به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، در آستانه سالروز ورود تاریخی امام خمینی به کشور، چهارمین نشست نیاوران با عنوان «شخصیت و شیوه رهبری امام خمینی (ره)» سه‌شنبه یازدهم بهمن‌ماه 1401 در سالن کنفرانس مجموعه نیاوران برگزار شد. در این نشست حجت‌الاسلام سید حمید روحانی، پژوهشگر حوزه تاریخ معاصر و مورخ انقلاب اسلامی و جمع دیگری از علاقه‌مندان، پژوهشگران و کارشناسان حضور داشتند.

حجت‌الاسلام دکتر سید حمید روحانی در این نشست به بررسی شیوه و سلوک رهبری و راهبری امام خمینی در دوران شکل‌گیری نهضت از سال 1342 تا روزهای منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی پرداخت و بیان کرد: شیوه مبارزاتی امام خمینی بسیار سنجیده و حساب شده بود؛ ایشان بی‌گدار حرکت نمی‌کردند و چند نکته بسیار اساسی در مبارزات ایشان که منجر به پیروزی نهضت شد وجود دارد.

او با بیان اینکه انقلاب اسلامی یک شبه اتفاق نیفتاد و ریشه‌های آن به سال‌ها قبل باز می‌گردد، ادامه داد: نکته اول که در واقع رمز موفقیت امام خمینی بود این است که امام از زمان آغاز شکل‌گیری مبارزات خود از سال 1320 تا سال 1348 هیچگاه هدف نهایی خود که تشکیل حکومت اسلامی بود را بیان نکردند؛ و نکته دوم اینکه امام از سال 1318 و در زمان خفقان حاکم بر ایران در دوره رضا شاه، با تدریس اخلاق در مدرسه فیضیه به آماده‌سازی زمینه‌های نهضت و تربیت نیروها و همراهانی برای علنی کردن آن در سال 1342 پرداختند.

این مورخ انقلاب اسلامی گفت: روشنگری و گوشزد کردن خطر رضا شاه در جای جای حضور امام خمینی و سخنرانی‌هایشان از سال 1320 دیگر نکته‌ای است که به منظور زمینه‌سازی نهضت توسط امام انجام شد.

روحانی با بیان اینکه تا سال 1341، امام به دلیل پیروی از ولایت تا زمانی که زعامت جهان تشیع بر عهده آیت‌الله بروجردی بود نهضت را آغاز نکرده و تنها زمینه‌سازی برای آن انجام می دادند توضیح داد: تا آن زمان امام نه تنها خودشان بلکه به اطرافیان نیز اجازه هیچ‌گونه حرکتی علیه آیت‌الله بروجردی را ندادند و هیچگونه صحبتی نیز علیه این مرجع جهان تشیع انجام نشد.

او افزود: امام خمینی عالم و آگاه به زمان خود بود؛ یعنی موقعیت‌شناس بود و می‌دانست چه زمانی حرکت کند، در چه زمانی چه صحبت‌هایی انجام دهد و در زمان مناسب که اقتضا می‌کرد به صحنه بیاید و یا در صحنه حضور نداشته باشد؛ به همین دلیل تا بهمن ماه 1348 هدف نهایی نهضت را که همانا براندازی حکومت طاغوتی و تشکیل حکومت اسلامی بود بیان نکردند تا آمادگی لازم در مردم بوجود آید.

روحانی توضیح داد: امام در آغاز کردن نهضت از تکروی پرهیز کرد و در 16 مهر زمانی که می‌خواست نهضت را آغاز کند با حضور در منزل آیت‌الله حائری یزدی و دعوت از علما، ضمن بیان سخنانی به صورت دسته جمعی نهضت را شروع کردند.

او تبدیل کردن تهدید به فرصت را از ویژگی‌های بارز امام خمینی عنوان کرد و گفت: در دوم فروردین سال 1342 پس از حمله رژیم پهلوی به مدرسه فیضیه و به خاک و خون کشیدن حاضران، همه فکر می‌کردند رعب و وحشت بین مردم ایجاد شده و دیگر کسی جرئت صحبت و فعالیت ندارد، اما امام این تهدید را به فرصتی تبدیل کرده و به بیان جنایات رژیم علیه مردم پرداخت و ضربه سنگین‌تری به رژیم وارد کرد و به مردم جرئت داد که به جای ترس محکم‌تر بایستند.

این پژوهشگر حوزه تاریخ معاصر تصریح کرد: دشمن‌شناسی امام نقش مهمی در نهضت داشت؛ ایشان در آغاز نهضت با موقعیت‌شناسی شعار نه شرقی نه غربی را سر دادند و به مطرح کردن خطر آمریکا و اسرائیل پرداختند.

او در ادامه به بیان ویژگی‌های امام خمینی که موجب تفاوت ایشان با سایر رهبران انقلابی شده بود پرداخت و توضیح داد: «اخلاص»، «جامعه‌شناسی و مردم‌شناسی» و «آینده‌نگری» مهمترین ویژگی‌های امام بودند؛ از این‌رو صحبت‌های امام به گونه‌ای بود که در دل همه نفوذ کرده و تمام اقشار جامعه را جذب می‌کرد. امام با تأسی از پیامبران و شیوه آنان راه را آغاز کرد و بدون دست بردن به اسلحه، با حمایت و مشارکت مردم، یک نظام تا دندان مسلح را براندازی کرد.

روحانی با اشاره به اینکه امام مردم را محرم راز می‌دانست گفت: درخواست از مراجع برای صحبت با مردم، سخنرانی وعاظ و خطبا در سنگر منابر جهت آگاه‌سازی مردم و شیوه‌های رهبری از نمونه‌های این امر بودند.

او تصریح کرد: مراحل نهضت امام خمینی به این شکل بود که از سال 1341 تا 1348 به صورت علنی با کمک شاگردان تربیت یافته خود به مردم آگاهی داده شد و از سال 1348 هدف نهایی نهضت مطرح و گزینه حکومت اسلامی پیشنهاد داده شد؛ از آن پس امام فرمودند اگر این طرح با استقبال عمومی و خواست مردم مواجه شود رژیم پهلوی چه بخواهد و چه نخواهد باید برود که سرانجام در بهمن ماه 1357 این امر محقق شد.

این پژوهشگر حوزه تاریخ معاصر بیان کرد: در زمان حاضر اگر مسئولان تواضع داشته باشند و با مردم حرف زده و ضعف‌های خود و علت محقق نشدن وعده‌هایشان را توضیح دهند، فاصله بین نسل انقلاب و دو نسل پس از آن از میان خواهد رفت و به بسیاری از سؤالات که اذهان را درگیر کرده پاسخ داده خواهد شد.