سرویس فرهنگ و مقاومت خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، زهرا اسکندری: نام «همافر» در تاریخ نیروی هوایی ارتش شاهنشایی به عنوان یاد بودی از دلاوری‌ها و ایستادگی‌های نیروی وفادار به وطن، نقش برجسته‌ای ایفا کرده است. این نیرو در دوران سلطنت پادشاهی پهلوی و به ویژه در پیروزی انقلاب اسلامی ایران نقشی تعیین کننده و حیاتی را بر عهده داشت.
زمزمه‌های انقلاب در گوشه گوشه سرزمین ایران به گوش می رسید و همچون جرقه‌ای در دل‌های مردم می افتاد. این گفتمان‌ها به سرعت در میان توده‌های مردم پیچید و همافران ارتش شاهنشاهی نیز از این شنیده‌ها بی‌نصیب نمانند. آنها که خود را بخش جدایی‌ناپذیر از وطن می‌دانستند در مواجهه با این تغییرات انقلابی تصمیم گرفتند تا در این راه بزرگ قدم‌های استوار خود را بردارند.
روزنامه اطلاعات در صفحه دو خبر داده بود: «۴۵۰ همافر اعتصابی از همدان به تبریز انتقال یافتند.» در توضیح مطلب نوشته بود: «بعدازظهر چهارشنبه، چهارصد و پنجاه نفر از همافران پایگاه شاهرخی همدان که به اعتصاب و نافرمانی دست زده بودند، با یک فروند هواپیمای ارتش به تبریز انتقال یافتند. عده‌ای از همافران اعلام فروند هواپیمای ارتش به تبریز انتقال یافتند. عده‌ای از همافران اعلام کردند با اعزام به تبریز و دوری از خانواده خود در ناراحتی شدید به سر می‌برند. این عده در پایگاه هوایی تبریز نگهداری می‌شوند.»
مردم زاهدان در تظاهرات خود یکی از خواسته‌های خود را آزادی بدون قید و شرط افسران و همافران نیروی هوایی و هوانیروز از زندان شهرستان خاش اعلام کرده بودند. در شهرستان بهبهان نیز همافران ایستگاه پدافند، سوار بر اتومبیل‌های خود که مزین به عکس‌هایی از امام خمینی بوده در خیابان‌های شهر به تظاهرات پرداخته و شعار «همافران نیروی هوایی خمینی هستیم» سر داده بودند. تظاهرات آنها با استقبال شدید مردم با اهدا گل و شیرینی مواجه شده بود.
مهدی نوروزی، یکی از همافران پرتلاش نیروی هوایی ارتش شاهنشاهی، در همان آغازین روزهای شکل گیری انقلاب اسلامی با شنیدن سخنان امام خمینی به وجد آمد و عزمی جزم کرد تا در این مسیر بزرگ انقلابی مشارکت کند. همزمان با او در بسیاری دیگر از نیروهای نظامی کشور این شور و شوق انقلاب به وجود آمد و تعدادی از نیرو ها و سربازها از پادگان‌ها فرار کرده و به خانه‌های امنی پناه می‌بردند. همافران در کنار دیگر اقشار مردم در تظاهرات و اعتراضات علیه رژیم شاهنشایی حضور یافتند. مهدی نوروزی همراه دیگر نیرو ها زیر زمینی را به مخفیگاه اسلحه و مهمات تبدیل کرده بودند و با عده‌ای به تمرین‌های نظامی می‌پرداختند.
در این میان همافران ارتش شاهنشاهی نقش اساسی در پیشبرد انقلاب ایفا کردند. مهم‌ترین اقدام آنان در این دوران حساس، باز گذاشتن درهای انبارهای سلاح به روی مردم بود. این حرکت به مردم این امکان را داد تا در برابر گارد شاهنشاهی ایستادگی کنند و با به دست آوردن سلاح توانستند مقاومت خود را تقویت کنند. علاوه بر این، همافران در پایگاه‌های مختلف نظامی نظیر تهران، همدان، مشهد و دیگر شهرها بارها دست به شورش زدند و با اقدامات خود موجب برانگیختگی مردم و تشویق آنها به پیوستن به انقلاب شدند.
با فرار شاه و خروج سران رژیم از کشور، شرایط برای پیروزی انقلاب فراهم شد و نیروهای نظامی به ویژه همافران به مردم پیوستند. این پیوستن خود نماد اتحاد مردم و نیروهای نظامی علیه رژیم بود. همبستگی همافران با مردم در تظاهرات و اعتصابات نظامی موجب تقویت بیش از پیش جنبش انقلاب اسلامی شد. شعارهایی چون: «به فرمان خمینی، نظامیان ملی؛ از طاغوت گسستیم، به ملت پیوستیم» از سوی نیروهای نظامی همافران سر داده می‌شد. دریافت اخبار پیوستن روزافزون نظامیان به صف مردم مسلمانان انقلابی بر قوت قلب و آمادگی برای اقدام به هرگونه عملی جهت حمایت از انقلاب می‌افزود. این اتفاق با گذشت زمان و اوج گیری انقلاب بر محبوبیت نیروی هوایی در میان مردم و حامیان انقلاب می‌افزود.
