سرویس کودک و نوجوان خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - محمود توسلیان: یکی از نقاط قوت رمان «تو خواب میکائیل هستی»، پرداختن به موضوعات مهمی چون انتخاب مسیر زندگی، مواجهه با عشق نوجوانی و تلاش برای یافتن خود واقعی است. میکائیل در مسیر داستان با چالشهایی روبهرو میشود که او را وادار به تفکر و تصمیمگیری میکند. نویسنده با بهرهگیری از عناصر فرهنگی و هنری، مانند موسیقی کلاسیک و ادبیات، به غنای داستان افزوده و فضایی جذاب برای مخاطب نوجوان فراهم کرده است.
از دیگر ویژگیهای برجسته این اثر، استفاده از جهانهای موازی و عناصر خیالپردازی است که به پیشبرد داستان و تعمیق مفاهیم آن کمک کرده است. میکائیل در طول داستان، با نسخههای مختلفی از خود مواجه میشود که هرکدام نمایانگر بخشی از شخصیت و آینده احتمالی او هستند. این تکنیک روایی، به نوجوانان کمک میکند تا با مفهوم انتخاب و پیامدهای آن بیشتر آشنا شوند.
«تو خواب میکائیل هستی» با اتکا به ساختاری غیرخطی و گاه تجربی، از الگوهای رایج رمان نوجوان فاصله میگیرد و به یک فرم نوگرا نزدیک میشود. داستان با یک موقعیت نسبتاً ساده شروع میشود: نوجوانی به نام میکائیل با مسائل عادی یک دانشآموز پانزدهساله دست به گریبان است؛ اما در ادامه، روایت از مرز واقعیت عبور میکند و وارد قلمرو خیال و رؤیا میشود.
نویسنده از بنمایه خواب بهره میبرد تا لایهای درونیتر و استعاریتر از شخصیت را به تصویر بکشد. جهان واقعی میکائیل با جهان رؤیاهایش تداخل پیدا میکند و این دوگانه، امکان پرداخت پیچیدهتری از روان او را میسر میکند. ساختار روایت نهتنها مبتنی بر ماجراست، بلکه آگاهانه تکهتکه و پازلی چیده شده است، تا خواننده نیز در فرآیند شناخت «خود» میکائیل مشارکت کند.
میکائیل، قهرمان داستان، بهدرستی پردازش شده و در سیر روایت رشد میکند. او ترکیبی است از نوجوانی معصوم، پرسشگر، منزوی و درگیر با بحران معنا. انتخاب نام «میکائیل» نیز بیدلیل نیست؛ اسمی فرشتهگون که با دوگانه «انسان- فرشته»، «واقعیت- رؤیا»، «معصومیت- گناه» بازی میکند.
شخصیتهای فرعی نیز کارکرد روشنی در شکلگیری هویت میکائیل دارند. پدر و مادر او حضوری کمرنگ ولی تأثیرگذار دارند، و محیط مدرسه، دوستان، و حتی معلمها، آینههایی هستند برای درک بهتر دنیای پرتنش یک نوجوان در حال گذار. این تنشها، چه در روابط انسانی و چه درونیترین لایههای روان میکائیل، بهخوبی در داستان پخش شدهاند.
آقامحمدی از زبان ساده، اما چندلایه و طنزآمیز استفاده میکند. دیالوگها روان، قابل باور و طبیعیاند. نکته جذابتر جایی است که نویسنده از زبان بهعنوان ابزاری برای عبور از مرز واقعیت استفاده میکند؛ زبان رؤیاگون، تصاویر سوررئال و جملههایی که معنا را در ابهام نگه میدارند، همه به سبک رئالیسم جادویی اثر جان میبخشند.
در عین حال، رگههایی از طنز تلخ، شوخطبعی کودکانه و حتی نوعی بیاعتمادی به بزرگترها در سبک نوشتار او دیده میشود. این زبان بهوضوح با نوجوان امروز ایرانی همخوانی دارد؛ ولی به سطحی بالاتر از سطح معمول آثار نوجوان ارتقا یافته است.
سه تم محوری در رمان حضور پررنگ دارند:
جستوجوی هویت؛ میکائیل مانند بسیاری از نوجوانان، در حال بازشناسی «من» خویش است؛ اما این مسیر نهتنها از خلال روابط انسانی بلکه از گذرگاههای خواب و ناخودآگاه عبور میکند.
مرز واقعیت و خیال؛ کتاب دائماً این مرز را میزداید؛ چیزی که در آثار کلاسیک رئالیسم جادویی دیدهایم (بورخس، مارکز، کالوینو)
انتخاب و پیامد؛ دنیای نوجوانان دنیای تصمیمهای حیاتی و نتایج مبهم است. میکائیل در روند انتخاب، به درکی جدید از عشق، معنا و هستی میرسد.
«تو خواب میکائیل هستی» نوشته تیمور آقامحمدی را انتشارات مهرک منتشر کرده است.
نظر شما