به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، «السفیر فی الهیئه» رساله‌اى مختصر به عربى مبتنی بر هیئت بطلمیوسی است که غیاث‌الدین منصور دشتکی، دانشمند بزرگ دوره صفوی، آن را در سال ۹۰۶ ق تألیف کرده است.
این کتاب با عنوان فرعی «رساله‌ای مختصر در هیئت بطلمیوسی و اشکالات آن» به عنوان بیست‌ونهمین اثر از مجموعه علوم و فنون و سیصد و هفتاد و نهمین اثر مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب با تصحیح فاطمه کیقبادی و امیرمحمد گمینی برای نخستین‌بار به چاپ رسیده است.
کتاب «السفیر فی الهیئه» شامل سه فصلِ مقدمه ۵۰ صفحه‌ای مصححان، متن تصحیح شده رساله و ترجمه فارسی آن است.
مصححان اثر در پیشگفتار درباره السفیر فی الهیئه نوشته‌اند: «بررسی آن از چند منظر اهمیت دارد: اول، این رساله از جمله آخرین کتاب‌هایی است که در ادامه سنت هیئت‌نگاری در دوره اسلامی نوشته شده است. دوم، این رساله در دوره‌ای تألیف شده که از آن به دوره افول علم اسلامی تعبیر می‌شود. سوم، در این کتاب، برخلاف رویه کتاب‌های مختصر هیئت، به اشکالات الگوهای بطلمیوسی و راه‌حل‌های دیگران و دشتکی اشاره شده است».
آنان در ادامه می‌افزایند: «بررسی محتوای این رساله نشان می‌دهد که یک کتاب هیئت استاندارد، مختصر، مبتنی بر هیئت بطلمیوسی و درسنامه‌ای است که برای آموزش همگانی نجوم نوشته شده بود. ویژگی مهم آن بیان اشکالات نجوم بطلمیوسی و تاریخچه حل آنها است که ظاهرا برای تشویق خواننده به خواندن آثار پیشرفته‌تر دشتکی و آشنایی با راه‌حل‌های او بوده است».
مقایسه ساختار السفیر با آثاری که پیش از آن نوشته شده‌اند نشان می‌دهد که در دوران صفویه هنوز موضوع نوشتن درسنامه‌های مختصر در هیئت پابرجاست و جریان این مباحثه در محیط‌های علمی دوره صفوی ادامه دارد. البته دشتکی در این رساله مطالب جدید یا راه‌حل‌های تازه‌ای نیاورده، اما مدعی است که در رساله‌های دیگر خود به این امر توجه کرده است.
برای تصحیح انتقادی این رساله از بین تمامی نسخه‌ها، ۷ نسخه انتخاب شدند. متن رساله نیز به فارسی ترجمه شد و به همراه مقدمه تقدیم نگاه علاقه‌مندان شده است.
کتاب «السفیر فی الهیئه» با عنوان فرعی «رساله‌ای مختصر در هیئت بطلمیوسی و اشکالات آن» با تصحیح فاطمه کیقبادی و امیرمحمد گمینی، در ۱۸۲ صفحه و با قیمت ۱۷۰ هزار تومان برای نخستین‌بار به چاپ رسیده است.
شنبه ۲۰ خرداد ۱۴۰۲ - ۱۱:۱۱
کتاب «السفیر فی الهیئه» رساله‌اى از غیاث‌الدین منصور دشتکی، با تصحیح فاطمه کیقبادی و امیرمحمد گمینی از سوی مرکز پژوهشی میراث مکتوب منتشر شد.
نظر شما