روزنامه‌های روز دوشنبه ۱۶ بهمن از مهدی بازرگان به عنوان نخست‌وزیر حکومت انقلابی یاد کردند. همچنین روزنامه اطلاعات در صفحه اول روزنامه نوشته بود: «تماس با فرماندهان نظامی برای آزادی همافران». در ارتباط با این موضوع توضیح داده بود عده کثیری از اعضای خانواده‌های همافران، درجه‌داران و افسران زندانی نیروی هوایی در روزنامه اطلاعات خواستار آزادی زندانیان خود شدند. با انتصاب مهدی بازرگان روحانیون در بیانیه‌ای از مردم سراسر کشور دعوت کردند تا با مشارکت خود در راهپیمایی روز پنجشنبه ۱۹ بهمن پشتیبانی و حمایت خود را از نخست‌وزیری مهندس بازرگان اعلام دارند.
با وجود سرعت گرفتن روند رو به رشد انقلاب اسلامی، هنوز صحبت از احتمال کودتا در مصاحبه‌ها و رادیوهای بیگانه به گوش می‌خورد. عظمت و گستردگی راهپیمایی ملت ایران در روز پنجشنبه ۱۹ بهمن ۱۳۵۷ در حمایت از دولت موقت انچنان هیجان‌آور بود که سیاست‌مداران و مفسران سیاسی و خبری داخل و خارج کشور را به تعجب و حیرت واداشته بود. تفسیرهای سیاسی و تحلیل‌های خبری حکایت از آن داشت که مردم ایران به دولت بازرگان رای اعتماد دادند. ولی انچه که در اینجا تعجب همه را بر انگیخت عکسی بود که روزنامه کیهان به چاپ رساند و متعلق به نظامیان بود که در برابر امام خمینی به حالت خبردار ایستاده بودند. عکس به حالت حفظ جنبه‌های امنیتی از پشت سر گرفته شده بود و در گوشه عکس نوشته شده بود: «هزاران نظامی امروز برابر امام رژه رفتند».
این تصاویر به سرعت در سراسر کشور پخش شد و مردم را به وجد آورد. رژیم شاهنشاهی همچنان در تلاش بود تا این تصاویر را جعلی اعلام کند اما حقیقت و واقعیت انقلاب به وضوح نمایان بود و رژیم دیگر توان مقابله با آن را نداشت. در این روز همافران در برابر امام خمینی با انجام احترام نظامی، قطعنامه نظامیان را قرائت کردند و با ایشان بیعت کردند. مردم در سراسر کشور به راهپیمایی پرداختند تا از کارکنان نیروی هوایی ارتش بابت بیعت با امام تشکر کنند.
پس از پیروزی انقلاب، تمامی مواد انقلابی که به طور مخفیانه در خانه‌ها نگهداری می‌شد، علنی شد و در دسترس عموم مردم قرار گرفت. نوارها، کتاب‌ها و جزوات انقلابی به سرعت در میان مردم پخش شد و هر لحظه مردم بیشتر از پیش به همبستگی خود با نیروهای نظامی و یکدیگر افزوده می‌شدند. قران‌های کوچک و بزرگ روی میزها قرار گرفت و قفسه اتاق فرماندهان و مدیران با کتاب‌های مذهبی و رساله حضرت امام مزین شدند.
در تداوم پیروزی انقلاب و استقرار نظام جمهوری اسلامی روز نوزده بهمن، روز بیعت همافران با رهبران انقلاب اسلامی روز «نیروی هوایی» نام گرفت و نام همافر در تاریخ ماندگار شد.
خرده روایت‌های بیان شده از کتاب «همافر» نقل شده است که خاطرات مهدی نوروزی، یکی از همافران نیروی هوایی ارتش شاهنشاهی را بازگو می کند. او که به مدت ۱۷ ماه برای آموزش‌های نظامی به انگلستان اعزام شده بود پس از درک ماهیت دروغین تبلیغات به ایران بازگشت و با مواجهه با اندیشه‌های دکتر شریعتی، فعالیت‌های انقلابی خود را آغاز کرد. نوروزی پس از آشنایی با علی اندرزگو و رهبر معظم انقلاب اسلامی به تدریج در مسیر مبارزات علیه رژیم شاهنشاهی گام برداشت و نقش بزرگی در پیروزی انقلاب ایفا کرد.
نظر شما