خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ در پاسخ به این پرسش، باید بگوییم بله، از نظر قانونی هیچ منعی برای مطالبه مهریه بدون حضور وکیل وجود ندارد. هر یک از ما حق داریم شخصاً برای پیگیری حقوق خود در مراجع قضایی یا ثبتی اقدام کنیم. این حق، ریشه در اصول دادرسی منصفانه و دسترسی همگانی به عدالت دارد. با این حال، ما باید توجه داشته باشیم که فرآیند اجرا گذاشتن مهریه، به ویژه در صورت بروز اختلاف یا تلاش زوج برای فرار از دین، می تواند دارای پیچیدگی های حقوقی و اجرایی باشد. عدم آشنایی کافی با قوانین ماهوی، مانند قانون مدنی در خصوص ماهیت مهریه و شرایط آن، و قانون حمایت خانواده، و همچنین قوانین شکلی، نظیر قانون آیین دادرسی مدنی که تشریفات رسیدگی را مشخص می کند و قانون اجرای احکام مدنی یا آیین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا، ممکن است منجر به اتلاف وقت، سردرگمی و حتی تضییع بخشی از حقوق مان شود. بنابراین، ضمن تأکید بر امکان اقدام بدون وکیل، ما معتقدیم آگاهی از مراحل و چالش های پیش رو برای موفقیت در این مسیر بسیار حیاتی است و در ادامه به تفصیل به این موارد خواهیم پرداخت.
مسیرهای قانونی مطالبه مهریه بدون وکیل
چه با حضوری وکیل مهریه چه بدون حضوری وکیل در کل ۲ روش برای گرفتن و مطالبه مهریه وجود دارد که در ادامه هر کدام را به صورت مجزا توضیح داده‌ایم.
گرفتن مهریه از طریق اجراییه ثبت
یک مسیر، اقدام از طریق اجرای ثبت است که آن را سریع ترین مسیر برای اموال شناسایی شده می دانیم. چنانچه مهریه شما وجه نقد، سکه طلا، یا سایر اموالی باشد که در سند ازدواج رسمی (سندی که در دفاتر اسناد رسمی یا دفاتر ازدواج و طلاق تنظیم شده) قید شده باشد، می توانید با مراجعه به دفتر ازدواجی که عقد در آن ثبت شده، درخواست صدور اجراییه برای وصول مهریه از طریق اداره اجرای اسناد رسمی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور را ارائه دهید. این مسیر، مطابق با آیین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا و طرز رسیدگی به شکایت از عملیات اجرایی، معمولاً سریع تر است، به ویژه اگر زوج دارای اموال رسمی و قابل شناسایی مانند ملک ثبت شده، خودرو، یا حساب بانکی با موجودی کافی باشد. پس از صدور اجراییه، اداره ثبت اقدام به شناسایی و توقیف اموال زوج به میزان مهریه خواهد کرد و در صورت عدم پرداخت، مقدمات فروش اموال توقیف شده از طریق مزایده فراهم می شود. به عنوان مثال کاربردی، فرض کنید خانم اکبری که مهریه اش ۱۰۰ سکه بهار آزادی مندرج در سند ازدواج رسمی است، متوجه می شود همسرش یک دستگاه خودرو به نام خود دارد. ایشان با مراجعه به دفتر ازدواج و ارائه درخواست، اجراییه ثبتی دریافت کرده و سپس با مراجعه به اداره اجرای ثبت، درخواست توقیف خودرو مذکور را برای وصول مهریه اش ارائه می دهد.
گرفتن مهریه از طریق دادگاه
مسیر دیگر، اقدام از طریق دادگاه خانواده است که معمولاً در صورت عدم وجود مال قابل شناسایی از طریق ثبت یا وجود پیچیدگی های خاص، به آن روی می آوریم. اگر زوج اموال قابل شناسایی و توقیف از طریق اجرای ثبت نداشته باشد (مثلاً اموال خود را مخفی کرده یا اموالش به نام دیگران است)، یا مهریه از نوعی باشد که نیاز به رسیدگی و اثبات قضایی دارد (مانند انجام یک عمل خاص یا مهریه ای که در سند عادی تعیین شده و زوج آن را انکار می کند)، یا در مواردی که پیچیدگی های خاصی مانند ادعای اعسار از پرداخت مهریه توسط زوج مطرح شود (که البته اعسار پس از صدور حکم قطعی و در مرحله اجرا بررسی می شود)، باید از طریق دادگاه خانواده اقدام کنیم. برای این منظور، ابتدا باید دادخواست مطالبه مهریه تنظیم و از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت شود. دادگاه پس از دعوت طرفین، بررسی دلایل و مستندات (مانند سند ازدواج) و احراز شرایط قانونی، حکم به پرداخت مهریه صادر می کند. پس از قطعی شدن حکم (یعنی سپری شدن مهلت واخواهی و تجدیدنظر یا تأیید حکم در مراحل بالاتر)، می توانیم از طریق واحد اجرای احکام دادگستری برای وصول آن اقدام نماییم که شامل توقیف اموال، جلب زوج (در شرایط مقرر قانونی) یا حتی کسر از حقوق وی می شود.
