سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - اکرم عباسی: در روزی که تقویم جهانی به نام «کتاب» مزین شده است، چه بهتر از آنکه از چهره‌هایی سخن بگوییم که بی‌آنکه در هیاهوی رسانه‌ای پایتخت گم شوند، چراغ کتابخوانی را در گوشه‌ای از ایران روشن نگه داشته‌اند. یوسف‌علی یوسف‌نژاد، شاعر، نویسنده و استاد دانشگاه در اسفراین خراسان شمالی، یکی از همین چهره‌هاست.
البته ناگفته نماند در همین تقویمی که روز جهانی کتاب را گرامی داشته است تقویم فرهنگی ما پر است از مناسبت‌های بزرگداشت شاعران و نویسندگان کلاسیک، از روز سعدی گرفته تا حافظ و عطار و گاه فراموش می‌کنیم که میراث این بزرگان، تنها با مراسم رسمی زنده نمی‌ماند؛ بلکه به همت کسانی تداوم می‌یابد که در بطن جامعه، بی‌هیاهو و بی‌تکلف، کلمات آن‌ها را دوباره به جریان زندگی باز می‌گردانند.
احیای سنت کتابخوانی؛ از حافظ تا بیهقی
یوسف‌نژاد را باید کنشگری در حوزه ادبیات دانست. او نه‌تنها با خلق آثار مکتوب، که با سازمان‌دهی و تداوم نشست‌های ادبی، به شکل‌گیری جریان‌های فرهنگی محلی کمک کرده است. در زمانه‌ای که بسیاری از محافل ادبی رو به سکون نهاده‌اند، نقش او در فعال‌سازی حلقه‌های کتابخوانی و بازگشت ادبیات به محافل عمومی، واجد اهمیت و تأمل است.
با این حال، شاید برجسته‌ترین نقش یوسف‌نژاد را بتوان در ترویج سنت کتابخوانی جمعی و شکل‌دادن به فضاهای ادبی عمومی دانست. او در سال‌های اخیر، با برگزاری نشست‌های مستمر بیهقی‌خوانی، شاهنامه‌خوانی، مثنوی‌خوانی و حافظ‌خوانی در اسفراین، سنت دیرپای ادب فارسی را از متن به محفل و از نوشتار به گفتار کشانده است. این نشست‌ها نه فقط فضای تعامل و یادگیری ایجاد کرده‌اند، بلکه بستری برای گسترش روحیه نقد، تأمل و هم‌اندیشی در میان نسل‌های مختلف فراهم آورده‌اند.
در این جلسات، رویکرد یوسف‌نژاد، نه صرفاً قرائت و شرح آثار، بلکه تحلیل ساختار، زبان، تاریخ و بستر اجتماعی هر متن است. به همین سبب، این نشست‌ها از سطح یک فعالیت ادبی معمول فراتر رفته و به مدرسه‌ای فرهنگی بدل شده‌اند؛ مدرسه‌ای که در آن همزمان، سنت و نوآوری تدریس می‌شوند.
نقش اجتماعی یک ادیب
کنشگری یوسف‌نژاد فقط در حوزه ادبیات خلاصه نمی‌شود. او در تعامل با جامعه محلی، نقش معلمی دغدغه‌مند را ایفا کرده است که دغدغه‌اش صرفاً انتقال اطلاعات نیست، بلکه نهادینه‌سازی فرهنگ مطالعه و شکل‌دادن به هویتی فرهنگی در جامعه‌ای کوچک اما مستعد است. حضور او در میان جوانان، دانشجویان و علاقه‌مندان به کتاب، و پیوند مستمرش با محافل فرهنگی شهر، باعث شده تا چهره‌اش برای مردم، چهره‌ای آشنا، ملموس و الهام‌بخش باشد.
تنوع قلم در عمق پژوهش
یوسف‌نژاد در قامت یک نویسنده، با آثاری چون ناگهان مشعلی آورد، فراهنجاری در مثنوی‌سرایی، عطار به لهجه خیام و از شایجان تا شاه‌جهان، تنوع و ژرفای نگاهش را به نمایش گذاشته است. او در این آثار با نگاهی ترکیبی از شعر، تحلیل ادبی و روایت تاریخی، مرزهای سبک‌شناسی و زبان را جابه‌جا می‌کند. حتی عنوان‌های کتاب‌ها نیز حامل نوعی بازی زبانی‌فکری هستند که از علاقه او به تلفیق سنت و مدرنیته حکایت دارد.
تصحیح کتاب عجایب‌الغرایب نوشته شیخ آذری، نیز نمونه‌ای از نگاه دقیق و پژوهش محور اوست. اثری که با کاوش در منابع کهن فارسی و دقت در نسخه‌شناسی، به یکی از گام‌های مهم یوسف‌نژاد در زمینه احیای متون کلاسیک تبدیل شده است.
شهر اسفراین در گذشته‌های دور، یکی از مراکز تمدنی و فرهنگی مهم در ناحیه خراسان بزرگ بوده است. نشانه‌هایی از تمدن شهری، آثار معماری، و روایت‌های تاریخی، از حضور اندیشمندان و شاعران در این ناحیه حکایت دارند. در دوران اسلامی، اسفراین به‌عنوان یکی از گذرگاه‌های فرهنگی میان نیشابور، سبزوار و مناطق شمالی ایران، نقش پل ارتباطی مهمی داشته است. این سابقه، به ویژه در زبان و گویش محلی، فرهنگ شفاهی و آیین‌های سنتی مردم منطقه بازتاب یافته است. در چنین بستری، تلاش‌های فرهنگی چهره‌هایی چون یوسف‌نژاد، در واقع ادامه طبیعی یک سنت دیرپا اما فراموش‌شده است؛ سنتی که امروز نیازمند احیا و باز تعریف است.
نظر شما