به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «قاسم» نوشته مرتضی سرهنگی، اثری در حوزه تاریخ شفاهی و خاطرهنگاری معاصر است که به روایت زندگی و مسیر فعالیتهای قاسم سلیمانی میپردازد. این کتاب نه در قالب زندگینامه کلاسیک، بلکه در چارچوب روایتهای مستند، گفتوگوها و بازسازی موقعیتها نوشته شده و تلاش میکند تصویری مرحلهبهمرحله از زیست فردی و اجتماعی سردار سلیمانی ارائه دهد.
ساختار کتاب به صورت فصلهای مستقل اما مرتبط تنظیم شده است. هر فصل به مقطعی از زندگی یا یکی از نقشها و تجربههای حاج قاسم اختصاص دارد و از طریق روایتهای کوتاه، نقلقولها و توصیف موقعیتها پیش میرود. فصلهای ابتدایی کتاب به دوران کودکی، خانواده، زیست روستایی و شکلگیری شخصیت او در سالهای پیش از انقلاب میپردازد. در این بخشها، نویسنده به زمینههای اجتماعی و فرهنگی محیط رشد او توجه نشان میدهد و از خلال خاطرات اطرافیان، تصویری از آن دوره ترسیم میکند.
در فصلهای بعدی، کتاب وارد دوره جنگ ایران و عراق میشود. این بخشها عمدتاً بر تجربههای میدانی، مسئولیتها و حضور سلیمانی در جبههها تمرکز دارد. سرهنگی در این فصلها از شیوهای استفاده میکند که در آثار دیگرش نیز دیده میشود: روایت جنگ از خلال جزئیات روزمره، تصمیمهای عملیاتی و روابط انسانی میان نیروها، بدون ورود به تحلیلهای کلان نظامی.
بخش مهمی از کتاب به دوران پس از جنگ و فعالیتهای سلیمانی در ساختارهای نظامی اختصاص دارد. این فصلها به تدریج دامنه جغرافیایی روایت را گسترش میدهند و به حضور او در تحولات منطقهای اشاره میکنند. روایتها در این بخش بیشتر مبتنی بر گفتوگو با همکاران، فرماندهان و افرادی است که در مقاطع مختلف با او در ارتباط بودهاند. نویسنده تلاش کرده است با کنار هم قرار دادن این روایتها، تصویری چندلایه از نقش او ارائه دهد.
از نظر زبانی، کتاب «قاسم» نثری ساده و گزارشمحور دارد. نویسنده از توصیفهای ادبی گسترده پرهیز کرده و تمرکز اصلی را بر بازگویی روایتها گذاشته است. فصلها عموماً کوتاهاند و بهگونهای تنظیم شدهاند که خواننده بتواند هر بخش را بهصورت مستقل دنبال کند، هرچند پیوستگی زمانی و موضوعی میان آنها حفظ شده است.
در مجموع، «قاسم» را میتوان تلاشی برای ثبت و مستندسازی بخشی از تاریخ معاصر ایران دانست که با تکیه بر روش تاریخ شفاهی و خاطرهنگاری پیش میرود. کتاب بیشتر بر روایت تجربهها تمرکز دارد تا داوری یا تحلیل، و خواننده را با مجموعهای از روایتها مواجه میکند که کنار هم تصویری از یک مسیر زندگی و فعالیت شکل میدهند.
نظر شما