مراحل عملی و مدارک لازم برای گرفتن مهریه
برای آغاز فرآیند مطالبه مهریه بدون وکیل، ما تأکید می کنیم که گردآوری مدارک صحیح و کامل و طی کردن مراحل اداری به ترتیب، اهمیت زیادی دارد. نقص در مدارک یا عدم رعایت ترتیب مراحل می تواند منجر به اتلاف وقت و تأخیر در رسیدن به نتیجه شود.
در خصوص فهرست مدارک ضروری، باید بگوییم که برای هر دو مسیر (اجرای ثبت و دادگاه خانواده)، مدارک پایه ای مشترکی وجود دارد. این مدارک شامل اصل و کپی مصدق سند ازدواج یا همان عقدنامه است که مهم ترین سند برای اثبات رابطه زوجیت و میزان مهریه محسوب می شود. همچنین به اصل و کپی مصدق شناسنامه و کارت ملی زوجه برای احراز هویت نیاز داریم. اگر تصمیم به اقدام از طریق دادگاه گرفته باشیم، باید دادخواست مطالبه مهریه را تنظیم و از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت کنیم. اما اگر مسیر اجرای ثبت را انتخاب کرده باشیم، باید فرم درخواست صدور اجراییه را در دفترخانه تنظیم کننده سند ازدواج تکمیل نماییم. در نهایت، اگر از اموال زوج اطلاع داریم، ارائه فهرستی از این اموال به دادگاه یا اجرای ثبت می تواند به تسریع فرآیند شناسایی و توقیف کمک شایانی کند، هرچند مراجع مذکور خود نیز مکلف به استعلام از نهادهای مربوطه هستند.
اما گام های اولیه اقدام بسته به مسیر انتخابی متفاوت خواهد بود. برای اقدام از طریق اجرای ثبت، ابتدا به دفتر ازدواجی که عقدنامه در آنجا به ثبت رسیده مراجعه می کنیم و درخواست کتبی برای صدور اجراییه مهریه ارائه می دهیم. پس از صدور اجراییه توسط دفترخانه، به اداره اجرای ثبت اسناد رسمی مربوطه مراجعه کرده و پرونده اجرایی تشکیل می دهیم و سپس مراحل شناسایی و توقیف اموال زوج را از آن طریق پیگیری می کنیم. در مقابل، برای اقدام از طریق دادگاه خانواده، گام اول مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی برای تنظیم و ثبت دادخواست مطالبه مهریه است. در این مرحله باید هزینه دادرسی نیز پرداخت شود. پس از آن، پیامک ابلاغیه را دریافت کرده و پرونده را از طریق سامانه ثنا یا با مراجعه حضوری به شعبه دادگاه خانواده پیگیری می کنیم و در صورت لزوم در جلسات دادرسی حضور یافته و توضیحات و مدارک لازم را ارائه می دهیم.
سوالات متداول
هزینه مطالبه مهریه بدون وکیل چقدر است؟
ما باید بدانیم که حتی بدون وکیل، هزینه هایی مانند هزینه دادرسی (در صورت اقدام از طریق دادگاه که معمولاً درصدی از ارزش خواسته است)، هزینه صدور اجراییه ثبتی، و هزینه های مربوط به کارشناسی (در صورت نیاز) وجود خواهد داشت. این هزینه ها بسته به میزان مهریه و مسیر انتخابی متفاوت است.
آیا مهریه عندالاستطاعه را هم می توان بدون وکیل گرفت؟
بله، ما می توانیم مهریه عندالاستطاعه را نیز بدون وکیل مطالبه کنیم. تفاوت اصلی این است که در مهریه عندالاستطاعه، ما باید ابتدا استطاعت (توانایی مالی) زوج را در دادگاه اثبات کنیم تا حکم به پرداخت مهریه صادر شود. این امر ممکن است فرآیند را کمی پیچیده تر کند.
نظر شما