یکشنبه ۲۸ خرداد ۱۴۰۲ - ۰۸:۴۴
خط نستعلیق بار اصلی توسعه ادبیات و حکمت را به دوش کشیده است/ خوشنویسی «هنر قدسی» است

آذربایجان‌غربی- خوشنویس ارومیه‌ای معتقد است که خط نستعلیق بار اصلی توسعه ادبیات و حکمت و فرهنگ ایرانی را همواره به دوش کشیده است.

سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): خط از بزرگترین اختراعات بشر است که بعد از گذر هزاران سال، در کنار کاربرد ارتباطی خود وارد عرصه هنر و زیبایی شده و خوشنویسی را بوجود آورده است،و از گذشته تا به امروز ادبیات و خوشنویسی نیز ارتباط تنگاتنگی باهم داشته‌اند و شاعران نامی از اصطلاحات خوشنویسی در اشعار خود استفاده کرده‌اند. جمال عباس‌زاده استاد خوشنویسی و شاعر ارومیه‌ای همزمان با رحلت امام (ره) اشعار ایشان را به خط نستعلیق کتابت کرده و 19 خردادماه سال‌جاری در مصلی ارومیه رونمایی شد.۶ سال تدریس در انجمن، ۳ دوره ریاست شعبه انجمن خوشنویسان ارومیه،  و ۱۶ دوره دو ساله عضو شورای انجمن  خوشنویسان ارومیه از جمله فعالیت‌های وی است. در در ادامه گفت‌گویی با وی ترتیب داده‌ایم که از نظر مخاطبان می‌گذرد.

-چرا و چطور شد كه از بين هنرهای مختلف به خوشنویسی علاقه‌مند شديد؟

از دوران دبیرستان و پیشتر به خوشنویی علاقمند بوده و در نشریات دیواری مدارس آن روزگار فعالیت داشتم و در کوران تظاهرات مردم مسلمان ایران به رهبری امام خمینی(ره) در دیوارنویسی‌ها شرکت کرده و در تهران و سپس  آبان ۵۷ در ارومیه پس از پیروزی انقلاب به سپاه رفته و در واحد تبلیغات بسیج ارومیه، سپاه ماکو و تبلیغات سپاه ارومیه مسئولیت داشتم.

همزمان خط پارچه‌نویسی، دیوار نگاری، ماکت و یادمان می‌نوشتم، و از سال ۶۳ به‌صورت حرفه‌ای مشغول آموزش  هنر خوشنویسی شدم و در سال ۱۳۶۵ موفق به اخذ درجه ممتاز از انجمن خوشنویسان ایران شده و در همان سال انجمن خوشنویسان ایران را در ارومیه با همراهی چهار تن از خوشنویسان دیگر تأسیس کرده‌ام.
 
- به عقيده شما آيا خوشنویسی هنری ذاتی است يا اكتسابی؟ تعليم چقدر در خوشنويس شدن يك فرد موثر است؟

درست است که خوشنویسی هم مانند دیگر هنرها به ذات و استعداد انسان‌ها وابستگی نسبی دارد و اما ۶۰ درصد از مسیر هنر خوشنویسی از شاهراه آموزشی می‌گذرد و آموزش تأثیر بسزایی هم در کشف استعداد و هم در باروری استعداد هنرجویان دارد.

-به عنوان يك هنرمند خوشنويس كه حتما در طول روز با اشعار و كلمات بزرگان سر و كار زیادی داريد؛ رابطه ميان ادبيات و هنر خوشنویسی را در فرهنگ ایرانی چطور ترسيم می‌كنيد؟

خط از ابتدای پیدایش عامل فاخری برای تمدن بشری بوده و با توسعه دین مبین اسلام، خطوط اسلامی نیز با توجه به نیاز آن روزگار برای کتابت قرآن کریم، ادعیه، احادیث و روایات و آموزه‌های دینی  شروع به شکوفایی و توسعه گذاشت و هم موجب گسترش دین در جغرافیای بزرگ اسلامی شد و هم خود رشد و نمو پیدا کرد و خطوط و شیوه‌ها و سبک‌های گوناگون ابداع شده و به کار گرفته شد که از جمله پرکاربردترین آنها خط کوفی و سپس نسخ و ثُلث و ریحان و در نهایت نستعلیق و شکسته نستعلیق است.

