به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا): پست مدرنیسم و پست‌مدرنیته را باید از جمله مفاهیمی دانست که در فضای فکری و فرهنگی دوران کنونی بسامد زیادی دارند. در مورد مفاهیم و ویژگی‌های این مکتب فکری و فلسفی از جنبه‌های گوناگون آثار بسیاری به نگارش درآمده که هر کدام بر جنبه‌ای از این وضعیت تمرکز داشته‌اند، کتاب «بحران‌های هویت؛ نقد اجتماعی پست مدرنیته» به قلم رابرت جی. دان نیز از جمله این آثار است که به دنبال پاسخ به این پرسش است که پست‌مدرنیته ناظر بر چه جامعه‌ای است و چگونه هر یک از ویژگی‌های جامعه در تعیین هویت و عملکرد اعضای آن، اعم از فرد و گروه‌های اجتماعی مختلف تاثیر می‌گذارند؟
نویسنده تلاش کرده است پاسخ این پرسش را از طریق بررسی عواملی که مناسبات قدرت را در جامعه شکل می‌دهند از جمله تولید، مصرف، تاریخ، جغرافیا و فرهنگ واکاوی کند. این کتاب با ترجمه صالح نجفی ابتدا در سال 84 توسط انتشارات نشر و پژوهش شیرازه منتشر شده بود، و اکنون مجددا توسط انتشارات شیرازه کتاب ما در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است.
رابرت دان کتاب خود را در یک مقدمه، 6 فصل اصلی و یک نتیجه‌گیری سامان داده است. در مقدمه این اثر او ابتدا به تعاریف مفاهیم ضروری برای ادامه بحث پرداخته و از جمله تفاوت‌های میان پست مدرنیسم و پست مدرنیته و دلایل انتخاب پست‌مدرنیته برای عنوان کتاب را شرح می‌دهد: «در کتاب حاضر پست‌مدرنیسم بر مجموعه‌ای از واکنش‌های معرفت‌شناختی، نظری و سیاسی به پست‌مدرنیته دلالت دارد که بنابر تعریف من مجموعه‌ای است از اوضاع و احوال فرهنگی با تاریخ و ساختارهای خاص خویش، پست‌مدرنیسم اما به اعتقاد من، مجموعه‌ای فاقد انتظام از نگرش‌های فلسفی و نظری، یک جور روش تحقیق و بازنمایی، و جنبش و سبک و روحیه‌ای است که منعکس‌کننده و متناظر دگرگونی‌های بنیادین وضعیت فرهنگی در جوامع غربی و بیش از همه ایالات متحد است... معتقدم تا بدان پایه که پرسش‌های هویت دغدغه اصلی تفکر پست‌مدرن به شمار می‌آید باید به گونه‌ای جامع‌تر، عمیق‌تر و مستقیم‌تر به کند و کاو در مسئله هویت و تکوین هویت پرداخت. یعنی باید از منظر تازه‌ای بر مسائل هویت نظر افکند، در چهارچوب نظریه‌ای که می‌گوید پست‌مدرنیته یک وضعیت اجتماعی-تاریخی عینی است که از تحولات مادی و دگرگونی فن‌آوری و استحاله‌های مقارن آن در تولید و فرهنگ نشات گرفته است.»
«زمینه‌سازی مجدد نظریه» عنوان فصل نخست کتاب است؛ نویسنده در این فصل به پیدایش و چیستی سیاست هویت می‌پردازد و سرچشمه‌های آن را تا دگرگونی‌های روی داده در جامعه آمریکای پس از جنگ دنبال می‌کند. او معتقد است فهم ماهیت و تکوین هویت در جوامع پیشرفته روزگار ما و درک مسئله شدن هویت در رویارویی با دگرگونی و فناوری و تحولات اقتصادی، بیش از پیش در گرو شناخت مفهوم هویت شخصی است.
فصل دوم با عنوان «مدرنیته و پست‌مدرنیته» بحث هویت را از منظر تحول و تکامل تاریخی مورد بررسی قرار می‌دهد. دگردیسی‌ها در تکوین هویت، هویت: مفهومی متعلق به مدرنیته و صورتبندی‌های مدرن آن، مدرنیته، اجتماعی و فرد، هویت در پست مدرنیته: اقتضائات مصرف، تلویزیون به منزله یک شکل کالایی: مصرف و جابه‌جایی مناسبات اجتماعی و سرنوشت هویت: اجتماعات، مصرف و فرهنگ توده‌ای از جمله موضوعات مورد توجه در این فصل هستند.
«درباره گذار از مدرنیته به پست‌مدرنیته» عنوان فصل سوم کتاب است. دان در این فصل به زمینه گسترده‌تری که تغییرات فرهنگی در بستر آن رخ داده است می‌پردازد و در همین راستا گذار از مدرنیته به پست‌مدرنیته را بر حسب تحولات ماهیت، ساختار و وضعیت فرهنگی بررسی می‌کند. مفهوم اصلی در این جا نیز مانند سایر متون مربوط به پست‌مدرنیته مسئله انشقاق فرهنگ بر اثر کالایی شدن آن است.
فصل چهارم با عنوان «شرح بی ثبات گشتن هویت» به کند و کاو در نسبت میان پست‌مدرنیزاسیون و افول سلسله مراتب یا پایگان فرهنگی اختصاص یافته است. روند پست‌مدرن شدن، کالایی شدن و هم ترازی پایگان فرهنگی، مدرنیزاسیون و پست‌مدرنیزاسیون، مصرف و انباشت انعطاف‌پذیر، رسانه‌های الکترونیکی و کالایی شدن تصاویر، جهانی شدن و جغرافیاهای فرهنگی نوین، جنبش‌های اجتماعی نوین و پست مدرنیزاسیون و دگردیسی فرهنگی از جمله موضوعات بررسی در این بخش است.
در فصل پنجم کتاب با عنوان «هویت، سیاست و منطق دوگانه پست‌مدرنیته» مولف ضمن کوشش برای روشن کردن هر چه بیشتر شکل کلی پست‌مدرنیته و همچنین تبیین کاربردهای چندگانه و ناسازگار واژه پست مدرن به دو منطق فرآیندی متمایز و متعارض و در عین حال متداخل نیز می‌پردازد یعنی گرایش روزافزون به چند پارگی و وانمایی یا شبیه‌سازی که به بحران‌های معنا و واقعیت دامن می‌زند و در عین حال برافتادن الگوهای کلی پایگان‌های اجتماعی و فرهنگی به دست جنبش‌های اجتماعی و روندهای جهانی سازی حاکی از پیدایش گرایشی متقابل که به جانب متکثر شدن است.
«نجات سوژه» عنوان فصل ششم و پایانی کتاب است؛ نویسنده در این فصل می‌کوشد تحلیل خود را از مسئله شدن هویت در پست‌مدرنیته با مضامین نظری پرداخت شده در فصول گذشته پیوند بزند. او معتقد است هر نظریه‌ای راجع به جامعه پست مدرن می‌بایست به بررسی اوضاع و احوالی بپردازد که همزمان انشقاق یافته و متکثر باشد و موجب پیدایش تنش‌ها و تنگناهای هویت و تفاوت گردد.
انتشارات شیرازه کتاب ما، «بحران‌های هویت؛ نقد اجتماعی پست‌مدرنیته» به قلم رابرت جی. دان با ترجمه صالح نجفی را با شمارگان 330 نسخه در 536 صفحه و با قیمت 220 هزار در اختیار علاقه‌مندان قرار داده است.
سه‌شنبه ۲۰ دی ۱۴۰۱ - ۰۸:۳۲
نظر شما