند که با دقت، وسواس و هنرمندی بسیار تولید می‌شوند. به عنوان مثال، همکاری من با نشر مهرسا باعث شد از نزدیک شاهد تلاش آنها در زمینه تولید کتاب‌ها و داستان‌های صوتی باشم. کتاب‌های صوتی کمک شایانی به خانواده‌ها کرده‌اند. گویندگان حرفه‌ای با تلفظ صحیح و اجرای تأثیرگذار، این داستان‌ها را روایت می‌کنند و موسیقی همراه آنها نیز باعث می‌شود که کودکان علاوه بر آشنایی با داستان، با موسیقی نیز ارتباط بگیرند و این ترکیب، تأثیر مثبتی بر روحیه آنها می‌گذارد.
برومند با بیان اینکه در گذشته، قصه‌گویی اغلب بر عهده پدر، مادر یا پدربزرگ و مادربزرگ بود، گفت: گاهی پیش می‌آمد که هنگام قصه‌گویی، خودمان خوابمان می‌برد یا خسته می‌شدیم و قصه را نیمه‌کاره رها می‌کردیم. اما کتاب‌های صوتی می‌توانند این خلأ را تا حد زیادی جبران کنند. البته، اگر امکان داشته باشد که اعضای خانواده مانند پدر، مادر، مادربزرگ، پدربزرگ یا خواهر و برادر بزرگ‌تر برای کودک داستان بگویند، این کار علاوه بر غنای محتوایی، موجب نزدیکی بیشتر اعضای خانواده می‌شود و از نظر تربیتی نیز مزایای قابل‌توجهی دارد.
این بازیگر با اشاره به دوران اجرای خود در تلویزیون، افزود: در برنامه‌هایی که در تلویزیون داشتم، گاهی بخش‌هایی به قصه‌گویی اختصاص پیدا می‌کرد، اما به‌طور خاص بیشتر در نقش مجری برنامه کودک فعالیت داشتم. بعد از سال ۱۳۵۷ نیز همکاری‌هایی با مراکزی داشتم که برای کودکان نوار قصه، سی‌دی، دی‌وی‌دی و سایر فرمت‌های صوتی تهیه می‌کردند. هر زمان که از من دعوت می‌شد، با علاقه به دلیل پیوند عاطفی و علاقه‌ام به این حوزه، در این پروژه‌ها مشارکت می‌کردم.
توجه به ادبیات کهن ایرانی
وی با تاکید بر اهمیت هنرهای نمایشی در علاقه‌مند کردن کودکان به ادبیات کهن ایرانی گفت: امروز گروه‌هایی وجود دارند که در زمینه تئاتر کودک فعالیت می‌کنند؛ بهتر است این گروه‌ها بیشتر معرفی شوند. به‌ویژه آموزش و پرورش می‌تواند نقش مؤثری در این زمینه ایفا کند. به عنوان مثال با بردن دانش‌آموزان به تماشای نمایش‌ها یا برگزاری کارگاه‌های آموزشی. برخی هنرمندان، مانند خانم کاظمی، متون کهن را برای کودکان و نوجوانان اجرا می‌کنند، در عین حال که تئاترهای مدرن نیز در کارنامه‌شان دیده می‌شود.
برومند یادآور شد: در کنار آن کودکان می‌توانند به تئاتر و هنرهای نمایشی علاقه‌مند شوند. لزومی ندارد همه کودکان بازیگر شوند، اما آموزش تئاتر می‌تواند تأثیر چشم‌گیری بر افزایش اعتماد به نفس، توانایی صحیح صحبت کردن، ابراز وجود در جمع و غلبه بر خجالت اجتماعی آنان داشته باشد. متولیان این حوزه باید اهمیت این آموزش‌ها را درک کرده و مسیر توسعه آن را آسان کنند.
وی درباره حضور خود در سی‌وششمین نمایشگاه کتاب تهران گفت: در خصوص نمایشگاه کتاب باید بگویم که این احتمالاً دومین باری است که در آن حضور می‌یابم. پیش‌تر به دلایلی ارتباط خاصی با نمایشگاه نداشتم، اما اکنون که شاهد بخش کتاب‌های کودک هستم و می‌بینم که کودکان با چه شور و شوقی کتاب‌ها را برمی‌دارند، حتی اگر نتوانند بخوانند و فقط به تصاویر نگاه می‌کنند و بر اساس آنها برای خود روایت‌سازی می‌کنند، بسیار هیجان‌زده و خوشحال می‌شوم.
این بازیگر ادامه داد: ای کاش مسئولان و برگزارکنندگان نمایشگاه کتاب، مراسم را به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنند که جذاب‌تر، ساده‌تر و دسترس‌پذیرتر باشد تا مردم بیش از پیش به آن جذب شوند. این مسائل را نمی‌توان صرفاً به دلایل مالی نسبت داد و نیاز به آسیب‌شناسی و بررسی دقیق‌تری دارد تا دلایل واقعی آن مشخص گردد.
نظر شما