خصوصا  خط نستعلیق که بار اصلی توسعه ادبیات و حکمت و فرهنگ ایرانی را همواره به دوش کشیده و از این رهگذر خود نیز رو به تکامل و بالندگی گذاشته است.

-با توجه به اينكه نستعليق را عروس خطوط اسلامی لقب داده‌اند و خطی در كمال اعتدال و توازن است، جايگاه خط شكسته را چطور می‌بينيد؟

اصولاً خطوط هفتگانه اسلامی با کاربردهای مختلف همه در اوج زیبایی‌اند. پیامبر اکرم (ص) و ائمه هدی(ع) در تشویق خط و خوشنویسان تلاش کرده‌اند از جمله به احادیث زیر اشاره می‌کنم؛ حسن الحظ من مفاتیح الرزق (رزق مادی و معنوی) یا الخط الحسن، للفقير مال، للغنی جمال و للعالم كمال چنانچه حضرت امام علی(ع) و پس از ایشان امام حسن (ع) سرآمد خطاطان عرب بودند و به آن دلیل به هنر خوشنویسی «هنر قدسی» لقب داده‌اند و نستعلیق که تکامل یافته  همه خطوط اسلامی است به عنوان عروس این قافله لقب گرفته که نشان از جایگاه والای آن دارد.

اما شکسته نستعلیق، که با فکر و دست توانمند درویش عبدالمجید طالقانی به اوج رسید در واقع خط تحریری نستعلیق به شمار می‌رود که در اواخر دوره قاجار تا اواخر دوره پهلوی رو به افول بود که مجدداً توسط استاد یدالله کابلی خانصاری دوباره یافت و از دهه پنجاه اوج گرفت.

-آيا شما هم قائل به خاصيت‌های مفهومی ويژه‌ای برای حروف الفبا هستيد؟ و به آنها از جنبه‌های نمادين نيز توجه می‌كنيد؟

بله و دقیقا هندسه پنهان حروف و ترکیبات آن است که خط را می‌سازد و با  ترکیب، شخصیت و زیبایی وقوام می‌یابد و همه عناصر اعم از حروف، ترکیب کلمات، کرسی و هندسه است که یک جمله، یا قطعه را هنرمندانه می‌آفریند.
 
-از انگیزه خود برای کتابت دیوان اشعار امام خمینی (ره) بفرمایید؟ و چرا نستعلیق را انتخاب کردید؟

قبل از دیوان حضرت امام (ره) بنده کتاب‌های «اقلیم عشق» اشعار استاد صفا لاهوتی و «گلگشت عشاق»، اثر شاعر فقید مرحوم استاد عبدالحسین رضایی شیر پنجه (تنها) و دیوان حافظ را کتابت کرده‌ام،  و با غلیان عشقی که از سال‌های دور به حضرت امام (ره) در قلب خود پرورانده‌ام،  تصمیم گرفتم برای ادای دین به ایشان و نیز پدید آورنده اثری فاخر از دیوان معظم له مجموعه اشعار ایشان را به خط نستعلیق که رشته اصلی هنر اینجانب است کتابت کنم، عرفان متجلی در سروده‌های امام، بیدارگرانه و مبتنی بر آموزه‌های وحیانی و قرآنی در اشعار امام به وضوح دیده می‌شود. و اخیرا این کتاب در نماز جمعه و مصلای بزرگ ارومیه به دست حجت‌الاسلام سید مهدی قریشی نماینده ولی فقیه و امام جمعه ارومیه، بین الصلاتین رونمایی و باعث افتخار بنده شد.

-آقای عباس‌زاده، این اولین کار شما بصورت کتاب بوده یا قبلا هم فعالیت‌هایی در این حوزه داشتید؟

بنده غیر از کتاب‌های یاد شده،  ۳۰۰ غزل برگزیده استاد شهریار را کتابت کرده‌ام و الان نیز در حال کتابت قرآن کریم هستم انشالله خداوند توفیق دهد تا آن را هم به پایان برسانم.

ده‌ها مورد طراحی پوستر، چندین طرح روی جلد کتاب، ادعیه و اشعار عاشورایی در جزوات تبلیغی کوچیک را در طول سال‌های فعالیت هنری کار کرده‌ام.
 

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها